روایت‌های متفاوت ظریف و کری؛ چرا؟!

پس از امضای توافقنامه مشترک میان جمهوری اسلامی ایران و 1+5 یکی از مسایلی که جلب توجه می‌کرد، وجود تفاوت در بیان محمدجواد ظریف - وزیر امور خارجه ایران - و جان کری - وزیر امور خارجه آمریکا - بود؛ تفاوتی که برخی از آن به عنوان شکافی عمیق یاد کردند.

نفس امضای یک توافقنامه میان کسانی که نزدیک به یک دهه حرف چندان مشترکی نداشتند، خود گویای بروز برخی تغییرات محسوس و البته واقعیتی امیدوارکننده است؛ همانقدر که وجود اختلافی آن هم به شکلی عمیق در ابتدای کار و تنها چند دقیقه پس از امضای توافقنامه، می‌تواند ناامیدکننده باشد.

حقیقت این است که وجود تفاوت در بیان وزیران خارجه و نمایندگان شش کشور عضو 1+5 و وزیر امور خارجه کشورمان به عنوان رییس تیم مذاکره‌کننده ایران، حاکی از وجود اختلاف در بطن کار نیست بلکه تنها «روایت‌های» متفاوت - و نه متناقضی - را نشان می‌دهد. اما این تفاوت در روایت‌ها از کجا ناشی می‌شود و آیا واقعاً همانطور که برخی رسانه‌های داخلی و خارجی بر طبلش می‌کوبند، می‌توان از آن به عنوان شکافی عمیق و نکته‌ای منفی یاد کرد؟

مذاکرات ایران و 1+5 همواره حساس و حیاتی بوده است و در ماه‌های اخیر نیز با رنگ و بویی تازه، فشردگی و حساسیتی مضاعف پیدا کرد؛ حساسیتی که همراه با امیدواری‌های جدید، موجب شد تا آتش جریان حاکم رژیم صهیونیستی و شخص بنیامین نتانیاهو تندتر شود و در نتیجه برای جلوگیری از حصول یک توافق بیش از پیش تلاش کند.

اما برخلاف برخی برهه‌ها که رژیم صهیونیستی می‌توانست اجماعی علیه ایران ایجاد کند، این‌بار شاید کمی احساس تنهایی کرد؛ چراکه نتوانست به این هدف دست یابد و در نهایت، زودتر از آنچه تصور می‌کرد توافق میان ایران و 1+5 حاصل شد.

همانطور که پیشتر درباره اهمیت محرمانه ماندن محتوا و جزییات مذاکرات و رسانه‌یی نشدن آن، تاکید می‌شد که این مسأله می‌تواند دست و پای جریان راست‌گرای افراطی در اراضی اشغالی را تا حدودی ببندد، این‌بار نیز وجود تفاوت در ادبیات نمایندگان ایران و کشورهای درگیر در مذاکرات، می‌تواند از بالا گرفتن شعله‌های خشم صهیونیست‌ها جلوگیری کند.

جان کری - وزیر خارجه آمریکا - اظهار می‌کند که حق غنی‌سازی برای ایران، در توافقنامه اخیر به رسمیت شناخته نشده است. در متن توافقنامه ایران و 1+5، این جمله که «حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم به رسمیت شناخته شده است»، به این شکل قید نشده و جان کری نیز تنها به همین مسأله استناد می‌کند.

محمدجواد ظریف - وزیر امور خارجه ایران - هم در مقابل تاکید می‌کند که حق غنی‌سازی برای ایران، در توافقنامه اخیر به رسمیت شناخته شده است. در متن توافقنامه ایران و 1+5، به صراحت اعلام شده است که ایران می‌تواند اورانیوم را تا سطح پنج درصد غنی‌سازی کند و از سوی دیگر طبق این توافقنامه، قرار نیست هیچ موادی از ایران خارج شود. ظریف به همین مسأله استناد می‌کند.

در واقع هیچ‌یک از دو وزیر خارجه صحبتی خلاف واقع را مطرح نکرده‌اند بلکه بکارگیری عبارات و نوع استفاده و برجسته‌سازی آن‌ها در ادبیات این دو است که منجر به بروز این تفاوت شده است.

حال فرصتی جدید ایجاد شده است تا هر دو طرف با تکیه بر تعهدی مشترک، سطح اعتماد متقابل را بالا ببرند و در این مسیر، قطعاً یکی از راه‌هایی که باید پی گرفته شود، اتخاذ مواضع هوشمندانه در برابر مخالفان توافق و تندروهاست. در این راستا لازم است تا مشخصاً رژیم صهیونیستی و به ویژه جریان افراطی حاکم بر آن را عملاً خلع سلاح سیاسی کرد.

امروز در کنار ادامه حمایت‌ها از تیم مذاکره‌کننده کشورمان و پیگیری سیاست‌های عزتمندانه و هوشمندانه نظام از سوی آنها، روابط ایران با شش کشور طرف مذاکره در مسأله هسته‌ای نقشی تعیین‌کننده دارد. تحکیم این روابط می‌تواند کمک کند تا در صورت حرکت طرفین به سمت توافق نهایی، باز هم اسراییل در رسیدن به اهداف خود ناکام بماند.

«توافقنامه»، همانطور که از اسمش پیداست، نشانه حصول «توافق» میان دو طرف است و این یعنی «مثبت» بودن فضای مذاکرات، تنها یک حرف و ادعا نیست بلکه چنین قرابتی در عمل نیز وجود دارد. در چنین شرایطی، کوبیدن بر طبل اختلاف میان طرفین مذاکره و برجسته کردن تفاوتی که در ادبیات‌ها وجود دارد، تا سطح یک اختلاف و شکاف عمیق، نه تنها کمکی به روند مذاکرات نمی‌کند بلکه افکار عمومی دو طرف را از اعتماد بیشتر به طرف‌های درگیر، بازمی‌دارد.

امروز وقت آن است که با اتخاذ مواضع و سیاست‌های هوشمندانه، ضمن تاکید بر حقوقمان، نه تنها بهانه جدید به دست افراطیون ندهیم بلکه بهانه‌های قبلی را نیز از دست آنها بگیریم تا بنیامین تندرو و تندروهای بنیامین‌مسلک، اگر قانع یا اصلاح نمی‌شوند، بیش از امروز منزوی شوند.