لقمهای که پوتین بلعیده است به احتمال زیاد در گلوی او گیر خواهد کرد و دلبستن به یافتن متحدی مانند چین برای رویارویی با غرب، خوشبینی بیشازاندازه است، چین بیش از روسیه نیازمند همکاری با غرب و حتی اوکراین است.
در گام نخست برگزاری انتخابات
ریاستجمهوری در اوکراین بهدور از اینکه چه جریانی روی کار بیاید،
میتواند سرنوشت کشوری متلاطم و توفانی را رقم بزند. این کشور که دارای
توانهای محیطی و سرمایههای انسانی و اجتماعی قدرتمندی بوده است، به
وضعیتی دچار شده است که از بحرانی داخلی به منطقهای و سپس جهانی تبدیل شده
است. انتخابات آزاد و سالم باید دارای شرایطی باشد که از نظر سازمانهای
ناظر بینالمللی مورد تایید قرار گیرد. اصولا کشورها کوشش میکنند تا از
این استانداردها تبعیت کنند.
به گزارش انتخاب، مشروعیت دولتها و جریانهای حاکم از طریق
شناسایی انتخاباتی آزاد و سالم از سوی جامعهجهانی شاخصی برای ایفای نقش در
محیط بینالمللی است. کشورهایی که از این روندها تبعیت و با دعوت از
ناظران بیطرف بینالمللی و نهادهای وابسته به سازمانملل و ساختارهای
نظارتی سازمانهای منطقهای و بینالمللی انتخابات خود را برگزار میکنند،
میتوانند از مشروعیتی که از این طریق میگیرند، در محیط بینالملل
نقشپذیری داشته باشند. کشورهایی چون اوکراین که در دوره انتقالی و پس از
آشوبها، انقلابها، کودتاها و ناآرامیها میخواهند انتخابات برگزار کنند،
طبیعی است که موافقان و مخالفانی خواهند داشت که بر مشروعیت و
قانونمندبودن، یا عدم شناسایی برخی دولتهای تاثیرگذار از جنبههای سیاسی، اقتصادی و
سازمانهای بینالمللی روبهرو شوند. از این دیدگاه سه مرحله برای انتخابات
آزاد و سالم در نظر گرفته میشود. در مرحله اول تشکیل کمیسیون آزاد و
مستقل انتخابات بدون وابستگی به احزاب و گروههای سیاسی و نهادهای دولتی
است. چگونگی شرایط ثبتنام و عدم دخالت سازمانهای قضایی، پلیسی، نظامی و
سیاسی بر روند انتخابات تحت نظارت کمیسیون مرکزی انتخابات در این مرحله
است. در مرحله دوم که زمان برگزاری رایگیری است باید به تمام دارندگان
شرایط رایگیری، امکان رایگیری آزاد، بدون فشار، بدون توصیه و هراس از
فشار را داد و در هنگام رایگیری ناظران بینالمللی و نمایندگان کاندیداها
یا احزاب سیاسی آزادانه بر مرحله رایگیری نظارت داشته باشند.
صیانت از آرا
تا مرحله شمارش و نظارت ناظران بینالمللی و تایید سلامت رایگیری و شمارش
آرا در این مرحله قرار میگیرد. مرحله سوم، پس از تایید سالم بودن روند
شمارش آرا صورت میگیرد که شامل اعلام نتیجه قطعی است که حاصل کار کمیسیون
مستقل انتخابات است. اکنون در اوکراین شرایط پیچیده و شکنندهای حاکم است
که این انتخابات را با دشواریهایی روبهرو میکند. بخش شرقی کشور که سهم
اندکی در تعداد جمعیت ولی وزنی زیاد در بحران و ساختار سیاسی دارد، خود
دشواریهای بسیاری در روند انتخابات ایجاد کرده است. شبهجزیره کریمه از
سوی روسیه اشغال و بهصورت دوفاکتو از کشور جدا شده است. تمامیت ارضی
خدشهدار شده و در بخش شرقی جنگ داخلی در جریان است. احساسات ملیگرایانه
شهروندان اوکراین جریحهدار شده و همسایه قدرتمند با بهرهگیری از اختیارات
حق وتو در شورای امنیت سازمانملل، سایه سنگین خود را بر این کشور گسترده
است.
بهطوری که حتی درصدد تحمیل اراده خود بر ایجاد تغییرات در ساختار قانون
اساسی و نحوه اداره سرزمین کشور همسایه است و بهجای حسن همجواری نقش برادر
بزرگ و گاه قیم را بازی میکند. با وجود اینکه روسیه از جداییطلبان
روسگرا در بخش شرقی خواسته بود که از برگزاری انتخابات استقلال خودداری
کنند، اما آنها این انتخابات را برگزار و رای به جدایی از اوکراین دادند.
اگر این بخش در انتخابات ریاستجمهوری شرکت نکند (و بهطور یقین شرکت
نخواهد کرد) مشروعیت و فراگیری انتخابات اوکراین را زیر سوال خواهد برد.
آقای پوتین اعلام کرده است که روسیه در این انتخابات دخالتی نخواهد کرد و
به نتیجه آن احترام خواهد گذاشت، در حالی که به تمامیت ارضی همسایه احترام
نگذاشته و آن را اشغال کرده و نیروهای نظامی خود را در مرزهای مشترک مستقر
کرده است. اما از سوی اروپا و آمریکا، انتخابات اوکراین حمایت میشود و جان
کری از روسیه خواسته است در انتخابات اوکراین دخالت نکند. در حالی که
انگلستان اعلام کرده است که روسیه قصد برهمزدن انتخابات اوکراین را دارد.
نقطه کلیدی انتخابات اوکراین، حتی در صورت برگزاری آرام و آزاد و سالم آن،
ترکیب نیروهاست اینکه چهکسی و چه جریان سیاسیای پیروز شود، مهم نیست، مهم
آن است که نیروهای ملی از حزب، فرد یا جریان برنده حمایت و جریان پیروز از
جریان شکستخورده برای مشارکت در قدرت دعوت و آنها را سهیم کند. این روند
دشوارترین مرحله گذار سیاسی پس از بحران است.
اگر نیروهای مشارکتکننده به
این باور برسند که برای کشور قدرتمندی که به افلاس افتاده است، هیچچیزی
بهتر از همکاری و همدلی و مشارکت همه آحاد و جریانها از جریان حاکم نیست،
در آن صورت میتوان بازسازی را آغاز و در راه تامین تمامیت ارضی
خدشهدارشده با تکیه بر ساختارهای بینالمللی گام برداشت. لقمهای که پوتین
بلعیده است به احتمال زیاد در گلوی او گیر خواهد کرد و دلبستن به یافتن
متحدی مانند چین برای رویارویی با غرب، خوشبینی بیشازاندازه است، چین بیش
از روسیه نیازمند همکاری با غرب و حتی اوکراین است. تحریمهای اروپایی و
آمریکایی میتواند سرنوشت روسیه را دگرگون کند و تاثیری منفی و شدید بر
آینده و تمامیت ارضی روسیه داشته باشد.