چگونگی پیشگیری از مرگ‌های زودرس و بیماری‌های مزمن با خودمراقبتی

 
معاون دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با حضور در ایسنا، بر تعامل متولیان حوزه سلامت و رسانه‌ها در جهت انعکاس مطلوب اخبار این حوزه و همچنین اطلاع‌رسانی مناسب در زمینه خودمراقبتی به مردم، تاکید کرد.

به گزارش ایسنا ، دکتر سیروس موگهی امروز، پنج شنبه (4 اردیبهشت ماه)، با حضور در دفتر این خبرگزاری، اظهار کرد: در بحث سلامت و بهداشت، مردم باید بدانند که چه کارهایی انجام دهند تا به بیماری دچار نشوند و سلامت بمانند. لذا در این جهت خودمراقبتی در بیماری‌های جزئی، خودمراقبتی در بیماری‌های مزمن و خودمراقبتی در بیمارهای حاد باید مدنظر قرار گیرد و رسانه‌ها در ارائه اطلاعات درست به مردم در این زمینه از طریق دانشگاه علوم پزشکی می‌توانند یاری گر متولیان حوزه سلامت باشد.

وی ادامه داد: اصل مهم در حفظ سلامت، ارتقاء سواد سلامت مردم است تا وقتی سواد مردم در این زمینه ارتقا پیدا نکند، نمی‌توان به هیچ یک از اموری که عنوان شد دسترسی یابیم و رسانه‌ها می‌توانند در ارتقاء سواد سلامت مردم نقشی موثر داشته باشند.

معاون دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز افزود: یک اصطلاحی در سیستم سلامت به نام " سال‌های از دست رفته عمر در انسان‌ها" وجود دارد. بخشی از سال های از دست رفته عمر، به دلیل مرگ های زودرس و یا بخشی از آن عمر با ناتوانی است. در ایران بررسی‌هایی که انجام شد سه علت را برای سال‌های از دست رفته عمر ایرانیان مشخص کرد که شامل، بیماری‌های قلبی عروقی با شاخصه‌های سکته‌های قلبی، سکته‌های مغزی و فشار خون، حوادث و سوانح رانندگی و بیماری‌های روانی و رفتاری است که ما موظف هستیم در این سه زمینه تلاش بیشتری داشته باشیم تا بتوانیم سال‌های از دست رفته ایرانیان را کاهش دهیم.

موگهی گفت: خودمراقبتی در این زمینه کار پیچیده‌ای نیست و بسیار ساده و کافی است مردم اطلاع پیدا کنند که باید کارهایی انجام دهند تا به بیماری ها مبتلا نشوند. در بحث سوانح جاده ای نیز بسیار مشخص است که باید با سرعت مجاز رانندگی کنند، کمربند ایمنی خود را در راننگی حتما ببندند، در زمان خستگی توقف کنند و به استراحت بپردازند. سوانح و حوادث رانندگی یکی از معضل‌های اصلی کشورمان به شمار می‌رود و ما وظیفه داریم مسائل را در این زمینه برای مردم تشریح کنیم و مردم با انجام چند کار خیلی ساده تا حد زیادی از مرگ و میر جلوگیری کنند.

وی در ادامه در خصوص خودمراقبتی در بیماری‌های قلبی-عروقی، اظهار کرد: در خودمراقبتی این نوع بیماری‌ها آنچه که بسیار مدنظر است، بحث تغییر سبک زندگی است و باید این موضوع به طور مرتب به اطلاع مردم برسد. باید مردم در این زمینه بمباران اطلاعاتی شوند. به طور نمونه فست فودها، همانطور که در خیابان در حال تردد هستید بوی فست فود که به مشام بخورد به سوی آن کشش پیدا می کنید. لذا لازم است در این زمینه کارهای بسیاری انجام شود تا سبک زندگی تغییر کند.

معاون دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: در سبک زندگی سه مورد حائز اهمیت است، یکی از این موارد عدم استعمال سیگار است، استعمال سیگار یکی از فاکتورهای اصلی سکته‌های قلبی و مغزی است. یکی دیگر از موارد مهم، تحرک است، عدم تحرک بیماری روز ماست که با صنعتی شدن، انسان کم تحرک می‌شود. کسی که برای ورزش و تحرک وقت نداشته باشد، حتما بعدها وقت برای بیماری و رفتن به پزشک زیاد پیدا خواهد کرد، در صورتی که با نیم ساعت پیاده روی معمولی می‌توان از بیماری‌ها جلوگیری کرد و بحث تغییر سبک زندگی مورد پیچیده‌ای نیست.

موگهی افزود: تغذیه مورد مهم دیگری است که در تغییر سبک زندگی بسیار اهمیت دارد. مردم باید سعی کنند از غذاهای پرچرب، دارای شیرینی زیاد و غذاهای پرنمک استفاده نکنند و این باید برای مردم به یک فرهنگ تبدیل شود.

وی درباره خودمراقبتی در بیماری‌های روانی و رفتاری، اظهار کرد: بحث اعتیاد واقعا یک معضل بزرگ و سرمنشاء بسیاری از بیماری‌ها و هدر رفت عمر است و بیماری‌های زیادی به دنبال اعتیاد انسان را گرفتار می‌کند که در این زمینه باید خانواده‌ها را آگاه کنیم و به علائم اعتیاد در افراد خانواده و همچنین خطرات متعدد آن آگاه شوند.

معاون دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: برخی بیماری‌ها هستند که جزئی‌اند و اگر بتوانیم در زمینه خودمراقبتی در این نوع بیماری‌ها، علائم بیماری‌ها و نحوه پیشگیری از حاد شدن و همچنین نحوه مراقبت‌ها را به مردم آموزش دهیم، کار بزرگی انجام داده‌ایم و نیازی به مراجعه به پزشک و مصرف دارو نخواهد بود و همچنین به مردم آموزش می‌دهیم که برای یک سرماخوردگی ساده در ابتدای بیماری، به جای رفتن به سراغ یخچال و مصرف قرص و دارو، مراقبت‌های دیگری مانند استراحت بیشتر و مصرف نوشیدنی و میوه‌های حاوی ویتامین C داشته باشند.

موگهی درباره خودمراقبتی در بیماری‌های مزمن، اظهار کرد: با توجه به پیشرفت‌های علم پزشکی، بیماری‌هایی که شاید 50، 60 سال پیش کشنده بودند، مردم با بیماری‌های مزمن خود بتوانند زندگی کنند و طول عمر داشته باشند. خودمراقبتی در این نوع بیماری‌ها بسیار اهمیت دارد که به طور نمونه یکی از بیماری‌های مزمن، دیابت و فردی ممکن است 50 سال یا بیشتر با این بیماری زندگی کند اما عدم خودمراقبتی در این نوع بیماری، عوارضی به دنبال خواهد داشت. یکی از شایع‌ترین علل کوری، بیماری دیابت است چون به عروق چشم آسیب زیادی می‌زند، همچنین یکی از شایع‌ترین علل نارسایی کلیه در کشور ما، دیابت است و یکی از شایع‌ترین علل قطع عضو به خصوص قطع پا در کشور ما، زخم‌های پای دیابتی است و ما موظف هستیم مراقبت در این نوع بیماری‌ها را به مردم خوب آموزش دهیم.

وی ادامه داد: برای خودمراقبتی در بیماری‌های حاد نیز باید علائم این نوع بیماری‌ها به مردم آموزش داده شود که برای این امر افراد باید به پزشک مراجعه کنند. به طور مثال دیدن خون در مدفوع را جدی بگیرند زیرا از علایم هشدار دهنده و ممکن است از علایم اولیه سرطان دستگاه گوارش باشد، یا اگر فردی دچار درد ناحیه سینه شد، این موضوع را به سوزش معده ربط ندهد، شاید این فرد در معرض سکته قلبی باشد. سکته قلبی یک زمان طلایی دارد و اگر در 6 ساعت اول فرد به مرکز اورژانس مراجعه کند، داروهایی تجویز می‌شود که لخته خون را از بین می‌برد و عضله قلب دچار مرگ نمی‌شود ولی اگر بعد از این 6 ساعت مراجعه کند ممکن است عضله قلب از بین برود.

معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اظهار کرد: اقدامات خوبی در جهت ارتقاء سواد سلامت مردم انجام شده ولی چون امسال خودمراقبتی شعار سال قرار گرفته، لازم است پررنگ‌تر به این موضوع بپردازیم.

موگهی گفت: بخشی از کار به عهده ماست و ما وظیفه داریم که اطلاعات صحیح را در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم و در این زمینه در کشور منبعی بهتر از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در استان بهتر از دانشگاه علوم پزشکی نیست. رسانه‌ها برای دریافت اطلاعات صحیح باید از منبعی موثق استفاده کنند و این وظیفه ماست که افراد موثق، اعضاء هیات علمی دانشگاه و متخصصان علم پزشکی را به شما معرفی کنیم چون از رسانه انتظار نمی‌رود که مدرک تحصیلی افراد را بررسی و سپس با افراد مصاحبه کنند، این وظیفه دانشگاه است.

وی افزود: بی‌شک مردم مشکلات و معضلات بسیاری دارند که بر سلامت و فرهنگ سلامت آن‌ها تاثیر می‌گذارد و این وظیفه ما و رسانه‌هاست که در جهت فرهنگ‌سازی سلامت، کار کنیم. بحث نظارت بر عملکرد متولیان حوزه سلامت، نیز یکی از وظایف رسانه‌هاست و شما به عنوان چشم بینای ما و مردم هستید و باید بر عملکرد ما نظارت داشته باشید. این نظارت هم می‌تواند شامل سیستم سلامت که عمدتا بهداشت، درمان، دارو و غذا است، باشد و هم می‌تواند در بحث آموزش و پژوهش انجام گیرد که این هم یکی از مقوله‌های بسیار وسیعی است که در دانشگاه در حال انجام و مستقیما با سلامت مردم در ارتباط است.

معاون دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: با آمدن دولت تدبیر و امید باید به مردم در شرایط کنونی امیدواری داد. این هنر یک رسانه است که چطور مشکلات و معضلات را نقد کند ولی جو ناامیدی، دلسردی و کسالت در مخاطب ایجاد نکند.