آنگونه که برخی باستان شناسان خبر داده اند در زمان ریاست حمید بقایی بر سازمان میراث فرهنگی فهرستی از باستان شناسان با عنوان «ممنوع الکلنگ» وجود داشت که اجازه کاوش در محوطه های تاریخی را نداشتند.
به گزارش انتخاب؛ نام کسانی که در فهرست ممنوع الکلنگ های سازمان میراث فرهنگی بود اجازه هیچ گونه کاوش و بررسی در محوطه های تاریخی ایران را نداشتند.
حمید بقایی که در دولت اول محمود احمدی نژاد قائم مقام سازمان میراث فرهنگی بود از ابتدای آغازبه کار دولت دوم احمدی نژاد کار خود را با عنوان رییس این سازمان آغاز کرد.
بقایی مدرک تحصیلی خود را در زمینه آی تی گرفته بود و دوره ریاست او بر سازمان با انتقادات بسیار زیادی از سوی کارشناسان و باستان شناسان همراه شد.
حتی محمدعلی نجفی اولین رییس سازمان میراث در دوره حسن روحانی در اظهارنظری درباره عملکرد بقایی در سازمان اینگونه گفته بود: «دقتی که در عملکرد مدیران قبلی داشتم، من را متوجه کرد که در عملکرد دوره آقای بقایی، هیچ نکته مثبتی قابل مشاهده نیست. واقعا هیچ نکته مثبتی در آن ندیدم که نقطه اوجش هم انتقال معاونت ها به استان ها بود که هنوز با مصایب آن دست به گریبانیم.»
چندپاره کردن سازمان میراث و انتقال بخش های مختلف آن به شهرهای کشور، قطع همکاری با بسیاری از کارشناسان و باستان شناسان باسابقه همکار سازمان و همچنین ممنوع المصاحبه کردن همه کارشناسان سازمان تنها بخشی از اقداماتی بود که در دوره حمید بقایی انجام شد.
با این حال یکی از اقدامات او که تاکنون خبری از آن منتشر نشده بود ممنوع الکلنگ اعلام کردن برخی از باستان شناسان بود. این اقدام روز گذشته از سوی تعدادی از باستان شناسان که نامشان در این فهرست بود خبری شد.
عمران گاراژیان باستان شناس باسابقه یکی از کسانی بود که می گوید نامش در این فهرست بوده. او در رابطه با ماجرای ممنوع الکلنگ شدن از سوی حمید بقایی به «شرق» می گوید: «این فهرست رسمی نبود و همینطور فهرستی برای تمام طول دولت احمدی نژاد هم نبود، درواقع یک فهرست شفاهی بود که گاه به صورت شفاهی از طرف خود آقای بقایی گفته می شد، ماجرا در مورد من به این شکل بود که وقتی می خواستند بخش های مختلف سازمان را به استان های دیگر منتقل کنند یکی از کارشناسان و استادان ما در سازمان با این کار مخالفت کرد و آقای بقایی در واکنش به او گفته بود شما اگر نمی خواهید به شیراز بیایید استعفا دهید و از سازمان بروید. من در همین باره مصاحبه ای با خبرگزاری مهر انجام دادم و گفتم اگر قرار است کسی از سازمان برود خود بقایی است چون هیچ تخصصی در این حوزه ندارد، گفتم به جای اینکه به متخصصانی که عمرشان را برای این کار گذاشته اند گفته شود بروند باید آنها بروند، همین حرف من هم تیتر شد و بازتاب رسانه ای داشت.»
گاراژیان در ادامه افزود: «پس از آن ماجرا قرار بود من از طرف دانشگاه محل کارم - دانشگاه نیشابور- یک دوره کاوش که برای آموزش دانشجویان باستان شناسی بود روی تپه بلوچ در نیشابور انجام دهم.
بر اساس برنامه ریزی ها، دانشگاه نیشابور وظیفه تهیه مجوز این کاوش را برعهده داشت، اما خیلی طول کشید و بیشتر از چهارماه دانشگاه پیگیر بود اما مجوز داده نشد. در نهایت از طریق دوستانم در پژوهشگاه که آن زمان آرش لشکری رییسش بود پیگیر شدم تا اینکه در نهایت به من خبر دادند که به دستور بقایی ممنوع الکلنگ شده ام، یعنی دو نفر از همکاران ما در پژوهشگاه به من گفتند که شخص آقای بقایی با پژوهشگاه تماس گرفته و این موضوع را گفته است.» آنگونه که این باستان شناس به «شرق» می گوید در نهایت مجوز این کاوش به نام شخص دیگری صادر شد اما کاوش توسط عمران گاراژیان انجام شد.
او همچنین در بخش دیگری از صحبت های خود اینگونه توضیح می دهد: «بسیاری از دستورات آقای بقایی در دوره ریاستش به صورت شفاهی انجام می شد و به همین خاطر اسنادی از اقدامات آن دوره در دست نیست، به عنوان مثال در تعدادی از پروژه های بزرگ و مهم به صورت رسمی افراد را از کار برکنار نمی کردند، با قطع بودجه پروژه و بی احترامی و ایجاد مشکلات و کارهای دون شأن افراد به شکلی برنامه ریزی می کردند که باستان شناسان خود بیخیال ادامه همکاری می شدند، همین کار را با خود من در موضوع کاوش ها و بررسی ها در بم و همچنین قلعه خان در بجنورد در خراسان شمالی انجام دادند.»
یکی دیگر از باستان شناسانی که نام او هم در فهرست ممنوع الکلنگ های سازمان میراث در دوره بقایی قرار گرفت کامیار عبدی بود.
عبدی فارغ التحصیل دکترا از دانشگاه میشیگان است و مدتی در کالج دارتموت در ایالات متحده به تدریس پرداخت. پس از بازگشت به ایران تدریس در دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات را آغاز کرد. وی چندین سال به کاوش و بررسی در دشت اسلام آباد (کرمانشاه) پرداخت که نتایج ارزشمندی در بر داشت. همچنین وی در خوزستان، فارس، ایلام و چند نقطه دیگر کاوش هایی داشته است.
با این حال در دوره حمید بقایی به دلیل انتقادهایی که به عملکرد و اقدامات رییس سازمان داشت نامش به این فهرست وارد شد. کامیار عبدی خود درباره این ماجرا در گفت وگو با ما می گوید: «من همان موقع و در زمان خود دولت احمدی نژاد این موضوع را شنیدم، یکی از همکاران در پژوهشکده به من گفت که به دستور شخص بقایی هرگونه همکاری با ما ممنوع است و ممنوع الکلنگ شده ایم. این در حالی است که چنین چیزی اساسا در باستان شناسی ایران سابقه نداشت که کسی ممنوع الکلنگ شود، شاید کسی به دلیل ضعف و ایراد در کارش تا مدتی به او مجوز نمی دادند اما تهیه چنین فهرستی و واردکردن نام افراد به آن از اقدامات ویژه دوره بقایی بود.»
عبدی در رابطه با عوارضی که ورود نامش به فهرست ممنوع الکلنگ ها برایش داشت اینگونه توضیح می دهد: «یکی از راهکارها برای دورزدن این محدودیت ها و ممنوعیت ها به این شکل بود که دوستان و همکاران ما مجوز کاوش ها را با نام افراد دیگر می گرفتند، به عنوان مثال در سال 1390 و زمانی که نامم در آن فهرست سیاه بود یک کار انجام دادم با عنوان طرح نجات بخشی سد سیمره که به اسم خودم نبود، یعنی مجوز به اسم کس دیگری نوشته شده و تاکید می کردند که کسی نفهمد من آنجا هستم و... یعنی به صورت نامحسوس، بدون اینکه اسمم جزو فهرست رسمی باشد کار می کردم. در حقیقت آقای آرش لشکری، رییس پژوهشگاه مجوز را به اسم خودش گرفته بود اما کار را به من سپرده بود.»
منبع: شرق