عربستان سعودی، سکوت تحیربرانگیز خود در قبال مسائل و مشکلات منطقه را با
اما و اگرهای بسیاری روز گذشته (جمعه) شکست. در روزهایی که غزه در آتش
توپخانه‌های اسرائیل می‌سوزد و مردم عراق هر شب کابوس وحشی‌گری‌های داعش را
در خواب‌های ناآرام خود مرور می‌کنند عربستان که خود را در جایگاه سیادت
منطقه و اعراب می‌داند و می‌خواند، سکوت اختیار کرده بود و شاهد یکه
تازی‌های عناصر داعش در عراق با هدف فتح بغداد از یک سو و به زیر کشیدن
حماس در غزه است. عربستان اما از سوی دیگر صحنه رقابت و دشمنی با ایران را
همچنان حفظ کرده و در سایه بهبود روابط تهران-واشنگتن بر سر پرونده هسته ای
ایران و روی کار آمدن دولت اعتدال گرا در ایران حاضر به چرخش مواضع خود به
سمت همکاری با تهران نشده است.
به گزارش انتخاب، امیرعبداللهیان، معاون عربی و
آفریقایی وزیر خارجه ایران اخیرا در مصاحبه با روزنامه اخبار لبنان از
اینکه روحانی برای عربستان فقط خیر و خوبی می‌خواهد گفت. عبداللهیان با
اشاره به اینکه تهران وضعیت جسمانی پادشاه عربستان را در نظر دارد، گفت:
معتقدم روابط دو جانبه تهران و ریاض در مسیر رو به جلو و با افقی وسیع در
حرکت است و ما نسبت به آینده روابط دو طرف خوشبین و امیدوار هستیم.
معاون
عربی و آفریقایی وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر اینکه روابط دو جانبه
میان ایران و عربستان خوب است اما در خصوص پرونده های منطقه ای اختلاف نظر
وجود دارد تاکید کرد: همواره از مقامات سعودی خواستار افزایش رایزی ها و
تبادل نقطه نظرات دوجانبه شده ایم.
این اما همه آن چیزی نیست که با
وجود رخدادهای منطقه‌ای و آتش جنگ و اختلافات مذهبی و فرقه‌ای در خاورمیانه
می‌گذرد و میان ایران و عربستان بر سر آن اخنلاف نظر وجود دارد. وزیر دفاع
اسبق آمریکا در کتاب خاطرات خود که اخیرا بخش‌های از آن ترحمه شده است، به
دیدارهایش با ملک عبدالله و محتوای آن که به طور ویژه بر مساله ایران
متمرکز شده بود، اشاره کرده است. وی در بخشی از این خاطرات می نویسد:
پادشاه عربستان از من خواسته تا آمریکا عملیات نظامی گسترده‌ای علیه ایران
به اجرا درآورد.
رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا در دوران ریاست جمهوری
بوش پسر و اوباما در ادامه خاطراتش درباره دیدار با ملک عبدالله در
تابستان سال 2007 پس از نشست شرم الشیخ می‌‌گوید: این تنها دیداری بود که
در آن کنترل اعصابم را از دست دادم. دلیل این مسئله این بود که ملک عبدالله
از من به عنوان وزیر دفاع آمریکا خواست تا آمریکا یک حمله نظامی گسترده
علیه ایران به اجرا درآورد که تنها به اهدافی که مشکوک به انجام فعالیت‌های
هسته‌ای است، محدود نباشد و توان نظامی ایران را هدف قرار دهد.
طی
این دیدار ملک عبدالله تاکید کرد که اگر آمریکا دست به این حمله نظامی نزند
عربستان تصمیاتی یک جانبه و مستقل از آمریکا اتخاذ می‌کند تا از منافعش
دفاع کند.این برای اولین بار نیست که اهداف ریاض برای حمله به ایران کینه و
خصومت این کشور در قبال تهران در پس خاطرات و اسناد و مدارک فاش شده منتشر
می شود. پیشتر ویکی لیکس نیز با انتشار اسناد و مدارکی از تلاش عربستان
سعودی برای حمله آمریکا به ایران گفته بود.
در این رابطه،
علی خرم، مشاور «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران و نماینده پیشین ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل متحد امکان
همکاری و بهبود روابط ایران و عربستان را مورد بررسی قرار داد و به این
سوال پاسخ داد که عربستان همچنان به دنبال عملیات نظامی علیه ایران است
یانه؟
علی خرم گفت: اینکه عربستان همچنان به دنبال عملیات نظامی
علیه ایران است یا نه را باید از خود این کشور پرسید؛ به نظر من عربستان یک
رقابت منفی با ایران دارد. بیش از 40 سال است که هرگاه عربستان نتوانسته
از پس مشکلات بربیاید به سمت همکاری با ایران آمده است و هرگاه هم توانسته
اهداف خود را به پیش برده است.
وی در ادامه گفت: اینکه اکنون
خاطرات وزبر دفاع آمریکا منتشر شده و مواضع عربستان در جلسات خصوصی گفته
شده تنها روایتی از آن چیزی است که ما از قبل هم از آن باخبر بودیم،
میدانستیم عربستان چه اهدافی دارد و چه افکاری در قبال ایران دارد.
مشاور
وزیر خارجه از منظر دیگری به این موضوع پرداخته و می گوید: حالا اگر
بخواهیم به عربستان در چارچوب قدرت منطقه‌ای و کشور همسایه نگاه کنیم موضوع
متفاوت می‌شود؛ من معتقدم که باید تلاش کرد و نظر عربستان را جلب کرد تا
به جای دشمنی در مقام همکاری با ایران بربیاید. تردیدی در این موضوع نیست
که ریاض با تهران دشمنی دارد و به دنبال آن است که اگر بتواند ایران را
تجزیه و یا سرنگون کند. به نظر من باید سیاست سنجیده ای درپیش گرفته شود تا
بهانه‌ای دست این کشور داده نشود.
خرم درباره جولان داعش در عراق و
کشورهای منطقه و اینکه اکنون تهدیدی برای حکومت های سنی نیز به شمار
می‌رود، گفت: عربستان، قطر، امارات و ترکیه بودند که داعش را به وجود
آوردند و همانند آن مثل معروفی که مار در آستین پرورش دادن، این مار را
پرورش دادند و این مار اکنون در مقابل خودشان قرار گرفته است. داعش دور از
عربستان نیست و همان نگاه های افراطی دولت عربستان را اکنون داعش در پیش
گرفته و اجرا می‌کند.
وی افزود: داعش ترکیبی از بعثی‌ها و
افراطی‌های سلفی سنی است، اعضای این گروه بچه‌های خود عربستان محسوب
می‌شوند که اگر از کنترل خارج شوند به تهدیدی برای عربستان تبدیل می‌شوند.
در این حالت ممکن است عربستان همچون گذشته در شرایط سخت در صدد همکاری با
ایران بیاید.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی، همچنین گفت: معتقدم
همیشه امکان تغییر رویکردها وجود دارد ولی ممکن است این رویکردها برای چند
سال تغییر کند و آن مقاصد اصلی به طور خفته باقی بماند. در گذشته و در زمان
ریاست جمهوری آقای هاشمی عربستان و ایران برای 10 تا 15 سال همکاری مطلوب و
نزدیکی داشتند اما مجددا در سال‌های پس از آن به دلیل برخی افکار افراطی و
فضای رقابتی روابط تیره و بعضا متشنج شد.
وی با اشاره به اینکه هر
کشوری اگر سیاست سنجیده ای را در جهان، منطقه و در داخل کشور در پیش بگیرد
دشمنان هیچ گاه فرصت و شانسی برای تعدی و سوء استفاده پیدا نخواهد کرد،
گفت: فکر میکنم در پرتوی سیاست های دکتر روحانی و نه در پرتو سیاست های
دولت نهم و دهم و همچنین در پرتو برخی حقایق در منطقه و اتفاقاتی که رخ می
دهد و همچنین کاهش تنش میان آمریکا و ایران، ریاض راه همکاری با تهران را
در پیش خواهد گرفت.
منبع: نامه نیوز