روایت موسویان از علت مخالفت با ابوطالبی

«جنگ جملات در توافقنامه نهایی پیش روی مذاکره‌کنندگان است» این را حسین موسویان، عضو اسبق تیم مذاكره‌كننده هسته‌ای كشورمان می‌گوید. همیشه متن‌ها، یادداشت‌ها و مصاحبه‌های او محتوای گزارش‌های روزنامه‌ها و سایت‌های ایران است. خبرنگاران حوزه سیاست خارجی از توانایی و اطلاعات او در 6 ماه گذشته در تدوین گزارش‌های خود بهره بسیاری گرفتند.

به نوشته آرمان، بی‌تردید پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریكا یكی از موثق‌ترین منابع اطلاعاتی برای روزنامه‌نگاران و گزارش‌نویسان مذاكرات هسته‌ای در روزنامه‌ها در شرایطی است كه مقامات وزارت خارجه از مصاحبه‌های تحلیلی طفره می‌روند. یكی از دلایلی كه حسین موسویان را تبدیل به یكی از موثق‌ترین منابع اطلاعاتی و تحلیلی رسانه‌های خبری می‌كند اطلاعات به روز و البته تجربه‌اش است. در عین حال از آنجا كه ‌این پژوهشگر آمریكا را به عنوان محل زندگی خود انتخاب كرده است و در این كشور تحقیق و پژوهش انجام می‌دهد می‌توان گفت آگاه‌ترین كارشناس نسبت به مسائل آمریكاست. به همین دلیل خبرنگاران و تحلیلگران سعی می‌كنند به هر صورت ممكن با معاون پیشین شورای عالی امنیت ملی در آمریكا ارتباط برقرار كنند و از طریق این پژوهشگر بتوانند بر غنای تحلیل‌های خود بیفزایند.

امیرحسین موسویان در سال ۱۳۳۶ در یک خانواده مذهبی در کاشان متولد شد و در سال ۱۳۵۵ برای ادامه تحصیل راهی دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در سکرمنتو شد، و در حالی که یک ترم به پایان تحصیلات او مانده بود با پیروزی انقلاب ایران ۱۳۵۷ به ایران بازگشت. او در آمریکا عضو انجمن‌های اسلامی دانشجویان ایرانی در امریکا یعنی همان جایی كه دكتر ظریف همكار سابقش در شورای عالی امنیت ملی حضور داشت بود وی پس از بازگشت به ایران بلافاصله به عضویت حزب جمهوری اسلامی درآمد. در سال ۱۳۶۰ به حکم  شهید بهشتی مسئولیت تهران تایمز را که پیشتر در اختیار صادق قطب‌زاده بود برعهده گرفت که این مسئولیت تا سال ۱۳۶۹ ادامه یافت. او همچنین از بنیانگذاران روزنامه رسالت در سال ۱۳۶۴ بود و تا سال ۱۳۶۹ عضو شورای مرکزی این روزنامه بود. در سال ۱۳۶۴، از سوی آیت‌ا... هاشمی به سمت مدیرکل امور مالی و اداری، سرپرست ادارات کل و رئیس سازمان اداری مجلس منصوب شد و تا سال ۱۳۶۷ این مقام را بر عهده داشت در همین سال به وزارت خارجه رفت و به ریاست اداره اول غرب اروپا منصوب شد. یک سال بعد علی‌اکبر ولایتی او را به مدیرکل غرب اروپا ارتقای مقام داد.

 زمانی که دكتر حسن روحانی مسئولیت پرونده هسته‌ای ایران را بر عهده داشت موسویان را به عنوان رئیس کمیته بین‌الملل به همکاری دعوت کرد. وی عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بود و سخنگوی هیات ایرانی به شمار می‌رفت. با شروع کار دولت محمود احمدی‌نژاد و پس از پایان کار تیم قبلی مذاکره‌کنندگان، مسئولیت موسویان نیز به پایان رسید و جای خود را به جواد وعیدی داد. موسویان که از منتقدان تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دردوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و حضور علی لاریجانی در رأس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای بود. پس از چالش‌های فراوان موسویان ایران را ترك كرد و رحل اقامت در پرینستون آمریكا گزید.

مخالفت كنگره و سنای آمریكا با ویزای ابوطالبی در شرایط حاضر خبر مهم رسانه‌های جهان است. با توجه به تجربه و دانش حضرتعالی چرا آمریكا در شرایط حاضر كه گفت‌وگوهای هسته‌ای برقرار است تصمیم گرفته موضوع ویزای آقای ابوطالبی را پیش بكشد؟

به نظر من این یک مخالفت غیر منطقی و یک دردسر غیرضروری و البته بی‌سابقه بود که کنگره آمریکا در مورد ویزای یک دیپلمات برای ماموریت سازمان ملل وارد عمل شده و قانون به تصویب برساند. کنگره آمریکا از توافقنامه هسته‌ای ژنو به شدت عصبانی بود. تلاش‌های زیادی کرد که در اجرای آن اخلال کند. دو سه ماهی تنش سنگین بر سر این مساله بین کنگره و دولت اوباما ادامه یافت که نهایتا مقاومت و قاطعیت اوباما و حمایت افکار عمومی آمریکا موجب شد که کنگره عقب‌نشینی کند.

 موضوع آقای ابوطالبی فرصتی برای کنگره بوجود آورد که تلافی کند زیرا موضوع گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی در افکار عمومی این کشور یک مساله حساسی است. دولت اوباما هم نخواست که این مساله تبدیل به یک چالش جدید با کنگره شود که افکار عمومی از کنگره حمایت کند و او بازنده این بازی باشد. چند ماه دیگر انتخابات کنگره انجام می‌شود و دو طرف برای جلب افکار عمومی تلاش می‌کنند.

آیا تنش جدید بر مسیر گفت و گوهای هسته‌ای ایران و 1+5 تاثیر می‌گذارد؟

هر دو دولت ایران و آمریکا مایل نیستند که مذاکرات هسته‌ای تحت تاثیر مسائل جدید قرار گیرد. تهران و 6 قدرت جهانی عزم جدی برای رسیدن به یک توافق جامع و نهایی هسته‌ای را دارند.

چالش جدید در حالی است كه آقای ظریف نسبت به آینده مذاكرات خوشبین است. به نظر شما تنظیم پیش‌نویس توافقنامه هسته‌ای در ماه‌ آتی را چه چالش‌هایی تهدید می‌كند؟

هم آقای ظریف و هم 6 قدرت جهانی نسبت به مذاکرات خوشبین و امیدوارند. من فکر می‌کنم که دو طرف مذاکره‌کننده درک کرده‌اند که حداکثر امتیازاتی که باید بدهند و می‌توانند بگیرند، چیست. هر دو طرف یعنی ایران و 1+5 آماده‌اند تا توافق نهایی را ظرف دو سه ماه تمام کنند. اما واشنگتن و تهران هر دو بیشتر نگران مشکلات و مخالفت‌های داخلی هستند در عین حال برخی از كشورهای عرب و رژیم صهیونیستی، مرتب بنزین روی آتش مشکلات داخلی تیم مذاکره‌کننده آمریکایی می‌پاشند.

به عقیده من و بسیاری از تحلیلگران آقای ویلیام برنز نفر دوم وزارت خارجه آمریکا نقش کلیدی در پیشبرد مذاکرات داشته است. به هر حال واقعیت این است كه آقای برنز می‌خواهد در مهر ماه بازنشسته شود. امیدوارم که توافق نهایی تا آن موقع حاصل شده باشد چرا كه غیبت نفر دوم وزارت خارجه آمریكا می‌تواند بر روند گفت‌وگوها موثر باشد. به هر حال امیدوارم تا آن موقع توافقنامه هسته‌ای میان ایران و 6 قدرت جهانی حاصل شده باشد.

همانطوركه بهتر می‌دانید از جمله این چالش‌ها آماده كردن متن توافق پیشنهادی و توافق بر سر جملات و كلمات كلیدی آن است، ممكن است دو طرف برداشت‌های متفاوتی از توافقنامه پیشنهادی داشته باشند. متن توافقنامه پیشنهادی باید چگونه باشد تا دو طرف بتوانند به توافق برسند؟ و به نظر شما مهم‌ترین چالش میان ایران و 6 قدرت جهانی بر سر چیست؟

از نظر من کلیات توافق نهایی بر چهار اصل استوار خواهد بود:

1)پذیرش غنی‌سازی در داخل خاک ایران از سوی قدرت‌های جهانی

2)رفع تدریجی تمامی تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه از سوی قدرت‌های جهانی

3) پذیرش بازرسی‌های مورد درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی ایران و

4)پذیرش محدودیت‌هایی در مورد سطح و ظرفیت غنی‌سازی وآب سنگین توسط ایران.

در عین حال «جنگ جملات» در توافقنامه نهایی در پیش روی مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی است.