راهکار روحانی برای غزه چیست؟

روحانی این روزها در کنار تمام مشکلات داخلی خود درگیر بحران‌های منطقه‌ای است که می‌تواند مشکلات زیادی را برای دولت او فراهم کند.

 رئیس جمهور روحانی، از همان روزهای ابتدایی رسیدن به قدرت، یک هدف اصلی و مهم را دنبال می‌کرد و آنهم فضای آرام و بدون تنش در داخل و خارج از کشور بود. رفتار سیاسی او در این یک سال به خوبی بیان گر این معناست.

«شیخ دیپلمات» برای محقق کردن هدف اصلی خود یعنی رفع بحران هسته‌ای و تحریم‌ها، دست دوستی به سمت تمام جناح‌ها و گروه‌ها و نهادهای سیاسی و نظامی ایران دراز کرد تا آنها را در بازی دیپلماتیکی که قرار بود در مقابل غرب بازی کند با خود همراه داشته باشد.

رفتن به مجلس و راس امور خواندن آن، دیدار با فرماندهان سپاهان و یار دولت خواندن این نهاد نظامی، دیدار با اصلاح طلبان و اصول‌گرایان و فراجناحی خواندن خود نمونه از این رفتار حسن روحانی در داخل کشور بود. تجربه روحانی در عرصه قوه مجریه، مقننه و همچنین سیاست خارجی این مسئله را به رئیس جمهور تازه ایران آموخته بود که تنها راه رسیدن به موفقیت ایجاد آرامش در کشور است.

روحانی تمام تلاش خود را در این راه انجام داد اما تنها تلاش روحانی کافی نبود و او احتیاج به همراهی داخلی و خارجی داشت که چندان ساز همراه با او را نزدند. در داخل ظهور جریانی به نام « دلواپسان» زمینه برهم خوردن آرامش در کشور را فراهم کرد. این گروه با اعلام مخالفت خود با دولت روحانی به ویژه در عرصه سیاست خارجی ساز ناکوک خود را برای دولت روحانی کوک کرد. این گروه که برخی صندلی مجلس شورای اسلامی را نیز در اختیار دارد، با کشاندن وزرا به پارلمان برای پاسخ گویی زمینه کارشکنی علیه دولت را آغاز کردند. همین رویه ها بود که به روحانی به دنبال آرامش، فهماند که در عرصه داخلی کار سختی پیش رو دارد و با گروهی روبروست که اتفاقا بازنده انتخابات ریاست جمهوری بودند و عزم خود را برای به بن بست کشاندن دولت روحانی جزم کرده است.

روحانی اما اهداف بزرگی در عرصه سیاست خارجی داشت، اهدافی که حضور این دلواپسان هم نمی توانست او را از رسیدن به آنها باز دارد. انتخاب محمدجواد ظریف برای وزارت خارجه دولتش گامی مهم در این راستا بود. روحانی از همان ابتدا نشان داد سیاستی برخلاف احمدی نژاد را صحنه بین المللی درپیش گرفته است و به دنبال ایجاد یک فضای مسالمت آمیز در صحنه بین‌المللی است. چه آنکه ایران در زمان دولت‌های نهم و دهم به دلیل سیاست‌های بعضا تند احمدی نژاد در صحنه بین المللی تبدیل به یک دولت مهاجم شده بود و روحانی می‌خواست این استراتژی سیاسی را تغییر و نگاه مردم جهان نسبت به ایران را عوض کند.

حضور در سازمان ملل و شکستن تابوی مذاکره با آمریکا و دیدارهای گسترده دیپلماتیک در مقر سازمان ملل، سرآغاز فعالیت روحانی در عرصه جهانی بود. در کنار این گروه و مشکلات داخلی روحانی، « شیخ دیپلمات» به مشکلات عدیده بین المللی هم روبرو بود که باید به عنوان قدرت منطقه‌ای نقش تاثیرگذاری در آنها بازی کند.

اما روحانی در حالی کار خود را آغاز کرد که سوریه درگیر یک جنگ داخلی شدید با بعد بین المللی شده بود و ایران به عنوان اصلی‌ترین حامی بشار اسد در این مناقشه، باید حضور فعالی در عرصه جنگ سوریه داشته باشد. همین امر بخشی از تمرکز دولت روحانی در سیاست خارجی را به خود اختصاص داد و دیپلماسی دولت روحانی در نهایت سایه جنگ را از سر سوریه کم کرد و هدف اصلی که سقوط نکردن اسد بود تحقق یافت.

ایران درگیر پرونده هسته‌ای و بحران سوریه، ناگهان با دو پدیده مهم و تاثیرگذار دیگر در عرصه بین المللی روبرو شد که می‌تواند هزینه‌های فراوانی را برای ایران فراهم کند. ظهور گروه تروریستی داعش در عراق و حمله وحشیانه اسرائیل به غزه دو مشکل اساسی دولت روحانی در عرصه بین المللی است.

حمله داعش به برخی از شهرهای عراق و ایجاد تفرقه میان قومیت‌های این کشور، برای ایران یک دردسر بزرگ را ایجاد کرد. ایران به عنوان بزرگترین کشور شیعی در جهان اصلا دوست ندارد عراق را از دست بدهد. عراق از لحاظ مذهبی، مهم‌ترین کشور برای ایران است. حمله داعش از یک سو و اختلاف میان سران عراق از سوی دیگر، زمینه نگرانی دولت روحانی را فراهم کرده است.

بحران در عراق، مسئله‌ای بود که شاید روحانی هرگز به آن فکر نمی‌کرد. شاید او در اندیشه بود که در سال اول دولت خود یک همگرایی منطقه‌ای را شکل دهد، اما امروز می‌بیند که عربستان و قطر با کارشکنی‌های خود در عراق زمینه ساز تفرقه در منطقه خاورمیانه شده‌اند.

در کنار بحران داعش، حمله وحشیانه اسرائیل به غزه و احتمال بروز یک فاجعه انسانی و حتی کشیده شدن آن به مرز لبنان و سایر کشورهای عربی و ایجاد یک دسته بندی سیاسی میان کشورها، دیگر دردسر رئیس جمهور ایران در عرصه بین المللی است.

منطقه خاورمیانه می‌تواند مهم ترین دغدغه این روزهای روحانی در کنار تمام دلواپسی‌های داخلی باشد. همسایگانی که می‌توانند بر تمام معادلات سیاسی ایران تاثیر بگذارند از مذاکرات هسته‌ای تا رابطه با آمریکا و دیگر کشورهای پرقدرت جهانی.

روحانی به شدت سعی می‌کند این بحران را مدیریت کند و بدون ایجاد هیجان در عرصه بین المللی به دنبال ایجاد راهکاری برای پایان دادن به این بحران‌هاست. ایجاد یک وحدت سیاسی در عراق میان گروه‌های سیاسی برای رسیدن به وحدت دولت ملی برای دفع شر داعش و همگرایی در کشورهای اسلامی برای مقابله با غزه می‌تواند دو راهکار مهم روحانی برای این بحران‌های منطقه‌ای باشد.