متن کامل توافقنامه مسکو-واشنگتن درباره سوریه

امروز شنبه «جان کری» و «سرگی لاوروف» وزرای خارجه آمریکا و روسیه بعد از سومین دیدارشان که با محوریت تعیین چارچوب اجرای طرح نظارت بین‌المللی و تحویل تسلیحات شیمیایی سوریه انجام شد، از حصول توافق در این مورد خبر دادند.

به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت خارجه آمریکا متن کامل این چارچوب کاری را منتشر کرده است. مشروح این چارچوب کاری در ذیل آمده است:

با توجه به اینکه جمهوری عربی سوریه پیوستن به کنوانسیون تسلیحات شیمیایی و اجرای پیش‌از موعد، قبل از الزام‌آور شدن آن را پذیرفته، ایالات متحده و فدراسیون روسیه تصمیم مشترک خود برای کسب اطمینان از نابودی برنامه تسلیحات شیمیای سوریه در سریع‌ترین و مطمئن‌ترین حالت ممکن، ابراز می‌دارند.

به همین منظور، ایالات متحده و فدراسیون روسیه متعهد شده‌اند که طی چند روز آینده پیش‌نویس سند تعیین ساز و کار نابودی فوری برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه و راستی‌آزمایی دقیق بعد از آن را به شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی ارائه کنند. مبانی تصمیمی که باید در این مورد اتخاذ شود، بنا بر توافق دو طرف، بر اساس مفاد قید شده در ضمیمه «A» خواهد بود.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه عقیده دارند که این ساز و کارهای فوق‌العاده با توجه به سابقه استفاده از تسلیحات شیمیایی در سوریه و وضعیت ناپایدار ناشی از جنگ داخلی، ضروری است.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه متعهدند که در جهت تصویب قطعنامه‌ای در شورای امنیت سازمان ملل برای تقویت تصمیمات شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی، تلاش کنند. در این قطعنامه، گام‌های لازم برای راستی آزمایی و کسب اطمینان از اجرای موثر آن نیز در نظر گرفته می‌شود و از دبیر کل سازمان ملل نیز خواهد خواست که بعد از رایزنی با سازمان منع تنسلیحات شیمیایی، پیشنهادات خود را در مورد نقش سازمان ملل در جهت نابودی فوری برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه، به شورای امنیت ارائه دهد.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه توافق کرده‌اند که شورای امنیت سازمان ملل بازرسی‌های مستمری را برای کسب اطمینان از اجرای تصمیمات شورای اجرایی سازمان منع تسلیحات شیمیایی ترتیب دهد و در صورتی که مواردی از نقض این تصمیمات از طریق انتقال بدون مجوز یا استفاده از این تسلیحات از سوی هر طرف مشاهده شود، شورای امنیت باید بر اساس فصل هفتم منشور سازمان ملل، اقدامات لازم را انجام دهد.

پیش‌نویس پیشنهادی مشترک آمریکا و روسیه به سازمان منع تسلیحات شیمیایی، از اجرای بند هشتم کنوانسیون تسلیحات شیمیایی که این امکان را می‌دهد که در صورت مشاهده موارد نقض تعهدات، پرونده به مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود، حمایت می‌کند.


ایالات متحده و فدراسیون روسیه در جهت حرکت به سمت نابودی برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه، در مورد میزان و نوع تسلیحات شیمیایی این کشور به ارزیابی مشترک رسیده‌ و به نظارت بین‌المللی فوری بر تسلیحات شیمیایی و اجزا وابسته به آن در سوریه، متعهدند.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه از سوریه انتظار دارند که در مدت یک هفته، فهرستی جامع شامل نام، نوع و حجم عوامل تسلیحات شیمیایی‌، نوع مهمات، محل و نحوه نگهداری، و تاسیسات تولید، تحقیق و توسعه این تسلیحات را ارائه کند.

ما بر این عقیده‌ایم که موثرترین راه کنترل این تسلیحات شیمیایی احتمالا خارج کردن حجم بزرگ و امکان‌پذیری از این تسلیحات تحت نظارت سازمان منع تسلیحات شیمیایی و امحای آن‌ها در محلی خارج از سوریه است.

ما اهداف جاه‌طلبانه‌ای برای خروج و نابودی تملم مواد و تجهیزات مرتبط با تسلیحات شیمایی و به سرانجام رساندن کامل این طرح تا نیمه اول سال 2014 در نظر گرفته‌ایم.

علاوه بر تسلیحات شیمیایی، ذخایر عوامل تسلیحات شیمیایی، مواد اولیه سازنده آن‌ها، تجهیزات تخصصی مرتبط با تسلیحات شیمیایی و خود مهمات شیمیایی، روند حذف باید تاسیسات توسعه و تولید این تسلیحات را نیز در بر بگیرد. نظرات دو طرف در این مورد، در ضمیمه «B» قید شده است.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه همچنین تصمیم گرفته‌اند که با هدف کسب اطمینان از پاسخگویی دولت سوریه در قبال تسلیحات شیمیایی، به بازرسان و افراد مورد حمایت سازمان منع تسلیحات شیمیایی و سازمان ملل اجازه فوری و بدون قید و شرط بازرسی از تمام محل‌ها در این کشور را صادر کند.

طرحی که ایالات متحده و فدراسیون روسیه برای تصویب به سازمان منع تسلیحات شیمیایی می‌برند و شورای امنیت هم آن را الزام‌آور می‌کند، همانطور که در فوق تشریح شد، باید شامل ساز و کاری برای کسب اطمینان از در نظر گرفته شدن این حق باشد.

بر اساس این چارچوب، نیروهای سازمان منع تسلیحات شورای امنیت و سازمان ملل باید در سریع‌ترین حالت ممکن برای نظارت بر روند کنترل، خروج و نابودی توان تسلیحات شیمیایی سوریه، عازم این کشور شوند.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه معتقدند که نقش‌آفرینی کارشناسان پنج عضو دائم شورای امنیت در این روند، به سازمان منع تسلیحات شیمیایی و سازمان ملل کمک می‌کند.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه بار دیگر بر موضع خود در قبال سوریه همانگونه که در بیانیه پایانی نشست گروه «جی 8» در ژوئن 2013 در ایرلند شمالی اعلام شد، به خصوص در مورد تسلیحات شیمیایی این کشور، تاکید می‌کنند.

دو طرف قصد دارند همکاری نزدیکی با هم، با سازمان منع تسلیحات شیمیایی، سازمان ملل، تمام طرف‌های سوریه و دیگر کشورهای عضو مایل به مشارکت و دارای توان مناسب،  در جهت تامین امنیت پروسه کنترل و امحا داشته باشد. در این بین مسئولیت اصلی بر عهده دولت سوریه خواهد بود.

ایالات متحده و فدراسیون روسیه متذکر می‌شوند که جزئیاتی در مورد نحوه اجرای این چارچوب وجود دارد که باید طی چند روز آینده و در سریع‌ترین زمان ممکن و با توجه به ارزش زمان در شرایط بحرانی کنونی سوریه، مورد بررسی قرار گرفته و کامل شوند.

ضمیمه A: اصول مستند تصمیم قابل اتخاذ توسط شورای اجرایی سازمان منع سلاح‌های شیمیایی

 

1- تصمیم باید مبتنی بر پاراگراف 8 بند ۴ و پاراگراف ۱۰ بند ۵ معاهده منع سلاح‌های شیمیایی باشد.

2- تصمیم گرفته شده باید به شرایط اضطراری موجود در خصوص سلاح‌های شیمیایی سوریه نظر داشته باشد.

3- سوریه باید ذخایر شیمیایی خود را تحویل دهد تا بدین‌وسیله عضو سازمان منع سلاح‌های شیمیایی شود.

4- تصمیم مزبور باید دسترسی آسان دولت‌های درگیر در مساله به اطلاعات فراةم آمده توسط سوریه را فراهم کند.

5- در تصمیم‌گیری باید مشخص شود که چه اطلاعات اولیه‌ای باید توسط سوریه به دبیر فنی سازمان منع تسلیحات شیمیایی ارائه شود و باید زمان‌بندی دقیق ارائه این اطلاعات را مشخص کرده و در تاریخی نزدیک سوریه را به ارائه این اطلاعات ملزم نماید.

6- تصمیم مزبور باید سوریه را ملزم کند تا در همه زمینه‌ها برای نابودی تسلیحات شیمیایی همکاری کند.

7- تصمیم اخذ شده باید یک زمان‌بندی سریع را برای نابودی «قابلیت تولید سلاح‌های شیمیایی» در سوریه مشخص کند. تاریخ‌های هدف زیر باید در تصمیم‌گیری رعایت شوند:

الف - تکمیل بازرسی‌های اولیه از سایت‌های شیمیایی سوریه تا ماه نوامبر

ب- نابودی تجهیزات تولید و مخلوط‌یازی مواد شیمیایی تا نوامبر

ج- تکمیل حذف تمام تسلیحات شیمیایی و مواد شیمیایی تا نیمه اول 2014.

در زمان‌بندی مورد نظر باید سریع‌ترین فرجه و تعدادی فرجه میانی برای نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه برناکه‌ریزی شود.

8- تصمیم اخذ شده باشد دقیق‌ترین ابزارهای راستی‌آزمایی را فراهم آورده که ظرف چند روز اجرای آنها آغاز شود. این ابزارها باید شامل مکانیزمی برای تضمین بازرسی فوری از تمام سایت‌ها باشد.

9- در تصمیم اتخاذ شده باید وظایف دبیر فنی سازمان منع سلاح شیمیایی مشخص شده و منابع تکمیلی مورد نیاز وی برای اجرای تصمیم دیده شوند، بالاخص منابع فنی و انسانی و از کشورهای دارای قابلیت‌های لازم بخواهد تا در این مسیر یاری رسانند.

10- بر اساس این تصمیم سازمان فوق موظف خواهد بود هرگونه عدم تطابق را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای امنیت گزارش دهد.

 

ضمیمه B: چارچوب مشترک برای نابودی سلاح‌های شیمیایی سوریه

فدراسیون روسیه و ایالات متحده آمریکا در خصوص لزوم نابودی هرچه سریع‌تر سلاح‌های شیمیایی سوریه به توافق رسیده‌اند تا بدین‌وسیله خطر متوجه مردم سوریه کاهش یابد. هر دو کشور آماده‌اند که توجه خود را در بالاترین سطح و منابع و حمایت خود را متوجه پایش و نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه توسط سازمان منع سلاح‌های شیمیایی نمایند؛ هم به صورت مستقیم و هم از طریق همکاری با سازمان ملل و دیگر کشورهای دیگر. این دو کشور توافق دارند که هدفی بلندپروازانه را برای نابودی تهدید از طریق عملکردی موثر تدوین کنند.

هر دو کشور توافق دارند که ایجاد تصویری درست از وضعیت تسلیحات شیمیایی سوریه می تواند به پیشرفت گزینه‌های نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه توسط دو کشور کمک کند که یکی از این گزینه‌ها می‌تواند نابودی تسلیحات شیمیایی سوریه در خارج از مرزهای آن باشد. دو کشور در خصوص اهمیت نابودی فوری موارد ذیل توافق دارند:

1- تجهیزات تولید

2- تجهیزات مخلوط سازی و جمع‌آوری

3- سلاح‌های مونتاژ شده و مونتاژ نشده و سیستم‌های پرتاب آنها

4- مواد شیمیایی تبدیل نشده به سلاح و ترکیباتی که قابلیت تبدیل به سلاح شیمیایی را دارند. در این خصوص از رویکرد هیبرید استفاده می‌شود که ترکیبی است از خارج کردن آنها از سوریه و نابودی آنها در خاک سوریه و انتخاب هریک بسته به شرایط است. همچنین طرح جامدسازی مواد شیمیایی و نابودی آنها در سواحل سوریه نیز بررسی می‌شود.

5- مواد و تجهیزات مربوط به تحقیق و توسعه سلاح‌های شیمیایی.

دو کشور توافق می‌کنند که از «ماتریس جهانی» برای طراحی یک برنامه قابل اجار استفاده کنند. این ماتریس با مشاوره شوراهای عالی امنیت ملی دو کشور تدوین شده است. آنها توافق می‌کنند که مساله تسلیحات شیمیایی در سوریه یک مساله اضطراری است که باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به آن فیصله داد.

دو کشور در خصوص تاریخ‌های زیر توافق دارند:

الف - تکمیل بازرسی‌های اولیه از سایت‌های شیمیایی سوریه تا ماه نوامبر

ب- نابودی تجهیزات تولید و مخلوط‌یازی مواد شیمیایی تا نوامبر

ج- تکمیل حذف تمام تسلیحات شیمیایی و مواد شیمیایی تا نیمه اول 2014.

فدراسیون روسیه و ایالات متحده از نزدیک با هم و با سازمان منع سلاح‌های شیمیایی، سازمان ملل و طرف‌های سوری همکاری می‌کنند تا امنیت ماموریت پایش و نابودسازی تضمین شده و البته مسوولیت اصلی در این خصوص متوجه دولت سوریه است.