پيش‌دستي عرب‌ها براي رابطه تجاري با ايران

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل «آنکتاد» محلی است که سالانه به انتشار برآوردهایی درمورد حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی جذب شده در کشورهای مختلف می‌پردازد. طبق گزارش‌های این نهاد میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایران در سال 2012 برابر با 8/4 میلیارد دلار بوده که این میزان در سال 2013 به حدود 5/3 میلیارد دلار رسیده است.

به گزارش انتخاب، این درحالی بود که پیش از این مسئولان دولت دهم سعی بر القای افزایش حجم سرمایه‌گذاری خارجی ایران در سال گذشته میلادی داشتند. اما نگاهی به وضعیت جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کشورهای مختلف به نوعی نشان‌دهنده جایگاه ضعیف و وضعیت نامطلوب ایران در این شاخص مهم اقتصادی است. طبق گزارش آنکتاد، ایالات متحده آمریکا در سال 2013 نزدیک به 159 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده که این رقم حدودا 45 برابر سرمایه جذب شده در ایران طی همان سال است.

جذب سرمايه چين

اما نه فقط در غرب، در همین نزدیک‌تر‌ها و در آسیا نیز داریم کشورهایی که ارقامی کلان را برای سرمایه‌گذاری در کشورشان جذب کردند. کاملا مشخص است که منظور همان کشور آسیای‌شرقی یعنی چین است؛ این کشور در سال گذشته میلادی بیش از 127 میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است. در نزدیکی آنها، هنگ کنگ قرار دارد که به رغم مساحت کوچک خود، حجمی معادل 96‌میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی داشته است. از کاندا و برزیل و ایرلند

و ... بگذریم که حجم سرمایه‌گذاری خارجی در آنها به بیش از 45 میلیارد دلار می‌رسد. ارزیابی وضعیت ایران در این شاخص آنجا بدتر می‌شود که اعلام می‌شود در همان سال، کشور موزامبیک بیش از دو برابر ایران یعنی 1/7 میلیارد دلار سرمایه‌گذار خارجی داشته است، یا آفریقای جنوبی با بیش از 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی. اگر بخش نفت از این آمار کم شود، سرمایه‌گذاری در ایران به مراتب کمتر از آمار کنونی می‌شود. علیشیری، معاون وزیر اقتصاد اعلام کرده از کل سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفته در سال 92، حدود

4/2 میلیارد دلار آن به پنج طرح نفت و پتروشیمی اختصاص داشته است.

سياست‌هاي دولت يازدهم براي جذب سرمايه گذاران خارجي

سیاست‌های دولت یازدهم به سمت جذب بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی به کشور پیش می‌رود. دولت براین باوراست که با ورود این سرمایه‌گذاران مسیر رشد اقتصادی 2 درصدی تا پایان سال 93 هموار می‌شود. از سوی دیگر با توجه به بحران‌های مالی، دولت امیدوار است بخشی از منابع مالی مورد نیازش را از طریق سرمایه‌گذاری خارجی جذب کند. درصورتی که این اتفاق رخ دهد بخش خصوصی ایران نیز می‌تواند حداقل پس از 8 سال به همراهی جدی تر شرکای خارجی امیدوار باشد. به گفته سعید لیلاز تحلیلگر اقتصادی حداقل در حوزه صنایع خودروسازی علاقه‌مندی بسیاری برای حضور در بازار ایران وجود دارد. به همین دلیل طی یکسال گذشته شاخص‌ترین کمپانی‌های خودروسازی خارجی برای حضور در بازار ایران چراغ سبز نشان داده‌اند.

سفر‌هاي همسايگان عربي

به‌دنبال سفر نمایندگان سیاسی و اقتصادی برخی کشورهای غربی به تهران در خلال ماه‌های اخیر که به نوعی بیانگر تحول نسبی سیاسی غرب در قبال ایران است، اخیرا دور تازه‌ای از سفر همسایگان عربی به کشور آغاز شده است. سفر اخیر امیر کویت به ایران و اعزام هیاتی تجاری از امارات به کشورمان، نشانه‌هایی از این دست را به همراه دارد. طی هفته‌های اخیر هیأت تجاری و بازرگانی امارات متحده عربی عازم تهران شد و جلسه ای با نمایندگان بخش خصوصی اقتصاد در اتاق بازرگانی تهران داشت.

نگاه حاکم بر این جلسه تمایل به افزایش رفت‌و‌آمدها، رشد تعاملات اقتصادی و سرمایه‌گذاری بیشتر بود. در این بین؛ فرصت‌های مختلف سرمایه‌گذاری در ایران بار دیگر برای همسایه جنوبی مرور شد، هرچند که آنها به خوبی از این فرصت‌ها با خبرند اما ترجیح دادند یکبار دیگر درموردش به بحث بنشینند. بخش‌هایی همچون؛ نفت، صنعت، حمل‌و‌نقل، گردشگری و ...، موضوعات مورد بحث برای سرمایه‌گذاری بود.

هرچند که نوع مذاکرات همچون بسیاری از نشست‌هایی از این دست برگزار شد اما برخی فعالان اقتصادی از برگزاری آن تعبیر مثبتی دارند. اسدا... عسگراولادی ازجمله نمایندگان اتاق بازرگانی تهران است که معتقد است باید بیش از نتایج جلسه با اماراتی‌ها، به علائم حاکی از حضور آنها در تهران توجه کرد. او می‌گوید: «کشورهای عربی جنوبی ما از جمله امارات، کشورهای پیرو سیاست‌های غرب هستند، زمانی که آنها در قالب یک هیات تجاری به ایران سفر می‌کنند به نوعی رویکرد مثبت غربی‌ها به ایران را علامت می‌دهند». این تاجر کهنه‌کار، سفر اخیر امیر کویت به ایران را نیز مورد توجه قرار داده و معقتد است: «عرب‌ها به‌دنبال آن هستند که در ارتباط با ایران از غربی‌ها پیش‌دستی کرده و جا نمانند. در سفر اخیر هیات اماراتی به ایران، بیش از آنکه نتیجه جلسات برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری مهم باشد، جو روانی ناشی از آن دارای اهمیت است». عسگراولادی می‌گوید: «رئیس اتاق بازرگانی ابوظبی و دوبی که مسئولیت ثبت شرکت‌ها در این مناطق را برعهده دارند، پیش از سفر هیات اماراتی به ایران اقدام به ثبت چند شرکت ایرانی کردند که این به نوبه خود برای ما پیغام‌هایی دارد. از چند ماه قبل شاهد آن هستیم که تعداد حساب‌های مسدودشده ایرانیان در امارات که مدتی به شدت افزایش یافته بود، به مراتب کاهش یافته است. این یعنی آنها دارند خود را برای دور جدیدی از تعاملات با ایران آماده می‌کنند». اما یکی دیگر از اعضای اتاق بازرگانی تهران و از حاضران در جلسه اخیر فعالان با هیات تجاری امارات، نگاهش با عسگراولادی مقداری متفاوت است و از منظر دیگری به این مساله نگاه می‌کند. علی‌نقی خاموشی معتقد است: «رفت‌وآمد هیات‌های تجاری از این دست، نتایج خاصی به همراه نخواهد داشت.» او به «صدا» می‌گوید: «فکر نمی‌کنم این جلسات به سرمایه‌گذاری منتهی شود. بعد از مدت‌ها تصمیم داریم رابطه مان را با همسایگانمان تعدیل کنیم که به یکباره با شیب تندی درحال انجام است. به گفته خاموشی؛ این رفت‌وآمدها مقدمات کار است اما این رفت‌وآمدها باید خیلی ادامه یابد تا شاید درنهایت به نتیجه بینجامد».