پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : نظام سلامت در دوسال گذشته روزهای پرفراز و نشیبی داشته است که بخشی مربوط به تحریم و بخش دیگر مدیریتی بود.
در دولت یازدهم، وزیر بهداشت بالاترین رای را از نمایندگان گرفت چون برنامه هایی که برای حل مشکل نظام سلامت ارائه داد خوشایند بود اما پس از تحویل گرفتن این پست، اعلام کرد که بخش سلامت مشکلات فراوانی دارد و اعتبارات آن کم است.
به گزارش انتخاب در مصاحبه با رئیس کمیسیون بهداشت راجع به بودجه سلامت، تجمیع بودجه، لیست پزشکان زیرمیزی بگیر، نارضایتی مردم از هزینه های سلامت از سوی سایت خبر انجام شده است که در زیر می خوانید.
بعد از اینکه دکتر هاشمی وزیر بهداشت شدند، روایت هایی از وضعیت وزارتخانه داشتند که نشان می داد وزارت بهداشت اوضاع خوبی ندارد. شما هم یکی از منتقدان وزارت بهداشت در دولت گذشته بودید. اکنون با این موضوع موافق هستید و واقعا بخش سلامت ما اینقدر مشکل دارد؟
من در شان مسئولین نظام نمی دانم که یک دولت، دولت قبلی را متهم کند. چون با رفتن وآمدن دولتها، نظام تغییر نمی کند و این متهم کردن خوب نیست. حدود 25 سال پیش که من رئیس دانشکده پزشکی زاهدان بودم با وزیر خدمت مقام معظم رهبری رفتیم و آن موقع ایشان اعلام کردند که بیمار به جز دغدغه بیماری نباید دغدغه دیگری داشته باشد، این موضوع در برنامه چهارم توسعه هم تاکید شده است. اما این اتفاق نیفتاده و سهم پرداختی از جیب مردم به شدت افزایش یافته است.
چرا چنین شد و اینقدر سهم پرداختی از جیب مردم بالا رفت؟
چون متاسفانه دولتها دید سلامت نگر ندارند و در بودجه، سلامت را در ردیف 12 به بعد قرار می دهند. به خصوص در دولت آقای احمدی نژاد. ایشان با هر گونه کمکی به حوزه سلامت مخالفت می کرد و حتی اگر مجلس منبعی اختصاص می داد با آن مخالفت می کرد چون معتقد بود که حوزه سلامت چاه ویلی است که هر چی پول بریزی پر نمی شود، در حالیکه این برداشت غلط است.
اما آقای احمدی نژاد به هربخش وعده کلان می داد و اگر می توانست عمل هم می کرد. چرا در دو سال آخر این تصور را از حوزه سلامت داشت؟
این نگاه تنها در دوسال آخر نبود. در برنامه پنجم من در صحن علنی مجلس پیشنهاد اختصاص 10 درصد از هدفمندی یارانه ها به بخش سلامت را دادم که تصویب شد. چون ما به آقای میر تاج الدینی پیغام می دادیم که اعضای کمیسیون بهداشت در حوزه سلامت قصد صحبت با رئیس جمهور را دارند اما هربار یک بهانه ای می آوردند. ما احساس کردیم ایشان علاقه مند به این ملاقات نیست. بعد از تصویب این 10 درصد، آقای میرتاج الدینی به من گفت که رئیس جمهور ناراحت هستند چون شما قانون هدفمندی یارانه ها را سوراخ کردید. من در گوشش گفتم "به درک"، ما چند ماه است که می خواهیم در مورد مشکلات سلامت صحبت کنیم اما شما توجه نکردید .
با اینحال این قانون را هم رئیس جمهور اجرا نکرد و هیچ مبلغی از هدفمندی یارانه ها به بخش سلامت اختصاص نیافت.
چون رئیس جمهور اعتقادی به این قانون نداشت آن را اجرا نکرد و از طرفی این 10 درصد هم محقق نشد. چون رئیس جمهور بدون کار کارشناسی یک بدعتی گذاشت و پول نقد به مردم داد. سالانه باید 42 هزار میلیارد تومان به مردم پرداخت می کرد اما پولی که از افزایش حاملهای انرژی بدست می آمد حدود 28 میلیارد تومان بود و عملا چیزی برای حوزه سلامت نمی ماند. حتی برای پرداخت یارانه مردم هم خلاف قانون باید قرض می کرد. البته یک سال تصویب کردیم که یک میلیارد دلار از مازاد درآمد نفت به بخش سلامت بدهند که تحقق یافت اما دو هزار میلیارد به بخش سلامت داده شد که خانم دکتر وحید میان دانشگاههای پزشکی تقسیم کرد و الان اگر یک کم اوضاع بهتر شد به خاطر همان پرداخت بود. به هرحال در حوزه سلامت کسری اعتبار همیشه وجود دارد، اما خوشبختانه نگاه این دولت به حوزه سلامت خوب است و در بودجه اولویت سوم بود که به فال نیک می گیریم .
بودجه بخش سلامت در کشورهای همسایه چگونه است؟
در کشورهای همسایه سهمی که از بودجه تولید ناخلص ملی برای سلامت است خیلی بیشتر از کشور ماست . کشورهای عربی که اصلا قابل مقایسه نیست در ترکیه هم خیلی بیشتر از کشور ماست. با کشورهای اروپایی و آمریکایی هم اصلا قابل مقایسه نیست. سرانه درمان ما با دارو 700 دلار است که در آمریکا سرانه با دارو 2 هزار میلیارد تومان است و با درمان 15 هزار میلیارد تومان است. یعنی 20 برابر ایران است؛ پس بودجه ما زیاد نیست . ضمن اینکه ما می خواهیم همان خدمات کشورهای آمریکایی و اروپایی را با این بودجه کم به مردم بدهیم.
شما عنوان کردید که نگاه این دولت به به بخش سلامت مثبت است.اما باز هم وزیر اعلام کرده با بودجه 93 هم این وزارتخانه کسری اعتبارات دارد؟
دولت می خواست بودجه بیشتری به بخش سلامت بدهد که مقدور نبود، برای همین ما در مجلس به چند مسئله پرداختیم تا به حوزه سلامت کمک کند.یکی همان مسئله یک درصد افرایش مالیات بر ارزش افزوده است که ما برای حوزه سلامت اضافه کردبم و حدود 3 هزار میلیارد تومان می شود. مالیت ماه به ماه برداشته می شود و کمک خوبی است. از هدف مندی یارانه ها ، آقای نوبخت اعلام کرد مبلغی را پرداخت می کند اما ما احساس کردیم که باید بودجه بخش سلامت مشخص باشد و همینطوری نمی توان رقم اعلام کرد. ما طبق برنامه قانون برنامه پنجم این مبلغ 10 درصد از هدفمندی یارانه را 48 هزار میلیارد تومان اعلام کردیم. همچنین وزیر اعلام کرد که مشکل کمبود آمبولانس دارند که ما 5 درصد عوارض واردات خودرو را اضافه کردیم و کارشناسان گفتند حدود 150 میلیارد تومان برای واردات هزار آمبولانس نیاز است که با این 5 درصد تامین می شود. از سوی دیگر را در دنیا ثابت شده هرقدر قیمت سیگار بالا برود اولا افراد کم درآمد سیگار نمی کشند و بعد هم کسانی هم که می کشند کمتر می کنند. بنابراین ما عوارض سیگار تولید داخل را 20 درصد، وارداتی 40 درصد و تولید مشترک را 30 درصد کردیم.
اما سیگار زیادی در کشور به طور قاچاق وارد می شود که نمی توان از آن عوارض گرفت.
رئیس ستاد کالا و قاچاق ارز اعلام کرد که 12 میلیارد نخ سیگار قاچاق وارد کشور می شود. این مقدار که با کوله پشتی نمی آید، با کانتیر وارد می شود و سازماندهی شده است که افراد رانتی می آورند و شناخته شده هستند. دولت باید این موضوع را کنترل کند. عوارض درمان بیمار سیگاری هزاران میلیارد تومان است. ما در قانون عوارض کالاهای آسیب پذیر را هم داریم که ابتدای هرسال یک گروه از معاونت راهبردی و وزارت اقتصاد و دارایی باید آن را مشخص کنند ، این منایع خوبی است اما تا کنون برای اجرای این قانون برنامه ریزی نشده است.بنابراین حدود 9 هزار میلیارد تومان علاوه بر بودجه دولت به بخش سلامت کمک می شود.
بنابراین سال 93 نباید نگران کمبود اعتبار در بخش سلامت بود؟
نگرانی ما این است که نظارت خوب نباشد، بهره وری ارتقا پیدا نکند و مدیریتها بهتر نشود. اگر منابع خلق شده پرداخت نشود یا درست هزینه نشود چون این هزینه ها از مالیات و عوارض است دوبار به مردم آسیب می رسانیم در این بخش و هزینه درمان. برای همین وزیر باید به ما اعلام کند که چه برنامه ای دارد، چون اولویت ما این است که در شهرهای زیر 20 هزار نفر جمعیت، روستاییان، افراد تحت پوشش کمیته امام و بهزیستی نباید هزینه درمان پرداخت کنند.الان به شدت وضع مردم نگران کننده است. یک نفر برای من پیامک داده که در یک بیمارستان برای جراحی ساده عروق در پا 10 میلیون تومان هزینه کرده است. الان پیوند کبد 60 میلیون تومان شده ، چند درصد مردم می توانند این هزینه ها را پرداخت کنند؟
در دولت قبل شاید احساس شده بود که مشکل مدیریت در بخش سلامت وجود دارد که مردم ناراضی هستند. برای حل این مشکل چه باید کرد؟
حل مشکلات حوزه سلامت سریع السیر نیست و در این اصلا شکی نیست. پیش بینی ما این است که اگر خوب مدیریت شود سهم پرداخت از جیب مردم که الان 70 درصد است در سال 93 به 20 درصد کاهش یابد. مشکل این است که قانون خوب داریم اما مسئولان درست اجرا نمی کنند. نه قانون را اصلاح و نه اجرا می کنند. ما اعتقاد داریم خیلی از مواد قانون برنامه پنجم قابل اجرا است مثل طرح تمام وقتی پزشکان.بالاخره وزیر، معاونان و روسای دانشگاه ها می توانند تمام وقت شوند، یعنی یک جا کار کنند. البته برای این کار تعرفه ها باید واقعی و بیمه اصلاح شود. قانون برنامه پنجم در حوزه سلامت یک بسته است و همه با هم باید اجرا شود. آقای دکتر هاشمی وقتی رای از مجلس می خواست اعلام کرد که قانون پنجم را خوانده و پایبند است، امیدوارم قدم به قدم این طرح اجرا شود.
اگر قانون اجرا نشود و مردم رضایت پیدا نکنند عکس العمل نمایندگان چیست؟
مجلس هم اگر ببیند که رضایتمندی مردم بهتر نمی شود و قانون اجرا نمی شود دلیلی ندارد که ما هم راه بیاییم و حتما برای افزایش بودجه مقاومت می کنیم. باید زیر میزی و پرداخت از جیب مردم کاهش پیدا کند و با افراد متخلف برخورد شود.خیلی از مراجع ، دریافت غیر قانونی را غیرشرعی می دانند.بیمار مستاصل است و ناچار به پرداخت است اما این دلیل بر رضایت او نیست .
به موضوع زیر میزی اشاره کردید. یک لیستی از پزشکان زیرمیزی بگیر به صورت حروف اختصاری منتشر شد. اما همه معتقدند تعداد پزشکان زیرمیزی خیلی بیشتر از این تعداد است.
ما لیست دانه درشتها را دادیم.
پیشنهاد شما برای حل این مشکل چیست؟
باید خدمات در بیمارستان های دولتی ارتقاء پیدا کند. واقعا مردم از بیمارستان دولتی راضی نیستند. هدف اصلی ما از افزایش بودجه هم همین است؛ باید پزشک خانواده اجرا شود. برای عدالت در نظام سلامت راهی جز اجرای پزشم خانواده وجود ندارد، با این کار هزینه درمان هم کاهش پیدا می کند. البته الان آنچه در کشور ما از پزشک خانواده اجرا می شود سیستم ارجاع است اما پزشک خانواده باید سلامت محور باشد نه درمان محور.
اما کلا نظام سلامت ما درمان محور است.
اتفاقا در بودجه، امسال ما اولین کلمه که گذاشتیم پیشگیری است. یعنی پزشک ابتدا به این موضوع بپردازد. البته به نظر من دکتر هاشمی تیمی که خودش می خواست را انتخاب نکرد و این تیم قوی نیست تا بتواند مشکلات حوزه سلامت را حل کند. خود دکتر هاشمی در رسانه ملی اعلام کردند که معاون درمان را به توصیه رئیس جمهور انتخاب کردند. ایشان می توانست تیم قوی تری داشته باشد تا مشکلات حوزه سلامت را کاهش دهد.
اصلاح تعرفه ها و بیمه ها چقدر می تواند به کاهش زیرمیزی کمک کند؟
در قانون هدفمندی یارانه، در ماده 7 برای بیمه و بخش سلامت منابع در نظر گرفته شده است. بیمه ها باید تقویت شوند اما یک اشکال وجود دارد. وزیر بهداشت نمی تواند پاسخگو باشد اما پول دست یکی دیگر یعنی بیمه باشد. این اشکال ساختاری دارد که در قانون متولی و ناظر سلامت وزارت بهداشت است اما پول در جای دیگری است.در بیمه هم وزیر بهداشت باید بگوید چطور پول را هزینه کنید. البته ما نمی گوییم پول را به وزیر بدهند اما ایشان باید منابع را مدیریت کند.
تجمبع بیمه ها و بیمه سلامت ایرانیان می تواند به این موضوع کمک کند؟
تجمیع بیمه ها در قانون پیش بینی شده اما کارشکنی می شود. در قانون گفته شده دولت مجاز است که بیمه سلامت را تشکیل دهد و فقط وزارت اطلاعات و نیروی مسلح باید زیر نظرمقام معظم رهبری باشد. اما سازمان تامین اجتماعی بهانه می آورد که در دوره جدید امیدوارم اجرا شود. اما گر قانون مشکل دارد پیشنهاد به مجلس بیاورند. ما از آقای دکتر ربیعی این موضوع را پیگیری می کنیم.
مردم معتقدند چرا یک پزشک باید مدیریت بخش سلامت را به عهده بگیرد و یک مدیر در حوزه سلامت نیست تا بتواند وزارت بهداشت را مدیریت کند؟ چون پزشک بالاخره حافظ منافع پزشکان است.
ما هم اعتقاد داریم که حتی مدیر بیمارستان هم نباید پزشک باشد اما نیرو تربیت نکردیم. کسانی هم که در ایران تربیت شدند برای دوره باید در کشورهای اروپایی بروند. وقتی یک جراح رئیس بیمارستان می شود وقت زیادی باید در اتاق عمل باشد و امکان مدیریت خوب ندارد. البته الان معاون نیروی انسانی وزارت بهداست پزشک نیست.
پیش بینی هایی هست برای بحران دوباره در دارو که شاید در آینده نزدیک اتفاق بیفتد، نظر شما چیست؟
امیدوارم اتفاق بهتری بیفتد چون اگر توافق ژنو نباشد، نگرانی کلی است. اما در کل ما باید به دنبال سرمایه گذاری در تولید دارو و تجهیزات باشیم. الان 60 درصد مواد اولیه وارداتی است. البته در هیج جای دنیا نمی توان تمام مواد اولیه دارو را تولید کرد اما در مواد اولیه داروهای پرمصرف ما باید به خودکفایی برسیم و منظور از اقتصاد مقاومتی هم همین است.