برنامه عراق‌ برای دور زدن تنگه‌ هرمز

به گزارش مهر، تنگه هرمز در کنار تنگه‌هایی همچون مالاگا، کانال سوئز، باب المندب، تنگه‌های ترکیه (بوسفور و داردانل)، پاناما و دانمارک از مهمترین شاهراه‌های انتقال و ترانزیت نفت خام در چهار گوشه جهان است با این وجود تنگه هرمز به تنهایی با انتقال روزانه ۱۷ تا ۱۹ میلیون بشکه نفت بدون شک طلایی آبراه نفتی جهان است.

در حال حاضر کشورهای ایران، کویت، عراق، عربستان سعودی، امارات، بحرین و تاحدودی بحرین نفت و محموله‌های LNG خود را از مسیر تنگه هرمز به بازارهای بین‌المللی منتقل می‌کنند و گزارش موسسه اطلاعات انرژی آمریکا حاکی از آن است که حدود ۲۰ درصد نفت جهان از مسیر تنگه هرمز به بازار جهانی منتقل می‌شود.

از سوی دیگر پس از تحریم نفت ایران توسط ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، پیش نویس طرحی در مجلس شورای اسلامی آماده شده بود که در صورت اعمال محدودیت‌های بیشتر در صادرات نفت، بسته شدن تنگه هرمز یکی از سناریوهای روی میز ایران باشد.

با این وجود همزمان با بالا گرفتن اختلافات ژئوپولیتیکی بین ایران و غرب، کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس راهکارها و مسیرهای متعددی را برای دور زدن تنگه هرمز در دستور کار داده‌اند.

در این بین امارات با بهره‌برداری از خط لوله ۳۶۰ کیلومتری "حبشان – فجیره" با ظرفیت انتقال ۱.۴ میلیون بشکه اولین کشور عربی حاشیه خلیج فارس بود که اقدام به دور زدن نفتی تنگه هرمز کرده است.

همزمان با این اقدام امارات متحده عربی، عراق هم به عنوان مهمترین رقیب منطقه‌ای ایران در بازار نفت و سازمان اوپک یک طرح جدید را دور زدن نفتی تنگه هرمز کلید زده است.

از این رو دولت بغداد مناقصه بین‌المللی به منظور شناسایی پیمانکار اجرائی خط لوله‌ای به طول یکهزار و ٦٨٠ کیلومتر برگزار کرده تا با مشارکت خارجی‌ها امکان انتقال نفت صادراتی میدان‌های بصره در جنوب عراق را به بندر عقبه اردن در دریای سرخ فراهم کند.

با برگزاری این مناقصه تاکنون شرکت‌های بزرگ نفت و گاز جهان همچون لوک اویل روسیه، شرکت ملی نفت چین، میتسویی ژاپن، تویوتا تی سوشو آمریکا، پانج لیود هند، مس گلوبال اینترنشنال عراق، سایپم ایتالیا، دوو اینترنشنال کورپوریشن، سی.سی.سی یونان، گوگس هند اعلام آمادگی کرده‌اند که پیش بینی می‌شود عراقی‌ها به زودی وضعیت پیمانکار این خط لوله نفت را تعیین تکلیف کنند.

در صورت آغاز عملیات اجرایی پیش بینی می شود ساخت این خط لوله انتقال نفت تا سال ۲۰۱۸ میلادی به پایان برسد و در این صورت بخش عمده ای از نفت عراق بدون عبور از تنگه هرمز به بازارهای جهانی منتقل خواهد شد.

بغداد بازارهای نفت ایران را هدف گرفت

انتقال بخشي از نفت‌خام عراق به خليج عقبه و درياي سرخ وابستگي عراق به خليج‌فارس و تنگه‌هرمز را کاهش داده و کارشناسان پیش بینی می کنند با اجرای این پروژه جايگاه نفت عراق در بازارهاي اروپا و آمريکا را تقويت شود.

از سوی دیگر ساخت و اجرای این خط لوله نفت، موجب کاهش وابستگي آمريکا و اروپا به خليج‌فارس و تنگه‌هرمز نيز مي‌شود و مي‌تواند قدرت مانور آنها را افزايش دهد، از این رو به نظر مي‌رسد که اجراي چنين پروژه‌اي مورد حمايت غرب باشد.

مهمترین مزیت ساخت این خط لوله برای انتقال نفت عراق به دریای سرخ، دسترسی بیشتر به بازارهای نفتی منطقه مدیترانه بوده که موجب می‌شود عراق بتواند بخش عمده ای از نفت خام صادراتی خود را به کشورهای منطقه مدیترانه که یکی تاز بازارهای سنتی نفت ایران بوده، منتقل کند.

۵ خط لوله نفتی که تنگه هرمز را دور می‌زنند

خط لوله شرق- غرب عربستان یا پترولاین، خط لوله عراق- ترکیه، خط لوله ابوظبی، خط لوله عراق- عربستان، خط لوله ترانس عربی یا Tapline و خط لوله عربستان – بحرین از مهمترین طرح های اعراب برای دور زدن تنگه هرمز است.

• خط لوله انتقال نت عراق به ترکیه دومین آلترناتیو درو زدن تنگه هرمز است به طوری‌که این خط لوله، نفت منطقه کرکوک عراق را از طریق ترکیه به بندر جیهان در دنیای مدیترانه، منتقل می کند.

• خط لوله صادرات نفت عراق به ترکیه که یک چهارم نفت عراق را صادر می‌کند، بارها مورد حملات تروریستی قرار گرفته است؛ این خط لوله ظرفیت انتقال روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت را دارد و به طور عادی ۴۰۰ هزار بشکه در روز نفت را انتقال می‌دهد.

• امارات متحده عربی بهره‌برداری از خط لوله ۴۸۰ کیلومتری ابوظبی به طول تقریبی ۴۸۰ کیلومتر و با ظرفیت انتقال ۲.۵ میلیون بشکه نفت خام در روز را با هدف دور زدن تنگه هرمز آغاز کرده است.

• کارشناسان از خط لوله عراق به عربستان با ظرفیت حدود ۱.۶۵ میلیون بشکه در روز به عنوان یکی از آلترناتیوهای دیگر دور زدن تنگه هرمز یاد می کنند، این خط لوله در سال ۱۹۸۹ میلادی به طور کامل با سرمایه گذاری عراق ساخته شد.

• خط لوله نفت ترانس عربی از سابقه بهره برداری ۶۵ ساله برخوردار بوده و یکی از قدیمی‌ترین خطوط لوله نفتی منطقه خاورمیانه است به طوریکه این خط لوله از ظرفیت انتقال ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز برخوردار است.