حجت‌الاسلام روحانی، رییس‌جمهوری کشورمان در مصاحبه با
روزنامه«فایننشال‌تایمز» به بررسی مسایل داخلی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی
ایران پرداخت.
سه‌شنبه گذشته سخنرانی مهمی درباره اقتصاد و وضعیت وخیم اقتصادی، انجام دادید. برنامه‌های شما برای احیای اقتصاد چیست؟
این دولت مسایل اقتصادی جدی‌ای به ارث برده است. اگرچه ما هم شاهد رکود و
هم تورم در کشور بودیم اما درباره آینده اقتصادی کشور بسیار امیدوار
هستیم. این تنها دیدگاه من نیست. تیم اقتصادی من نیز همین دیدگاه مشابه را
دارد که ما می‌توانیم مسایل اقتصادی را در مدت زمان کوتاهی حل‌وفصل کنیم.
دلیل امیدواری ما این است که توانسته‌ایم رشد سریع تورم را در سه‌ماه گذشته
تا حدودی مهار کنیم. من فکر می‌کنم تورم [نقطه به نقطه] از 43درصد به
36درصد کاهش یافته است. این یک علامت خوب است و ما این مسیر را از طریق دو
ابزار مهار نقدینگی و بهبود فضای کسب‌وکار ادامه خواهیم داد. در حوزه
رکود، رشد اقتصادی ایران در سال 1391 منفی 8/5درصد بود، سعی داریم که این
رقم را در اسفندماه به صفر‌درصد کاهش دهیم.
آیا پیش‌بینی شما وابسته به برداشته‌شدن تحریم‌هاست؛ لغو تحریم‌ها برای اقتصاد ایران چقدر مهم است؟
خیر. اگر شما گزارش اقتصادی مرا مطالعه کرده باشید، متوجه خواهید شد که
تحت تحریم‌های کنونی توانسته‌ایم تورم را کاهش دهیم. پیش‌بینی کرده‌ایم که
تحت تحریم‌های کنونی، رشد اقتصادی ما سال آینده مثبت خواهد بود. اما در عین
حال، اگر تحریم‌ها برداشته شده یا تسهیل شوند، طبیعتا شاهد نتایج آن در
اقتصاد خواهیم بود.
توافقنامه هسته‌ای موقت از اهمیت بسیاری برای اعتماد دوجانبه
بین ایران و بقیه جهان برخوردار است. ایران چه‌کاری می‌تواند انجام دهد تا
واشنگتن و کنگره را مطمئن کند که واقعا خواهان یک توافق هستید؟
همان‌گونه که قبلا نیز گفته شده است، فعالیت‌های هسته‌ای ایران دارای
اهدافی کاملا صلح‌آمیز است. زیرا تمام فعالیت‌های هسته‌ای ما زیر نظر آژانس
بین‌المللی انرژی هسته‌ای قرار دارد. همان‌گونه که می‌دانید، تمام
سایت‌های هسته‌ای به‌صورت منظم توسط دوربین‌های آژانس بازرسی می‌شوند و
اصول ما نیز ایجاب می‌کنند که تسلیحات کشتارجمعی هیچ جایی در دکترین ما
نداشته باشند. اینکه ما غنی‌سازی [اورانیوم] را تا چه‌حد گسترش بدهیم
وابسته به نیاز ما به سوخت هسته‌ای است.
آیا نابودکردن تاسیسات هسته‌ای خط قرمزی برای دولت شماست؟
100درصد.
اگرچه این امر آشکارا به توافق آتی بستگی خواهد داشت اما آیا
می‌توانید تداوم روابط دوجانبه با آمریکا را متصور شوید؟ آیا ایران از نظر
سیاسی و روانی آماده چنین اقدامی است و البته نباید بریتانیا را از یاد
ببریم، ماهی کوچک‌تر؟
در حوزه آمریکا، ما در این مرحله نیاز به کاهش تنش‌ها و اعتمادسازی
گام‌به‌گام داریم. مسایلی که در 35 سال پدید آمده‌اند در یک بازه زمانی
کوتاه‌مدت نمی‌توانند حل شوند. بهترین راه برای مشاهده اینکه آیا می‌توانیم
اعتمادسازی کنیم یا نه، مساله هسته‌ای است. اگر گام‌های اولیه در ژنو
محتاطانه و دقیق اجرایی شوند، به این معنا خواهد بود که ما یک گام به‌سوی
اعتماد برداشته‌ایم. فضایی که من در نیویورک دیدم در قیاس با آنچه قبلا
شاهدش بودم اندکی تغییر یافته بود. در دیدار با روشنفکران، استادان دانشگاه
و اعضای اندیشکده‌ها احساس کردم که انتخابات [ریاست‌جمهوری] تاثیر بسیاری
گذاشته است. اما درباره«ماهی کوچکی» که اشاره کردید، وضعیت بسیار متفاوت
است. ما با دولت بریتانیا دارای روابطی بودیم که تحت برخی شرایط به میزان
زیادی کاهش یافت. پس از انتخابات [ریاست‌جمهوری]، برخی گام‌ها برای بهبود
روابط برداشته شده است. در گفت‌وگوی تلفنی که هفته گذشته با آقای دیوید
کامرون داشتم، احساس کردم که هر دو طرف مشتاق هستند گام‌به‌گام به‌سوی
روابط بهتر قدم بردارند.
آیا آماده هستید که شاید در آینده اوباما را به تهران دعوت کنید؟ درباره وی به‌عنوان یک شخصیت اصلاح‌طلب چه‌فکری دارید؟
در گفت‌وگوی تلفنی [ماه سپتامبر] که داشتیم، وی را فردی بسیار مودب و
باهوش یافتیم. همان‌گونه که قبلا نیز گفتم، مسایل ایران - آمریکا بسیار
پیچیده هستند و در یک بازه زمانی کوتاه نمی‌توانند حل شوند. با وجود
پیچیدگی‌ها، گشایشی در صدروز گذشته پدید آمده است که می‌تواند بعدا گسترش
یابد.
گفت‌وگوهای هسته‌ای اهمیتی بنیادین دارند و اعتماد دوجانبه در
حال ایجاد است. انتخاب شما نیز نشانگر یک تغییر بود؛ اما بدبین‌هایی در
اسراییل، عربستان سعودی یا میان محافظه‌کاران واشنگتن و در کنگره وجود
دارند که می‌گویند ما هنوز درباره حضور ایران در سوریه و حمایت این کشور
از حزب‌الله بسیار نگران هستیم. تا چه‌حد می‌توانید در حالی که چنین مسایلی
دارید و درباره سیاست خارجی ایران بی‌اعتمادی وجود دارد، اعتمادسازی
کنید؟
نگرانی مهم درباره سوریه حضور گروه‌های تروریستی در خاک این کشور است. این
امر باید تمام [کشورها] را نگران سازد. به‌نظر من اساسا تداوم خونریزی و
جنگ داخلی در سوریه ثبات منطقه را به خطر می‌اندازد. به همین دلیل،
هم‌اکنون مذاکراتی با کشورهای منطقه و غربی درباره آینده سوریه انجام
می‌دهم. ما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا در جهت پایان‌دادن به جنگ داخلی در
سوریه و خروج تمام تروریست‌ها از این کشور، یاری رسانیم. این امر منوط به
مذاکرات بین دولت سوریه و اپوزیسیون خواهد بود تا راه برای برگزاری
انتخابات آزاد هموار شود. ما باید تسلیم هرچیزی شویم که مردم سوریه در
انتخابات برمی‌گزینند.
آیا شما وارد مذاکراتی بی‌سروصدا با آمریکایی‌ها و قدرت‌های غربی درباره سوریه شده‌اید؟
نه با آمریکایی‌ها، اما [در حال مذاکره] با اروپایی‌ها هستیم. اگر ایران
در گفت‌وگوهای ژنو2 شرکت کند، به‌صورت بی‌طرفانه‌ای با تمام اعضایی که در
آنجا حاضر خواهند بود گفت‌وگو خواهد کرد.
گفته می‌شود که شما از یک خوشبینی ذاتی برخوردار هستید، اما باید خیلی
خوشبین باشید که باور کنید بشار اسد در یک انتخابات عادلانه و آزاد از قدرت
کنار خواهد رفت.
من خوشبین نیستم، اما بدبین نیز نیستم. نمی‌توانم آینده سوریه را
پیش‌بینی کنم، اما زمینه باید برای تصمیم مردم آماده باشد. اگر مردم به
آقای اسد رای ندهند، مشکلی نخواهد بود. مردم هرکسی را که انتخاب کنند ما به
انتخاب آنها احترام خواهیم گزارد.
آیا شما برای مهار بحران سوریه و آماده‌سازی زمینه‌های مصالحه با عربستان سعودی گفت‌وگو می‌کنید؟
ما هم‌اکنون مذاکره نمی‌کنیم، اما هیچ مساله‌ای برای مذاکره با عربستان
سعودی یا هر کشور دیگری نداریم. ما مذاکراتی نزدیک و گوناگون با اخضر
ابراهیمی، نماینده ویژه سازمان ملل، داشته‌ایم. وی چند روز پیش در تهران
بود و با وی دیدار کردیم. ما روابط نزدیکی داریم و مذاکراتی را با
سازمان‌ملل درباره آینده سوریه انجام می‌دهیم.
شما با کمک اصلاح‌طلب‌ها یک پیروزی قاطع در ماه ژوئن کسب کردید.
آیا با دیدگاه آنها مبنی بر اینکه باید اصلاحات سیاسی در داخل ایران صورت
بگیرد موافق هستید یا اینکه تنها بر کارایی اقتصادی و روابط بهتر با غرب و
همسایگانتان متمرکز هستید؟
یقینا مسایل اقتصادی و سیاست خارجی مهم هستند اما این امر ما را از تفکر
درباره مسایل فرهنگی و سیاست داخلی بازنمی‌دارد. همان‌گونه که در دوره
انتخابات وعده دادم، درصدد برنامه‌ریزی یک منشور حقوق مدنی هستیم. با اتمام
صدروز از عمر دولت، پیش‌نویس این منشور را روی وب‌سایت [رسمی
ریاست‌جمهوری] قرار دادم تا کارشناسان بتوانند درباره آن نظر دهند. من این
منشور را پس از دریافت نظرات روشنفکران و کارشناسان تکمیل و آن را به جامعه
عرضه کرده و فرآیند اجرای آن را تعقیب خواهم کرد. بنابراین، این دولت
نمی‌تواند تنها به خط‌مشی‌های اقتصادی و خارجی محدود بماند.
آیا فایننشال‌تایمز می‌تواند امیدوار باشد که در دیدار بعدی از
تهران بتواند مانند شما و رهبر و دیگر اشخاص مهم در این کشور«توییت» کند؟
هم‌اکنون هم می‌توانید این کار را انجام دهید، مساله‌ای نباید باشد.
قصد دارید در پایان دور اول ریاست‌جمهوری‌تان کشور را در چه وضعیتی ببینید؟
جمهوری اسلامی ایران در پایان این چهار سال از نظر اقتصادی، در حوزه
اثرگذاری منطقه‌ای و نیز از نظر فرهنگی و سیاسی در داخل، در وضعیت بسیار
بهتری خواهد بود. ما از پیش شاهد علایم پیشرفت در تمام این حوزه‌ها در
صدروز گذشته بوده‌ایم.
یک ایرانی گفته جالب‌توجه است که ایران تنها در عرض سه ماه از قرون وسطا پای به رنسانس گذاشته است.
من با این نوع عبارات موافق نیستم، اما تحرک و سرزندگی مردم در این دوره به‌میزان چشمگیری افزایش یافته است