آنچه از مذاکرات نهایی در وین باید بدانیم

در این یادداشت «جاوید قربان اوغلی» نوشته است: حساسیت مذاکرات موسوم به «گام نهایی» بر کسی پوشیده نیست.

همه طرف های مذاکرات در گروه 1+5 از دشواری این مرحله سخن گفته اند و با نگاهی به همین موضوع، گزینه «تمدید مذاکرات» برای «حداقل 6 ماه» را از گمانه زنی های خود کنار نگذاشته اند.

اگر مذاکرات قبلی و توافق اولیه که در سوم آذر سال گذشته به دست آمد جاده ای کوهستانی فرض شود، مذاکرات گام نهایی گردنه های باریک و پر پیچ و خم همان راه است که امکان ریزش بهمن و حوادث دیگر در آن متصور است.

این دور از مذاکرات، پیچیدگی های خاصی به ویژه در حوزه حقوق بین الملل دارد که نیازمند تدبر در تمامی واژه ها، جمله ها و مفاهیم حقوقی نه براساس برداشت ما بلکه براساس برداشت های حقوقدانان و صاحبنظران حقوق بین الملل است.

بر همین اساس، گویا تمامی طرف های مذاکره با حداکثر ظرفیت خود، به میدان مذاکرات گام گذاشته اند.

نیم نگاهی به فهرست همراهان «وندی شرمن» مذاکره کننده ارشد آمریکا نشان می دهد که کارشناسان قابلی در زمینه مسایل تحریم ها، «ان پی تی» و حقوق بین الملل را با خود دارد. البته دکتر ظریف هم چند ماه قبل با فراخوان برای استفاده از نظرات حقوقدانان، اعلانی بر پیچیدگی و نیاز به خردجمعی و استفاده از مشاوران حقوقی برای این کار داشت.

با توجه به این مقدمه به نظر می رسد گمانه زنی هایی که بر احتمال عدم توافق فوری در گام نهایی و نوشتن متن اشاره دارد، نباید دور از ذهن باشد و اعلام عدم حصول توافق کامل در این دور، نباید به معنای شکست آن تلقی شود.

همه می دانند با توجه به حساسیت ها برای طرف «1+5» و طرف ایرانی، عبور از این «گردنه» نیازمند مذاکرات بسیار فنی است که خوشبختانه دکتر ظریف و تیم همراه وی نیز به این نکته واقف هستند.

در این میان نکته ای که لازم است مورد اشاره قرار گیرد، هماهنگی و انسجام کامل، حداقل در محور غربی شش کشور طرف مذاکره یعنی فرانسه، ایالات متحده، آلمان و انگلستان است.

این هماهنگی به طور طبیعی کار تیم کشورمان را که باید یک تنه از حقوق ملت بزرگ ایران دفاع کند، دشوار تر می کند.

با این حال تبحر، تجربه و هوشمندی دکتر ظریف و تیم همراه ایشان و بهره گیری از حقوقدانان شاخص بین الملل به عنوان بازوهای دکتر ظریف، در پیشبرد مذاکرات موثر خواهد بود.

نکته دیگر اینکه به هرحال حصول به توافق، نیاز دوطرفه است. اینطور نیست که فقط ایران برای عبور از تحریم ها و عادی شدن روند فعالیت هسته ای با راهبرد مذاکرات به دنبال بازگرداندن امید به اردوگاه داخلی باشد.

آمریکا، به ویژه شخص اوباما و تیمی که به مذاکرات اعزام کرده و همینطور اروپا نیاز دارند تا برای ارتباط با کشوری با ثبات در خاورمیانه ناآرام و البته برای اعلام صلح آمیزبودن فعالیت های هسته ای ایران به تندروهای خودشان، مذاکرات را به نتیجه برسانند.

اتهامات واهی در این باره به ایران، بیش از گذشته کارکرد خود را از دست داده است. باید در انتظار «سیگنال های اولیه» از منابعی که به تیم مذاکره کننده دسترسی دارند ماند.

اگر در آن سو، طرف غربی به طور متحد عمل می کند پس ما نیز در داخل باید با درک درست از این مساله، به آن به عنوان پروژه ملی نگریسته و با وفاق ملی و اجماع نخبگان و پشتیبانی افکار عمومی از مردان هسته ای که در این کارزار حضور دارند، از دخالت دادن سلایق شخصی و خدای نکرده گرایش های باندی پرهیز کنیم.

تیم مذاکره کننده مورد وثوق عالی ترین سطح تصمیم گیرندگان نظام هستند.