ده‌نمکی: شما هنوز عصبانیت من را ندیده‌اید

به نظر می​رسد، مراحل فنی  فیلم «اخراجی​های 3» خیلی با عجله انجام شد و حتی این مسئله باعث شد اکران فیلم به تعویق بیافتد.
گفته بودم فیلم قطعا برای  یکشنبه شب آماده نمی​شود و در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن است به دو روز آخر جشنواره برسد. از اینکه مجبور شدیم مونتاژ فیلم را خیلی سریع پیش ببریم راضی نیستم و معتقدم این اتفاق می‌تواند به فیلم ضربه بزند. فعلا تمام تلاش​مان این است که فیلم را سریع​تر به جشنواره برسانیم، اما بعد از جشنواره حتما باید سر فرصت یکبار دیگر فیلم را روی میز مونتاژ ببریم و تغییراتی در آن داشته باشیم.

فیلمبرداری را خیلی دیر شروع کردید و دور از ذهن نبود که این اتفاق بیافتد.
چاره ​ای نداشتم. دو مشکل اساسی وجود داشت که کارمان را به تاخیر انداخت. اول این​ که فیلم نیاز به پیش‌تولید وسیعی داشت و دوم این​که چون فیلم بازیگران زیادی داشت، نفرات کلیدی​مان درگیر بازی در پروژه​های دیگر بودند. مثلا شریفی‌نیا باید در «کلاه پهلوی» بازی می​کرد و امین حیایی هم همین‌طور. اکبر عبدی و رویگری هم در پروژه‌های دیگری مشغول بودند. باید با این مشکلات زمانی شروع می‌کردیم که همه شخصیت​های اصلی فیلم را در اختیار داشته باشیم.

«اخراجی​های 3» از همان روزهای انتخابات سال قبل سر و صدای زیادی به پا کرد. این که همان روزها گفتید، می‌خواهید فیلمی با محوریت انتخابات بسازید.
به هرحال، خیلی برایم مهم بود که درباره سه دوره از جنگ فیلم بسازم. دوره اول، روزهای جنگ بود. دوره دوم، زمان اسارت بود و در قسمت سوم مسائل اجتماعی روزهای بعد از جنگ.

اما فیلم شما درباره انتخابات سال 88 است.
نه، این طور نیست. من درباره همه رقابت​های انتخاباتی و مناسبات سیاسی بین جناح​ها فیلم ساخته​ام. درباره همه رقابت​های سیاسی که در دو دهه بعد از جنگ اتفاق افتاده. اصلا این فیلم ادامه همان دعواهای سرخ و آبی است که در «کدام استقلال، کدام پیروزی» ساختم. حالا ممکن است هر کس برداشتی از فیلم داشته باشد. من فیلمی درباره همه این دعوا​های حیدری - نعمتی ساختم که همیشه در فضای سیاسی بوده، نه فقط یک انتخابات خاص! تازه موضوع انتخابات تنها بخشی از قصه است، نه همه آن.

اما با جزئیاتی که درباره فیلم منتشر شده، به نظر می​رسد محوریت فیلم روی انتخابات است.
ما در دیالوگ​های فیلم با همه شوخی کرده​ایم. از تکه کلام​های همه سیاسیون استفاده کردیم، اما حداقل خودم حاضر نیستم برای شخصیت​های فیلم مابه‌ازای خارجی قائل شوم. ممکن است تماشاگران فیلم این کار را بکنند. به هر حال فیلم یک طنز سیاسی است. به سبکی که دهه​های قبل گل آقا در فضای رسانه​های مکتوب به آن می پرداخت.

حالا بگذارید فیلم اکران شود، بعد می​بینید من یک طرفه به قاضی نرفتم و سعی کردم با همه شوخی کنم. امیدوارم جناح‌های سیاسی هم سعه‌صدر به خرج بدهند و بپذیرند این فیلم یک طنز سیاسی است. این بار چون خودم تهیه‌کنندگی فیلم را هم بر عهده داشتم دستم در گرفتن سکانس​ها بازتر بوده و محدودیت​هایم این بار کمتر از قبل بود.

اما از همین حالا تقریبا می​شود پیش‌بینی کرد فیلمتان با انتقاد جدی منتقدان مواجه می​شود.
شنیده ​ام دارند شمشیر​های​شان را تیز می​کنند، اما نمی​توانند با انتقاد​هایشان مرا وادار به ساخت فیلم​های خنثی کنند. همان‌طور که با توقیف نشریاتم نتوانستند، قلمم را بشکنند. در سینما هم دیدید با توقیف «فقر و فحشا» یا با حمله همه جانبه به «اخراجی‌ها» نمی​توانند، شاهد مرگ یک منتقد باشند!

منظورتان این است که حالا دیگر حرفه​ شما فیلمسازی شده و دیگر ده‌نمکی یک فعال سیاسی نیست؟
تقریبا همه سینماگران ما سیاسی هستند. مگر سینماگری می​شناسید که دید سیاسی نداشته باشد؟ در این صورت که اصلا خلق ژانر فیلم سیاسی بیهوده بود.

اما به خیلی از سینماگران اجازه ساختن فیلم سیاسی نمی​دهند.
اتفاقا این طور نیست. دیگران از این جناح یا آن جناح پول می​گیرند تا فیلم سیاسی بسازد، اما من با اراده خودم فیلم می​سازم. همانطور که با هزینه شخصی نشریاتم را منتشر می​کردم. جای تعجب است، کسانی که از نهادهای انتظامی، نظامی و امنیتی و ... سفارش کار می​گیرند که فیلمنامه بنویسند یا فیلم بسازند ، پز روشنفکرانه می​دهند و انتقاد می​کنند و تا نوبت به ده‌نمکی می‌رسد انگار... آسمان می​تپید!

بهتر است سر به سرم نگذارند تا مجبور نشوم پز روشنفکری و اپوزوسیون بازی​شان را جلوی علاقه‌مندان به فیلم​هایشان بشکنم. فقط بهتر است فیلم را نقد کنند و هرچه دلشان خواست فحش بدهند، به فروش فیلم کمک می‌کند. از آنها برای فحش​هایشان تشکر می​کنم!

اتهام همیشگی فیلم​های شما این است که حمایت می‌شوید. خیلی​ها می​گویند این بار هم احتمالا به فیلم​تان سیمرغ می​دهند.
من سیمرغ را بار قبل هم از مردم گرفتم. این حرف​ها را هم درباره​ام می​زنند که هیئت داوران تحریک شود و برای پز روشنفکری هم که شده به من جایزه ندهند، اما پیشاپیش اگر سیمرغی هم این‌بار به من رسید، به فیلم خوبی که دیدم یعنی «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی هدیه می​کنم.

ممکن است اگر سیمرغ نگیرید مثل «اخراجی‌ها» عصبانی شوید؟
آن موقع بازی را جدی گرفته بودم. تازه عصبانیت مرا هم ندیده​اید. اگر آن کار من عصبانیت بود که این‌بار همه عصبانی هستند. فیلم بیرون می​کشند، تو می​آورند، هنوز داورها قضاوت نکرده بیانیه می​دهند. انگار این عصبانیت فراگیر است. امیدوارم در سیمرغ مردمی از آرای مردم صیانت شود. «اخراجی​های 2» که به صورت مخملی از دایره رقابت حذف شد. درحالی که جلوی سینماها صف کشیده بودند، شب خوابیدم، صبح بیدار شدم، دیدم سیمرغ بلورین مردمی برای «اخراجی​ها» نیست. این دوره هم که فیلم دیر می​رسد، معلوم نیست چه شود!

بسیاری از کارشناسان و منتقدان، فیلم‌های ده‌نمکی را سینمای فاخر نمی​دانند. نوع ادبیات فیلم​هایش و دیالوگ‌هایش را فاخر نمی​دانند.
من هم آنها را فاخر نمی​دانم. ما که در این پنج سال، دیالوگ​های فاخرتر از «اخراجی​ها»، عشق​های مثلثی، ضربدری، مکعبی، تقلید لوگو و اسم فیلم، اکران​های چهار یا پنج ماهه، تکرار ترکیب بازیگران و نگارش دیالوگ​های فاخر زیر شانه تخم‌مرغی، شوخی‌های سیاسی با شخصیت​های طراز اول کشور و... را از سوی کارگردانان جبهه روشن فکری دیدیم. همه اتفاقاتی که می‌افتد  به این امید است که رکورد «اخراجی​ها» شکسته شود، اما تاکنون موفق نشده​اند. امیدوارم بزودی این کار را انجام دهند و آتش بغض​شان خاموش شود تا آن وقت دوستانه به «اخراجی​ها» نگاه کنند.

«اخراجی​های 3» قرار است رکورد «اخراجی​های 2» را بشکند؟
راستش اگر «اخراجی​های 3» رکورد قسمت دومش را بشکند، هنری نکرده چون رکورد خودش را شکسته است. من برای رکورد شکستن فیلم نمی‌سازم. از شکستن رکورد «اخراجی‌ها» به واسطه هر فیلم دیگری هم استقبال می​کنم؛ چرا که این به نفع همه سینماست.

مسعود ده‌نمکی فقط بلد است «اخراجی‌ها» بسازد؟ باز هم می‌خواهید این قصه را ادامه بدهید؟
این سه دوره​ای بود که دوست داشتم درباره‌شان حرف بزنم. در جنگ همه ما یک کعبه آمالی داشتیم که فکر می​کردیم در فضای بعد از جنگ هم پیاده می​شود، اما این اتفاق نیفتاد. اسم «اخراجی​ها» یک برند برای فیلم‌هایم بود. هر سه قسمت داستان​های مستقل و محتوایی مجزا داشته​اند، اما سعی کردم از این برند استفاده کنم. اگر باز موضوع  کشش داشته باشد، شاید باز هم «اخراجی​ها» ساختم.

می​گویند از فیلم اصغر فرهادی تعریف کردید؟
این را در یک جمع خودمانی گفته بودم. به خودت هم که گفتم می​خواهم اگر سیمرغی بردم آن را به یک فیلم خوب هدیه بدهم. «جدایی نادر از سیمین» فیلم خیلی خوبی بود. با اینکه قصه فیلم خیلی تلخ است، اما پیام اخلاقی قصه و تکنیک ساخت فیلم خیلی خوب بود. فکر می​کنم یکی از اخلاقی​ترین فیلم​هایی بود که در این سال​ها در سینمای ایران ساخته شده ​است.

کلا فیلم​های پر تعلیق را دوست دارید. قبلا هم یک بار این جمله را درباره فیلم «کافه ستاره» گفته بودید؟
واقعا این نوع فیلم​ها نیاز به توان بالایی از سوی کارگردان دارد و جمع کردن همه صحنه​ها کار خیلی سختی است که در این دو فیلم اتفاق افتاده است.

* خبر