کارزار جدیدی در راه است/ «مناظره» در بحبوحه «مذاکره»

بر اساس گفته «جواد کریمی قدوسی» عضو جبهه پایداری و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس «از هیأت رئیسه مجلس درخواست شده تا در جلسه‌ای غیرعلنی از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای فعلی و قبلی دعوت کنند تا به تحلیل حقوقی توافق ژنو بپردازند». او گفته که «علی لاریجانی»، رئیس مجلس با درخواست ۱۰۰ نماینده «موافقت» کرده است.

البته ضرغام صادقی دیگر نماینده مجلس گفته که «این موضوع در حال حاضر در دست بررسی است و هیچگونه نظر قطعی در این رابطه داده نشده است».

این تصمیم منتقدان توافق ژنو پس از آن بود که راه‌های دیگری که این گروه پیش از این طی کرده بودند به نتیجه‌ای نرسید؛ از جمله درخواست برای مناظره در تلویزیون که ضرغامی رئیس سازمان صداوسیما نپذیرفت، برگزاری همایش دلواپسیم که انتقادات بسیاری را از سوی خود اصولگرایان متوجه برگزارکنندگان کرد و آخرین آن هم برگزاری تجمع گروهی دانشجو مقابل مجلس که البته موفق به کسب مجوز نشد.

گروه‌ها و افرادی که خود را به عنوان منتقدان توافق مطرح می‌کنند، مدعی‌اند در توافق صورت گرفته، داده‌ها با ستانده‌ها مطابقت ندارد و تیم مذاکره بیش از حد عقب‌نشینی کرده است. توافق ژنو سوم آذرماه سال 92 پس از مذاکرات فشرده میان مذاکره‌کنندگان ایرانی و 1+5 حدود ساعت 5 صبح (به وقت تهران) در هتل اینترکنتیننتال ژنو، امضا شد. این توافق به طور موقت (شش ماهه) و برای ادامه مذاکرات صورت گرفت که در پی آن طرفین موظف به اجرای تعهداتی شدند اما از همان آغازین روزهای امضای این توافق گروه‌های منتسب به جریان اصولگرا که عمدتاً از جبهه پایداری بودند به انتقاد از این توافق پرداختند.

آتش این انتقادات زمانی تندتر شد که حسن روحانی با اشاره به توافق ژنو گفت: چرا فقط یک عده معدود که از جای معدودی تغذیه می‌شوند، صبحت می‌کنند؟ البته نمی‌گوییم آن‌ها حرف نزنند ولی فقط چرا آن‌ها صحبت می‌کنند؟ چرا فقط یک عده کم‌سواد صحبت کنند و اساتید دانشمند و بزرگان دانشگاه ما خصوصی حرف بزنند؟

اظهار «نگرانی» منتقدان توافق که منتسب به جریان اصولگرا می‌شوند، در حالی است که شخصیت‌های میانه‌رو این جریان این نگرانی‌ها را بی‌مورد قلمداد می‌کنند و دلیل عمده آن‌ها نیز این است که پرونده هسته‌ای زیر نظر مستقیم مقام معظم رهبری است.

علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل در آخرین موضع‌گیری درباره مذاکرات ژنو در گفت‌وگویی اختصاصی با ایرنا گفته است: «شیوه تیم فعلی مذاکره‌کننده هسته‌ای حکایت از تجربه آنها در مذاکرات دارد و جمهوری اسلامی ایران هم از کار خود و هم مذاکره‌کنندگانش مطمئن است.» او درباره تیم قبلی مذاکره‌کننده نیز اینطور گفته که: «شیوه تیم قبلی مذاکره‌کننده را قبول ندارم».

ولایتی پیش از این هم در جریان مناظره‌های انتخاباتی از تیم مذاکرات قبل، در حضور جلیلی گلایه کرده بود. او با اشاره به دوره مذاکرات علی لاریجانی با طرف غربی گفته بود: «بنده می‌دانم و اطلاع دقیق دارم از این موضوع که (در مذاکرات) به توافق رسیدند و مسأله هسته‌ای را حل کردند، اما یکدفعه کسی در داخل حرف دیگری زد و مشابه این مسأله برای ما هم اتفاق افتاد که بعداً عرض می‌کنم.» در این مناظره جلیلی در پاسخ ولایتی گفت: «این اطلاعاتی که شما گفتید، صحیح نیست.» و ولایتی پاسخ داد: «هرچه ما می‌گوییم دکتر می‌فرمایند این که شما می‌گویید درست نیست و آنچه من می‌گویم درست است. اما بنده اطلاع دقیق دارم که حرفی که عنوان کردم درست است و مشابه این برای من هم اتفاق افتاد.»

ولایتی همچنین در گفت‌وگوی اخیر خود گفته است: «مادامی که این کار (مذاکرات) تحت نظارت مقام معظم رهبری انجام می‌شود، ما نگرانی نداریم ... تیم مذاکره‌کننده نیز از افرادی تشکیل شده که سابقه طولانی کار دیپلماتیک و بین‌المللی دارند. همه اعضای تیم مذاکره‌کننده همکاران من در زمان حضورم در وزارت امور خارجه بودند و من همه آن‌ها را می‌شناسم. همه این‌ها سابقه و تجربه طولانی در کار مذاکره به خصوص در صحنه بین‌المللی دارند و افرادی کارآزموده‌اند.»

محمدباقر قالیباف نیز در سخنانی در همایش تجلیل از «پیشکسوتان روحانی رزمنده»، گفته بود: «مقام معظم رهبری بر این پرونده مهم، نظارت دقیق و عمیق دارند و در حقیقت اداره‌کننده اصلی موضوع هستند ... بنابراین مهم است که باور کنیم و کاملاً بپذیریم که این پرونده، این‌گونه اداره می‌شود.»

محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در همین رابطه گفت: «مذاکره‌کنندگان کشورمان چون زیر نظر مقام معظم رهبری کار می‌کنند، با مخالفت‌های افراط گونه دلواپس نمی‌شوند و نباید بشوند.»

این اظهارنظر چهره‌های میانه‌رو اصولگرا البته بدون پاسخ نمانده است. آیت‌الله علم‌الهدی امام جمعه مشهد در جمع بسیجیان، این استدلال را بهانه بنی‌اسرائیلی خوانده و گفته: «این مطلب صحیح است که مقام معظم رهبری این قدرت را دارند، اما این‌که ما کنار بایستیم و بگوییم ایشان در صحنه هستند، این همان بهانه و ایراد بنی‌اسرائیل به حضرت موسی(ع) است.»

با همه این‌ها، برخی معتقدند برگزاری مناظره میان دو تیم مذاکره قبلی و فعلی به سود تیم ظریف تمام خواهد شد. حامد قادرمرزی نماینده مجلس نهم به تدبیر گفته است: «اگر هیأت رئیسه با برگزاری چنین نشستی موافقت کند، اتفاقاً به سود تیم دولت یازدهم است و چه بهتر که این اتفاق رخ دهد؛ چراکه در آن نشست مسئولان دولت قبل باید توضیح دهند که چرا حتی در طول این سال‌ها به یک توافقنامه دست پیدا نکردیم.» او اضافه کرده که «ای کاش این آقایان برای مسائل اقتصادی و معیشتی مردم نیز از مسئولان دولت قبل دعوت کنند و از آنان توضیح بخواهند که چرا به اینجا رسیدیم.»

با این همه، تلاش «منتقدان توافق ژنو» برای تأثیرگذاری بر روند مذاکرات به قوت خود باقی است. مذاکرات در شهر وین ادامه دارد و «ظریف» باید فکری هم به حال مناظره با کسانی کند که زمانی در شهر آلماتی مذاکره می‌کردند. اگر تصمیم جدید بازیگران نقش منتقد عملی شود، کار ظریف سخت‌تر خواهد شد. گویا دلواپسی‌های این عده شدیدتر از آن است که با برگزاری همایش و تجمع تسلی پیدا کند.