بیانیه غیرمتعهدها درباره برنامه هسته‌یی ایران

جنبش غیرمتعدها در نشست شورای حکام آژانس از فعالیت‌های هسته‌یی صلح‌آمیز ایران حمایت کرد.

به گزارش ایسنا، متن بیانیه جنبش غیرمتعهدها درباره اجرای موافقت‌نامه‌های پادمان معاهده منع اشاعه هسته‌یی (NPT) و قطعنامه‌های ذی ربط شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شهریورماه ۱۳۹۲ که توسط رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس قرائت شد به این شرح است:

«آقای رییس
۱- جنبش غیرمتعهدها مایل است مراتب تشکر خود را از آقای یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به خاطر گزارش وی در خصوص اجرای موافقت‌نامه پادمان در جمهوری اسلامی ایران مندرج در سند GOV/۲۰۱۳/۴۰ ابراز کند.

۲- جنبش غیرمتعهدها مایل است اعتماد به حرفه‌یی و بی‌طرف بودن دبیرخانه آژانس در انجام فعالیت‌هایش نسبت به اجرای پادمان‌های معاهده منع اشاعه هسته‌یی در جمهوری اسلامی ایران را مجدا بیان کند.

۳- قبل از بیان نقطه نظراتش در خصوص گزارش مدیرکل، جنبش غیرمتعهدها مایل است مواضع اصولی خود را درباره این موضوع مورد تاکید قرار دهد:

الف. جنبش غیرمتعهدها برحق اولیه و غیرقابل انکار کلیه کشورها برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی اتمی برای مقاصد صلح آمیز، بدون هر گونه تبعیض و منطبق با تعهدات قانونی مترتب، تاکید می‌کند. بنابراین، هیچ موردی نباید به گونه‌ای تفسیر شود که منجر به ایجاد ممنوعیت یا محدودیت حقوق کشورها در توسعه انرژی اتمی برای مقاصد صلح آمیز شود. انتخاب‌ها و تصمیمات کشورها، شامل موارد (مربوط به) جمهوری اسلامی ایران، در زمینه استفاده های صلح آمیز از فن‌آوری هسته‌یی و سیاست‌های چرخه سوخت می بایست محترم شمرده شوند.

ب‌. جنبش غیرمتعهدها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان تنها مرجع ذی‌صلاح برای راستی آزمایی تعهدات پادمانی مترتب بر اعضا مورد شناسایی قرار داده و تاکید می‌کند که هیچ فشار یا مداخله غیر مقتضی در فعالیت‌های آژانس به ویژه در فرآیند راستی آزمایی که می تواند کارایی و اعتبار آژانس را به مخاطره اندازد، نمی بایستی وجود داشته باشد.

پ. جنبش غیرمتعهدها بر تفاوت بنیادین میان وظایف قانونی کشورها وفق موافقت‌نامه های پادمان مربوط به آنها با هر گونه اقدامات اعتماد ساز که به طور داوطلبانه اتخاذ می‌شوند و این که این امر موجد تعهدات قانونی پادمانی نمی‌شود تاکید می‌کند.

ت‌. جنبش غیرمتعهدها تاسیس منطقه عاری از سلاح هسته‌یی (NWFZ) در منطقه خاورمیانه را به عنوان گامی مثبت در راه نائل شدن به هدف خلع سلاح هسته‌یی جهانی مورد توجه قرار داده و مراتب حمایت خود از تاسیس چنین منطقه ای مطابق با قطعنامه های مربوطه مجمع عمومی و شورای امنیت را تکرار می کند.

ث‌. جنبش غیرمتعهدها مصونیت فعالیت‌های هسته‌یی صلح آمیز را مورد تایید مجدد قرار داده و تاکید می‌کند هر گونه حمله یا تهدید به حمله بر علیه تاسیسات هسته‌یی صلح آمیز اعم از در حال فعالیت یا در حال ساخت که بشریت و محیط زیست را در معرض خطر جدی قرار داده و نقض عمده حقوق بین‌الملل، اصول و اهداف منشور ملل متحد و آیین نامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی محسوب می شود، تاکید می‌کند. جنبش غیرمتعهدها نیاز به تدوین سند مذاکراتی چند جانبه جامع برای اعلام ممنوعیت حملات یا تهدید به حملات بر تاسیسات هسته‌یی مختص استفاده های صلح آمیز از انرژی هسته‌یی را تصدیق می‌کند.

ج‌. جنبش غیرمتعهدها قویاً معتقد است که کلیه پادمان‌ها و موضوعات راستی آزمایی منجمله موارد مربوط به ایران می بایست در چارچوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بر اساس مبانی حقوقی و فنی حل و فصل شود. علاوه بر آن جنبش غیرمتعهدها تاکید دارد که آژانس می بایست به کار خود برای حل موضوع هسته‌یی ایران در چارچوب اختیاراتش ذیل اساسنامه آژانس ادامه دهد.

چ. غیرمتعهدها تاکید می‌کند که دیپلماسی و گفت‌وگو از طریق صلح آمیز و هم‌چنین مذاکرات محتوایی بدون پیش شرط بین طرف‌های ذی‌ربط می بایستی به عنوان تنها روش‌هایی که از طریق آن‌ها یک راه حل فراگیر و پایدار برای موضوع هسته‌یی ایران قابل دستیابی است، باقی بماند.

۴- جنبش غیرمتعهدها تاکید می‌کند که موضوع منع اشاعه بایستی از طریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک حل و فصل شود و اقدامات و ابتکاراتی که در این رابطه اتخاذ می‌شوند بایستی در چارچوب حقوق بین‌الملل، کنوانسیون‌های ذی‌ربط و منشور سازمان ملل باشند.

۵- جنبش غیرمتعهدها ملاحظه می ‌کند که مدیرکل بار دیگر بیان داشته که آژانس قادر بوده است به راستی آزمایی انحراف نداشتن مواد هسته‌یی اظهار شده در ایران در تاسیسات هسته‌یی و مکان‌های خارج از این تاسیسات که مواد هسته‌یی به طور عرفی استفاده می شود (LOFs) همان گونه که توسط ایران ذیل موافقت‌نامه پادمان‌هایش اعلام شده، ادامه دهد.

۶- جنبش غیرمتعهدها از تمایزی که مدیرکل بین تعهدات ایران ذیل موافقت‌نامه های پادمان و سایر درخواست‌ها توسط شورای امنیت سازمان ملل استقبال می کند. در این رابطه جنبش غیرمتعهدها ملاحظه می‌کند که مدیرکل در گزارشش اظهار داشته که ایران شماری از تعهداتش برخاسته از مقررات مربوطه قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را اجرا نمی‌کند. جنبش غیرمتعهدها یادآوری می‌کند که مدیرکل قبلا اظهارات ایران را گزارش کرده مبنی بر این که برخی از درخواست‌های آژانس "هیچ مبنای قانونی ندارند زیرا آن‌ها در چارچوب مواقفت‌نامه پادمان قرار نمی‌گیرند" اظهاراتی که توسط ایران نیز در سند INFCIRC/۸۱۰ تشریح شده اند. جنبش غیرمتعهدها ایران را ترغیب می کند به منظور فراهم آوردن اطمینان‌های معتبر مبنی بر فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌یی اعلام نشده در ایران مطابق با حقوق بین‌الملل، همکاریش با آژانس را تقویت کند.

۷- جنبش غیرمتعهدها دبیرخانه را ترغیب می کند همچنان از درج جزییات فنی گسترده در رابطه با اطلاعات حساس در گزارش مدیرکل خودداری کند.

۸- غیرمتعهدها از همکاری مستمر بین آژانس و ایران همان گونه که در آخرین گزارش مدیرکل ذکر شده استقبال کرده و در این رابطه موارد زیر را متذکر می شود:

الف. ایران ذیل موافقت‌نامه پادمان‌هایش، ۱۷ تاسیسات هسته‌یی و ۹ LOFs را به آژانس اعلام کرده و آژانس هم‌چنان انحراف نداشتن مواد هسته‌یی اعلام شده در این تاسیسات و LOFs را تحت راستی آزمایی دارد.

ب. فعالیت‌های تولید مواد هسته‌یی، خصوصاً مواردی که به غنی سازی مربوط می شود هم‌چنان تحت اقدامات کنترلی و نظارتی آژانس قرار داشته، و تا کنون کارخانه غنی سازی سوخت FEP در نطنز و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی سوخت (PFEP) همان طور که اعلام شده اند مشغول فعالیت هستند.

پ. آژانس راستی آزمایی کرده است که کارخانه غنی سازی تولید سوخت فوردو (FFEP) مطابق با آخرین اطلاعات طراحی ارائه شده از سوی ایران ساخته می شود مطابقت داشته است گرچه آژانس هم‌چنین اظهار داشته که اطلاعات بیشتری از سوی ایران در رابطه با این تاسیسات لازم است.

ت. آژانس به نظارت بر استفاده و ساخت سلولهای داغ در تاسیسات هسته‌یی مربوطه در ایران ادامه داده و تایید می‌کند که ایران فعالیت‌های بازفرآوری در هیچ‌یک از تاسیسات اعلامی ذیل موافقت‌نامه پادمان‌های ایران انجام نداده است.

ث‌. آژانس در تاریخ ۷ اوت ۲۰۱۳ راستی آزمایی اطلاعات طراحی در راکتور آب سنگین را در اراک (IR-۴۰) انجام داد. طبق اظهارت ایران، زمان آغاز به کار عملیات راکتور IR-۴۰ قابل حصول نیست لذا این زمان نمی تواند فصل اول سال ۲۰۱۴ باشد.

ج‌. در جریان راستی آزمایی اطلاعات طراحی به آژانس اطلاع داد که ۹۰ تن آب سنگین تولید کرده است و خاطرنشان کرد که آب سنگین کافی برای آغاز فعالیت راکتور IR-۴۰ در اختیار دارد.

ح‌. از زمان گزارش قبلی، ایران شروع به تولید مجموعه های سوخت حاوی مواد هسته‌یی، برای راکتور IR-۴۰ کرده است و تا ۱۷ اوت ۲۰۱۳، آژانس راستی آزمایی کرده که ایران ۱۰ مجموعه این‌چنینی تولید کرده که همگی آنها، در کارخانه تولید سوخت ذخیره شده اند.

۹- جنبش غیرمتعهدها درخواستهای دبیرخانه برای اطلاعات بیشتر در رابطه با طراحی و زمان بندی ساخت تاسیسات هسته‌یی جدید و پرسشنامه به روز شده اطلاعات طراحی برای IR-۴۰ را مورد توجه قرار می دهد. جنبش غیرمتعهدها ایران را به ارائه اطلاعات به روز شده طراحی به آژانس در باره تاسیسات هسته اش مطابق با موافقت‌نامه پادمان جامع این کشور ترغیب می‌کند.

۱۰- جنبش غیرمتعهدها توجه می‌کند که مدیر کل در گزارش خود متذکر شده که موضعش مبنی بر نیاز به برداشتن گام‌هایی (از سوی ایران) به سوی اجرای کامل موافقت‌نامه پادمان و سایر تعهداتش به منظور ایجاد اعتماد بین‌المللی به ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته‌یی‌اش، را برای ایران تکرار کرده است. در این رابطه جنبش غیرمتعهدها ایران را تشویق می کند به همکاری کامل خود ادامه دهد.

۱۱- جنبش توجه می‌کند که از زمان گزارش قبلی مدیر کل، دور دیگری از گفت‌وگوها بین آژانس و ایران برای ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳ در وین، جهت حل همه موضوعات محتوایی باقی مانده، برنامه ریزی شده است. جنبش غیرمتعهدها هم‌چنین توجه دارد که در گزارش مدیر کل برجسته شده که علی رغم گفت‌وگوی فشرده بین آژانس و ایران از ژانویه ۲۰۱۲ تا کنون، نتیجه ملموسی نائل نشده است. بنا بر این، جنبش ادامه این مباحث به منظور نهایی کردن موافقت‌نامه‌ای بین آژانس و ایران را تشویق می‌کند.

۱۲- جنبش غیرمتعهدها هم‌چنین توجه دارد که ایران هنوز اسناد مربوط به مطالعات ادعایی را دریافت نداشته است. در این چار چوب جنبش غیرمتعهدها از درخواستهای پیشین مدیر کل خطاب به آن دسته از اعضایی که اطلاعاتی را در ارتباط با « مطالعات ادعایی» به دبیرخانه ارائه کرده اند، برای موافقت با این که آژانس تمامی اسناد مربوطه را با ایران ارائه کند، کاملا حمایت می‌کند. جنبش غیرمتعهدها یکبار دیگر نگرانی‌های خود را نسبت به ایجاد موانع در این خصوص که فرآیند راستی آزمایی آژانس را با مانع مواجه می سازد، ابراز می دارد. جنبش غیرمتعهدها در این رابطه، خاطر نشان می ‌کند که مدیرکل قبلا طی سند GOV/۲۰۰۹/۵۵ گزارش کرده:

الف. آژانس به طور مستقل ابزارهای محدودی را برای اثبات صحت مدارک ارائه شده که اساس مطالعات ادعایی را تشکیل می‌دهند در اختیار دارد.

ب‌.‌ محدودیت‌های اعمال شده از سوی برخی اعضا در قبال در اختیار گذاشتن اطلاعات به ایران، انجام مذاکرات مشروح را با ایران در این خصوص برای آژانس مشکل‌تر می‌کند.

۱۳- جنبش غیرمتعهدها از تصمیم ایران برای ادامه همکاری با آژانس استقبال می کند و کماکان منتظر است که اجرای پادمان در ایران به صورت معمول به انجام برسد. در این چارچوب، جنبش غیرمتعهدها، آژانس و ایران را تشویق می کند، تلاشها را مضاعف کنند، به منظور فراهم کردن روشنگری در خصوص موضوعات شناسایی شده در گزارش و با نظر حل و فصل سریع این موضوعات مطابق برنامه عمل «تفاهم نامه جمهوری اسلامی ایران و آژانس در خصوص مدالیته حل و فصل موضوعات باقی مانده» (INFCIRC/۷۱l )، به فوریت به گفت‌وگوی محتوایی خود ادامه دهند.

۱۴- جنبش غیرمتعهدها موضع اصولی خود را مبنی بر این که دیپلماسی و گفت‌وگو تنها راه برای حل بلند مدت موضوع هسته‌یی ایران هستند، تصریح می‌کند جنبش غیرمتعهدها بدین منظور همه کشورهای عضو را نسبت به مشارکت مثبت، تشویق می‌کند.

متشکرم آقای رییس»