وزیر نیرو: در شرایط بحران آبی قرار داریم

وزیر نیرو با بیان اینکه در شرایط بحران آبی قرار داریم، خشک شدن تالاب ها، کاهش سطح سفره های زیرزمینی و کاهش روان آب رودخانه ها از مهم ترین نمودهای شرایط بحرانی وضعیت آب در کشور عنوان کرد.

به گزارش ایرنا، حمید چیت چیان وزیر نیرو که امروز - یکشنبه - به منظور ارائه گزارشی درخصوص آخرین وضعیت آب و برق در صحن مجلس حضور یافته است ، گفت: مساله آب در هزاره سوم یک چالش جدی در تمام جهان است.

وزیر نیرو در ابتدای اظهاراتش ضمن تبریک حلول ماه رجب از عنایت مقام معظم رهبری نسبت به صنعت آب و برق و بازدید ایشان از مجموعه مپنا در حضور نمایندگان از معظم له قدردانی کرد و گفت: رضایت ایشان از این مجموعه فعالیت ها و رهنمودهای ایشان، همکاران صنعت را در تداوم خدمات دوچندان خواهد کرد.

وی با اشاره به چالش های جهانی پیش روی آب گفت: بر اساس گزارش های سازمان ملل که در اجلاس مکزیک ارائه شد، بیش از 2/1 میلیارد نفر یعنی 20 درصد از مردم جهان از دسترسی به آب بهداشتی در سال 2006 محروم بوده اند و پیش بینی شده این رقم در سال 2025 به 40 درصد جمعیت 9 میلیاردی آن موقع برسد.

چیت چیان با بیان اینکه مسایل مرتبط با آب روز به روز در جهت حادتر شدن حرکت می کند، اظهار داشت: این شرایط نیازمند برنامه ریزی و مراقبت کامل و همچنین مدیریت بر آب است.

وزیر نیرو با بیان اینکه ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته، اظهار داشت: طی 10 سال گذشته متوسط بارش ها از 250 میلیمتر به 242 میلیمتر کاهش یافته و کشور با مسایل بسیار جدی در منابع آب روبروست.

چیت چیان افزود: در نتیجه خشکسالی های پی درپی و تغییرات اقلیم مجموع منابع آب تجدیدشونده کشور از 130 میلیارد مترمکعب در 10 سال قبل به 120 میلیارد مترمکعب کاهش یافته است.

به گفته وی، در حالی در اوایل انقلاب میزان سرانه آب تجدیدشونده به ازای هر فرد ایرانی 4 هزار مترمکعب بود که در حال حاضر این رقم کمتر از 1600 مترمکعب است و این در حالی است که متعاقب برآوردهای بین المللی کشورهایی که میزان سرانه آب تجدیدشونده آنها از 1700 مترمکعب کمتر باشد در تنش آبی قرار دارند و اگر این رقم از هزار مترمکعب کمتر باشد آن مناطق وارد بحران آب می شوند.

وزیر نیرو در عین حال گفت: متوسط آب تجدیدشونده در کشور کمتر از 1600 مترمکعب است و توزیع این مقدار آب در مناطق مختلف کشور یکسان نیست به طوری که برای مثال میزان سرانه آب تجدیدشونده در شرق دریاچه ارومیه کمتر از 600 مترمکعب است.

وی از کاهش بارش ها نسبت به متوسط بلندمدت خبر داد و گفت: میزان بارش ها در تعداد قابل توجهی از استان ها نسبت به متوسط 46 ساله کاهش یافته بطوری که در استان هایی مثل سمنان و البرز شاهد کاهش 45 و 44 درصدی بارش ها نسبت به متوسط درازمدت هستیم هرچند در برخی استان های غربی و شمال شرقی میزان بارش ها از متوسط بیشتر بوده است.

چیت چیان خاطرنشان کرد: در کل کشور میزان بارش ها 7 درصد از متوسط بلندمدت کمتر بوده و این حاکی از این است که در بعضی از مناطق دارای وضعیت بسیار حاد هستیم و در مناطق دیگر شرایط مساعدتر است.

وزیر نیرو در ادامه با بیان اینکه اگر کشوری کمتر از 20 درصد از منابع آب تجدیدشونده خود را مصرف کند از نظر منابع آبی در وضعیت پایدار قرار دارد، گفت: این در حالی است که 40 درصد از استفاده این منابع قابل تامل است و اگر استفاده از آب تجدیدشونده به 60 درصد برسد آن کشور در مرحله تنش آبی قرار دارد و بیشتر از این میزان هم در معرض بحران آب قرار دارد.

وزیر نیرو ادامه داد: میزان مصرف آب در ایران 96 میلیارد مترمکعب است و این در مقایسه با 120 میلیارد مترمکعب از کل منابع آب تجدیدشونده نشان دهنده وضعیت بحرانی آب در کشور است.

وی در ادامه به دلایل بحرانی بودن وضعیت منابع آب و لزوم حساسیت بیشتر در این مورد اشاره کرد و گفت: یکی از نمودهای بحرانی بودن وضعیت منابع آب خشک شدن تالاب ها و دریاچه هاست بطوری که نه فقط در دریاچه ارومیه بلکه سایر تالاب ها هم وضعیتی مشابه آن دارند و از تالاب هایی همچون بختان و طشک آثاری باقی نمانده است.

وی بحران منابع زیرزمینی را از دیگر نمودهای وضعیت حاد منابع آب در کشور عنوان کرد و گفت: یکی از راحت ترین راه های تامین آب استفاده از منابع آب های زیرزمینی است و در حال حاضر بیش از نیمی از آب مورد نیاز کشور از چاه ها تامین می شود.

چیت چیان اضافه کرد: این در حالی است که بر اثر حفر چاه های غیرمجاز و همچنین برداشت بیش از اندازه از چاه های مجاز طی سال های گذشته 100 میلیارد مترمکعب از ذخایر استاتیک سفره های زیرزمینی کاهش یافته و تنها در سال گذشته برداشت آب از این بخش سفره های زیرزمینی به 11 میلیارد مترمکعب رسیده است.

چیت چیان گفت: این وضعیت شرایطی را بوجود آورده که دیگر امکان استحصال آب امکان پذیر نیست که نتیجه آن از بین رفتن کشاورزی، فرونشست زمین و حتی جابجایی مراکز جمعیت است.

وزیر نیرو کاهش قابل توجه روان آب رودخانه ها در طی 10 سال گذشته را از دیگر نمودهای وضعیت بحرانی آب در کشور عنوان کرد و گفت: میزان روان آب رودخانه ها در کشور به 46 درصد رسیده است و این در حالی است که در مقایسه با بازه زمانی بلندمدت میزان روان آب رودخانه ها در 7 ماه اول سال 53 میلیارد مترمکعب بوده و این رقم در سال جاری به 25 میلیارد مترمکعب رسیده است.

چیت چیان خشک شدن رودخانه زاینده رود را از دیگر نمونه های بحرانی بودن وضعیت منابع آب کشور عنوان کرد و گفت: در حالی که سد ساوه برای ذخیره 130 میلیون مترمکعب آب احداث شده در طول عمر این سد هیچ گاه بیشتر از 30 میلیون مترمکعب آب در این سد ذخیره سازی نشده است و یا در حالی که ظرفیت سد چرخه 7 میلیارد مترمکعب بود هیچ گاه میزان آب این سد بیشتر از 2 میلیارد و 700 میلیون مترمکعب نرسیده است.

وی بروز تنش های سیاسی و اجتماعی و حتی امنیتی را از تبعات این وضعیت بحرانی در میزان روان آب ها عنوان کرد.

وزیر نیرو خاطرنشان کرد: برای اینکه نگذاریم وضعیت بیشتر از این بحرانی شود، باید استفاده از منابع آب تجدیدشونده را به 60 درصد محدود کنیم هرچند این مطلوب نیست اما چاره ای نداریم و باید حداکثر به جای 96 میلیارد مترمکعب، 72 میلیارد مترمکعب آب مصرف کنیم.

به گفته وزیر نیرو، باید با مصرف پایدار منابع آب امکان حیات را برای نسل های آینده فراهم کنیم و در این راستا مهم ترین مساله مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب است. به گفته وی، از کل منابع آب کشور 92 درصد در بخش کشاورزی مصرف می شود و این در حالی است که میزان بهره وری آب در بخش کشاورزی تنها 33 درصد است، در حالی که می توان راندمان کشاورزی را به دوبرابر افزایش داد که نیازمند سرمایه گذاری است.

چیت چیان خاطرنشان کرد: با این میزان مصرف آب نمی توانیم نیاز غذایی کشور را جوابگو باشیم بطوری که 40 درصد از نیاز غذایی از خارج وارد می شود در صورتی که با ارتقای بهره وری می توانیم مصرف آب را به 72 میلیارد مترمکعب کاهش دهیم.

وزیر نیرو اظهار امیدواری کرد با مشارکت و راهنمایی نمایندگان به راه حل جامعی در مورد وضعیت آب برسیم و بتوانیم بهره وری را ارتقا دهیم.

چیت چیان در ادامه به راه حل های استفاده پایدار از منابع آب اشاره کرد و گفت: مهار آب هایی که از کشور خارج می شود، جلوگیری از اتلاف و هدررفت آب در شبکه های آبرسانی، بازچرخانی آب در صنعت و پساب آب شهری، استفاده از آب های نامتعارف، تجارت آب مجازی و کشاورزی فرامرزی، مجهز کردن تمام چاه ها به موتور هوشمند، اعمال قانون در مورد برداشت آب غیرمجاز چه از سفره های زیرزمینی و چه از آب های سطحی از مهمترین این موارد است.

وی ادامه داد: مجموع سدهایی که مورد احداث قرار گرفته و از آنها بهره برداری می شود یا آنهایی که در دست ساخت است 72 میلیارد متر مکعب آب را استحصال می کنیم که 49 میلیارد متر مکعب آن قابل تنظیم خواهد بود. این 49 میلیارد یعنی 3 میلیارد متر مکعب بیشتر از کل آبی که قابل تنظیم کردن است.

چیت چیان اضافه کرد: ما نیازمند این هستیم که یک بازنگری در احداث سدها داشته باشیم که در اینجا نیازمند همکاری و همدلی مجلس محترم هستیم تا منابع و پول مردم را در جایی مصرف نکنیم که موجب شود بازده اقتصادی نداشته باشد.

چیت چیان در بخش دیگری از سخنانش در مورد مهاجرت جمعی از مردم روستاها به شهرها به دلیل کمبود آب گفت: از جمعیت کشور،54 میلیون نفر در شهرها و 4/16 میلیون نفر در روستاها تحت پوشش هستند.

وی ادامه داد: ما 6500 روستا داریم که متاسفانه این روستاها در طول سالیان گذشته تنها با تانکر آب رسانی شده اند.

وی ادامه داد: خوشبختانه در تنظیم بودجه سال 93 دولت و نمایندگان به این مساله توجه کرده اند و ردیف مستقلی را به صورت ملی برای آب روستاها در حدود 700 میلیلارد تومان اختصاص دادند.

چیت چیان ادامه داد: کمبود آب باعث مهاجرت برخی از مراکز جمعیتی به شهرها شده است که ما باید جلوی آن را بگیریم.

وی گفت: هم اکنون روی هم رفته پروژه مطالعاتی فعال آب شهری در حدود 390 مورد داریم و 1900 پروژه اجرایی آب شهری داریم که در مورد تامین آب است.

وزیر نیرو خاطرنشان کرد: ما 910 مورد پروژه های اجرایی آب شهری داریم و در 280 مجتمع روستایی دارای پروژه مطالعاتی هستیم.

چیت چیان خاطرنشان کرد: کارهای ما کاملا تعریف شده است و ابهامی از نظر برنامه وجود ندارد و فقط ما محدودیت منابع داریم.

وی اضافه کرد: ما هم اکنون در بخش آب بیش از 5 هزار میلیارد تومان به پیمانکاران بدهی داریم که معنایش این است که کارهای اجرایی ما بسیار سریعتر از میزان منابعی که در اختیار ماست انجام می شود پس وزارت نیرو آمادگی کامل برای اجرایی کردن پروژه ها را دارد.

چیت چیان اظهار امیدواری کرد: با تعامل میان مجلس و دولت منابع بیشتری برای موضوع آب اختصاص داده شود.

وی افزود: ما در یخش آب فقط اکتفا به منابع دولتی نکردیم بلکه هم اکنون 76 پروژه فعال داریم که قراردادش با بخش خصوصی بسته شده است و در این راستا بخش خصوصی را تجهیز کردیم.

وی اضافه کرد: تقاضای ما این است که اگر ردیف آب تضمینی را در بودجه در نظر بگیریم بیشتر می توانیم بخش خصوصی را در این امر مشارکت دهیم.

وی اضافه کرد: برای 840 طرحی که در صنعت آب وجود دارد بیش از یک هزارو صد میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا این طرح ها انجام شود.

چیت چیان افزود: باید بسیاری از اعتبارات در بخش صنعت آب افزایش پیدا کند تا بتوان مشکلات این حوزه را مرتفع کرد.

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: در حال حاضر ظرفیت نیروگاه های برق در کشور 70 هزار مگاوات است و 30 میلیون مشترک برق در سراسر کشور وجود دارد.

وی گفت: ما با 7 کشور مبادله برق داریم و 7/11 میلیارد کیلووات ساعت برق از ایران به برخی از کشورها صادر می شود و 7/3 میلیارد کیلووات ساعت برق به ایران وارد می شود.

وزیر نیرو خاطر نشان کرد: از شهریور 92 تا به امروز 1384 مگاوات نیروگاه جدید به صنعت برق وارد شده است که از هم اکنون تا 2 ماه آینده یعنی تا اوایل تابستان 1168 مگاوات نیروگاه جدید وارد صنعت برق می شود.

وی گفت: در این راستا باید اشاره کرد که 808 مگاوات نیروگاه تا پایان سال وارد مدار خواهد شد اما ذکر این نکته مهم است که باید سالانه 5 هزار مگاوات برق وارد مدار شود اما به دلیل اینکه در 2 سال گذشته سرمایه گذاری در این بخش کاهش پیدا کرده است ما با کمبود برق مواجه بودیم.

وی اضافه کرد: در طول چند ماه گذشته با برنامه ریزی هایی که انجام شد نیروگاه های جدیدی با سرعت هر چه بیشتر به صنعت برق وارد می شودکه در 5 سال آینده بالغ بر 31 هزار مگاوات برق به صنعت برق وارد می شود که از این مقدار یک چهارم کل ظرفیت به عهده دولت است.

وزیر نیرو گفت: در حال حاضر با کمبود ظرفیت تولید برق مواجه هستیم که در این 2 سال نیازمند اعمال سختگیرانه مدیریت مصرف برق می باشیم تا این دوره بحرانی را پشت سر بگذاریم.

چیت چیان افزود: به غیر از سال 89 یعنی در مرحله اول هدفمندی یارانه ها که برق با افزایش قیمت مواجه گردید در هیچ سال دیگری در این موضوع رشد نداشتیم و این صنعت را با شکاف قابل توجه بین تولید و مصرف مواجه کردند.

وی اضافه کرد: در رابطه با سد دوستی نیز باید گفت این سد مشترک بین ایران و ترکمنستان است و آب مورد نیاز آن از بعضی از رودها در افغانستان سرچشمه می گیرد افغانستان در این زمینه طرح هایی دارد و محدودیت هایی برای تأمین آب این سد وجود دارد.

وزیر نیرو گفت: متأسفانه این سد که در سال گذشته آب فراوانی را در خود جای داده بود در حال حاضر حدود 50 میلیون متر مکعب آب دارد که نگرانی هایی را برای تأمین آب مورد نیاز مشهد به وجود آورده است.

چیت چیان خاطر نشان کرد: پیش بینی شده است که 40 حلقه چاه جدید و یک سد جدید در این منطقه به وجود آید تا مشکلات را در مواقع اضطراری مرتفع کند همچنین یک کمیته ویژه تشکیل شده است که 12 شهر بزرگ کشور که در مرحله بحران آب هستند زیر نظارت این کمیته می باشند تا تابستان امسال بدون مشکل کمبود آب طی شود.