پسته آمريكايي، فرش چيني و زعفران اسپانيايي با ایران چه کردند؟

پسته، فرش و زعفران هرسه شناسنامه ايراني دارند و هويت آنها هنوز ايراني است. اما بهترين نمونه هاي آن ديگر ايراني نيست پسته كاليفرنيا، زعفران اسپانيايي يا افغان و قالي هاي دستباف هندي و چيني مي روند تا بازار اين هر سه محصول را به طور كامل به نام خود سند بزنند.

به گزارش انتخاب،  پسته ايران پيش از سال 1960 ميلادي عملابا توليد اندك، محدود به بازار داخل مي شد و حجم كمي از آن به كشورهاي عربي، هند و برخي كشورهاي اروپايي ارسال مي شد. از دهه 60 ميلادي به بعد صادرات به امريكا رشد مي كند و تا ابتداي دهه 80 بازار حاكم پسته ايران، امريكا بود. اما در چند سال گذشته پسته امريكايي توانسته جاي پسته ايران را در بازار جهاني بگيرد چنان كه در سال 1390، پسته امريكا براي دومين بار از توليد ايران پيشي گرفت و به اين ترتيب نام ايران در ليست بزرگ ترين توليدكنندگان در رديف دوم قرار داده شد. رشد توليد امريكا در حالي رقم خورد كه اين كشور با قيمت تمام شده پايين محصول خود در بازارهاي جهاني براي كشور رقيب جدي محسوب مي شود. آنچه در كنار رشد توليد، محصول پرمزيت و صادراتي ايران را تهديد مي كند از دست دادن بازارهاي هدف به واسطه پايين تر بودن قيمت پسته امريكاست. در همين زمينه روز گذشته رييس اداره توسعه تجارت سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي گفت: از لحاظ كميت توليد پسته، امريكا از ايران سبقت گرفته است.

فرهاد فرخ منش توضيح داد كه ناهماهنگي بين دستگاه ها و شرايط بد اقليمي استان سبب كاهش توليد سطح زير كشت باغات پسته شده است. در حال حاضر امريكا در حجم توليد از ما پيشي گرفته ولي از لحاظ كيفيت پسته ايران حرف اول را در دنيا مي زند. وي خاطرنشان كرد: خام فروشي نكردن، استاندارد سازي محصولات كشاورزي و گسترش صنايع تبديلي موجب افزايش صادرات محصولات كشاورزي مي شود. فرخ منش با اشاره به اهميت فرآوري محصولات كشاورزي و عدم خام فروشي در شرايط تحريم اظهار كرد: با توجه به اينكه صادرات فرآورده هاي محصولات كشاورزي با حجم بالا، ارزآوري بيشتري به همراه دارد، به صورت جدي از تبديل محصولات خام كشاورزي به محصولات فرآوري شده حمايت مي كنيم.

به گفته او با توجه به اهميت استاندارد بودن محصولات كشاورزي در بازارهاي بين المللي، لازم است با همكاري سازمان جهاد كشاورزي، اداره كل استاندارد، سازمان صنعت، معدن و تجارت در قالب يك كميته در زمينه استانداردسازي محصولات اقداماتي انجام شود. فرخ منش با اشاره به تصويب تبصره مجوزهاي صادراتي در كميته پايش صنعت، معدن و تجارت، بيان كرد: براساس اين تبصره، مجوزها و مشوق هاي صادراتي جهت تبديل محصولات خام به فرآوري شده به شركت هاي مربوطه داده مي شود. همچنين شركت هايي كه محصولات خام ولي داراي ارزآوري بالارا صادر مي كنند رتبه دار اعلام مي شوند. سخنان اين مقام مسوول درباره افزايش توليد پسته امريكا در حالي است كه در سال هاي گذشته به دلايل مختلف اقليمي و مديريتي، سطح توليد پسته در ايران رو به كاهش بوده است. چنانچه روز گذشته مدير باغباني سازمان جهاد كشاورزي استان كرمان گفت كه متوسط عملكرد كشاورزان كرماني در هر هكتار پسته در گذشته 1200 كيلو بوده كه در حال حاضر به نصف اين مقدار تقليل پيدا كرده است. مسعود محمودي گفت: سرمازدگي، خشكسالي، پايين بودن كيفيت و كميت آب هر ساله بخش زيادي از محصول پسته را از بين مي برد.

وي با اشاره به وجود 296 هزار هكتار باغ پسته در استان كرمان، خاطرنشان كرد: مقام اول را از لحاظ سطح زير كشت و توليد به خود اختصاص داده ايم كه بالاترين سطح زير كشت پسته در استان كرمان مربوط به شهرستان هاي رفسنجان، سيرجان و كرمان است. وي يادآور شد كه طي چند سال اخير اقليم استان كرمان تغيير كرده است. مدير باغباني سازمان جهاد كشاورزي استان كرمان با بيان اينكه آبياري تحت فشار بيش از 90 درصد راندمان دارد، خاطرنشان كرد: بهترين توصيه ما در مناطقي كه شوري آب بالايي ندارند اجراي سيستم هاي آبياري تحت فشار است. تاكنون حدود 20 هزار هكتار از باغات پسته مجهز به سيستم هاي آبياري تحت فشار شده اند. به گفته او در بحث اصلاح و احياي درختان به ويژه درختان پسته درجه دو و سه، تسهيلات و اعتبارات خوبي به كشاورزان پرداخت شده و همچنين در زمينه آب و خاك و لوله گذاري در معابر آبياري، كارهاي خوبي صورت گرفته است.

 محمودي در ادامه با بيان اينكه در مديريت هاي جهاد كشاورزي شهرستان ها، طرح هايي نظير برگزاري كلاس هاي ترويجي، شبكه هاي پيش آگاهي حفظ نباتات براي مبارزه تلفيقي با آفات، باغباني، آب و خاك انجام شده است، تصريح كرد: در پايانه هاي ضبط پسته كه از طرح هاي خوب مديريت صنايع كشاورزي است، پسته را به روش بهداشتي فرآوري مي كنند. اين مدير وزارت جهاد كشاورزي گفت كه اگر كشاورزان روش هاي علمي مانند آبياري صحيح، تغذيه مناسب، كم كردن تراكم در هكتار و مبارزه با آفات و امراض را در باغ هاي خود به كار گيرند، هزينه هاي آنها كاهش پيدا مي كند. يكي از مسائل مهمي كه در چند سال گذشته باعث افت كيفي و كمي پسته خندان ايراني شد، سم هاي وارداتي بود كه به صورت عمده از چين وارد و در باغ هاي پسته مصرف شد.

 عليرضا خسروي، نماينده سمنان با اشاره به استفاده از سم هاي آلوده در باغ هاي پسته در دامغان و سوءمديريت در آبياري باغ هاي پسته در چند سال گذشته گفت كه شهر دامغان به علت وجود باغات و آب و هواي مناسب يكي از بهترين مناطق توليد پسته در كشور محسوب مي شود اما نبود مديريت منابع آب باعث كاهش توليد پسته از 280 هزارتن به 150 هزار تن در چند سال اخير شده است. او تصريح كرد: ميانگين برداشت پسته در واحد سطح برخي شهرهاي پسته خيز ايران 500- 400 كيلوگرم درهكتار است درحالي كه در امريكا ميزان برداشت پسته در هر هكتار بيش از چند تن رسيده است.

اگرچه در مساله صادرات پسته و ساير محصولاتي كه در ذات خود ايراني هستند، نمي توان نقش منفي تحريم هاي بين المللي را ناديده گرفت اما بايد توجه داشت كه دولت امريكا برنامه كارشناسانه و دقيقي در خصوص توليد پسته به دانشكده هاي كشاورزي خود مي دهد به طوري كه در اين برنامه نوع محصول پسته، نوع سم و كود مصرفي، فاصله بين درختان و زمان آبياري مشخص شده است. اين در حالي است كه كشاورزان ايراني به طور معمول بر اساس دانش سنتي خود اقدام به توليد پسته كرده اند و به اين ترتيب سليقه گرايي كشاورزان در توليد پسته باعث شده كه در يك سال از لحاظ وزني و حجم توليد، پسته بسيار خوبي كشت كنند و در سال ديگر پسته مرغوبي از نظر وزن و حجم توليد كشت نكنند. به نظر مي رسد زنگ خطر جايگزيني پسته امريكايي به جاي پسته وطني سال هاست كه نواخته شده است.

منبع: اعتماد