نظام وظیفه: سربازی خانم‌ها در حد پیشنهاد است/ فروش خدمت فعلا منتفی است

سردار حمید صدرالسادات گفت: فروش سربازی تجربه خوبی نبود و ذهنیت منفی در جامعه ایجاد کرد که کسی که پول ندارد باید به خدمت اجباری برود، لذا این قضیه فعلا منتفی است.

سردار حمید صدرالسادات، رئیس سازمان نظام وظیفه در گفتگو با نسیم به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. متن این مصاحبه را در ادامه می خوانید:

* در صورت امکان بحث تسهیلات کسر خدمت ها را شفاف تر توضیح دهید و استفاده از کسری خدمت ها دقیقا به چه صورت است؛ به نظر شما آیا قانون در این رابطه به عقب برگشته است؟

کسر خدمت از موضوع‌هایی همچون عواملی که به معافیت منجر شده، ناشی می شود؛ از سابقه حضور پدر در جبهه یا سابقه اسارت و جانبازی آن. در قانون مصوب خدمت وظیفه عمومی یک ماده ای وجود دارد که تصریح می کند؛پدری که 30 ماه سابقه جبهه یا 25 درصد جانبازی یا سابقه 24 ماه اسارت داشته باشد، می‌تواند به ازای هر 30 ماه جبهه یا 25 درصد جانبازی یا سابقه 24 ماه اسارت یک فرزند خود را از خدمت معاف کند و در صورتی که 60ماه سابقه حضور در جبهه، 50 درصد جانبازی یا چهار سال سابقه اسارت داشته باشد، دو فرزند خود را خدمت وظیفه معاف کند. ممکن است افرادی باشند که سوابق پدر آنها به حدی نباشد که از خدمت معاف شوند که در این صورت اصطلاح کسر خدمت برای آنها در نظر گرفته می شود.

نکته ای که اینجا حائز اهمیت است، این است که؛ موضوع معافیت ایثارگران درقانون خدمت وظیفه عمومی که از ابتدای سال 91 به اجرا در آمد و مصوب مجلس شورای اسلامی نیز است، پیش بینی شده ولی موضوع کسر خدمت ها نه، بنابراین در مورد کسر خدمت ها همان قانون قبلی که داشتیم و به صورت ضوابط و دستورالعمل ستاد کل به تصویب مقام معظم رهبری رسانده بود ملاک عمل ما بود که این قانون کسر خدمت ها تا پایان سال 90 بیشتر اعتبار نداشت.

طبیعی است؛ با اجرایی شدن قانون جدید از ابتدای سال 91، کسر خدمت ایثارگران به افراد تعلق نمی گرفت ولی با سپری شدن سال 91 و با توجه به اینکه درخواست های زیادی وجود داشت مبنی بر اینکه برخی برای این کسر خدمت برنامه ریزی کرده بودند لذا با هماهنگی ستاد کل نیروهای مسلح قرار بر این شد که کسانی که می بایست در سال 90 به خدمت می آمدند و تا سال 90 مشمول می شدند، بتواننند از قانون کسر خدمت ها استفاده کنند.

بنابراین نتیجه آن شد که کسانی که متولد سال 72 به قبل هستند برابر قواعد کسر خدمت که تا پایان سال 90 تمدید شده بود، از کسر خدمت ها بهره مند شوند حال چه کسانی که قبلا کسر خدمتشان را گرفته و طی یک زمان مشخص به رده یا دفاتر پلیس +10 تحویل داده بودند چه کسانی که موفق به اخذ برگه های خدمت وظیفه نشده بودند.

لذا کسانی که متولد 1372 به قبل اند و کسر خدمتی دارند می توانند از محل خدمت فرم دریافت کرده و به یگان خدمتی خود مراجعه تا کسر خدمت آنها لحاظ شود همچنین افرادی که هنوز به خدمت نرفته اندمی توانند کسر خدمت خود را گرفته و مدارک را به مراکز پلیس+10 بیاورند، ثبت کنند تا در برگه اعزام میزان کسر خدمتشان را لحاظ کنیم.

* ظاهرا اجرای کسر خدمت ها بر اساس قوانین سال 90 در یگان های مختلف متفاوت است و افراد را دچار مشکل کرده است، به نظر شما این موضوع در یگان های مختلف سلیقه ای اجرا می شود؟

چون قبلا قرار بود کسر خدمت ها لحاظ نشود، طبیعتا سیستم ها در این زمینه غیر فعال شده بود و مدتی به طول انجامید تا سیستم ها را در این رابطه فعال کنیم همچنین تا ابلاغیه لحاظ کردن کسر خدمت ها به صورت کتبی به رده ها برسد زمانی طول کشید و این باعث تاخیر در اجرای مجدد کسر خدمت ها براساس قوانین سال 90بود ولی بعید می دانم که در این زمینه سلیق ای عمل شود و همه یگان ها برای کسانی که متولد 1372به قبل اند و الان در خدمت اند باید برابر مقررات سال 90 میزان کسر خدمت آنها را لحاظ کنند.

* در حال حاضر حداکثر کسر خدمت ایثارگری پدر مشولین چند ماه است؟

سقف کسر خدمت ها مطابق ضوابط سال 1390 نه ماه است، میزان کسر خدمت ها هرچند وقت یکبار طی ضابطه ای به تصویب فرمانده کل قوا می رسید و میزان آن در سال های مختلف متفاوت بود؛ در سال های قبل از 89 افراد می توانستند تا 17ماه از کسر خدمت بهره مند شوند ولی به دلیل مشکلاتی که این موضوع به وجود آورد و طی بررسی هایی که به عمل آمد همچنین سازمان ها نمی توانستند روی افرادی که دارای کسر خدمت هستند برنامه ریزی کنند در سال1390 تصمیم بر آن شد که حداکثر کسر خدمت ایثارگری پدر مشولین نه ماه در نظر گرفته شود.

* آیا کسر خدمت ها قابل تجمیع شدن است؟ مثلا در صورتی که فردی کسر خدمت ایثارگری پدر همچنین کسر خدمت بسیجی داشته باشد، میتواند از جمع هر دواستفاده کند؟

قانون کسر خدمت بسیجی قانون مستقلی دارد و در قانون وظیفه عمومی هم نیست همچنین کسر خدمت نخبگان این موضوع نیز ضوابط مخصوص خودش را دارد ولی با این وجود همه اینها قابل تجمیع شدن را دارد و گاهی استفاده از چند نوع کسر خدمت پایان انجام خدمت را به همراه دارد.

* ایثارگری که 24 ماه خدمت کرده و قبل از سال90 فقط 14 ماه کسر خدمت می‌گرفتند و الان قانون 9 ماه در نظر می‌گیرد، آیا در حال حاضر می‌تواند 24 ماه را برای دو فرزند خود تقسیم کند؟

خیر؛ در حال حاضر ضابطه‌ای که هست و در قانون وجود دارد بدین صورت است که کسی که 35 ماه سابقه حضور در جبهه دارد می‌تواند از 30 ماه برای معافیت یک فرزند و پنچ ماه باقی مانده را نیز در صورت 20 درصد جانبازی با هم جمع و فرزند دیگر از آن کسر خدمت استفاده کند.

* کسانی که با رفتن به سربازی دچار عسر و حرج شده و خانواده آنها در تنگنا قرار می‌گیرند، مجلس قرار بود آئین نامه‌ای را تصویب کند که زندگی این افراد تامین شود، جزئیات این موضوع در حال حاضر چگونه است؟

این موضوع دو بخش دارد، بخش اول مربوط به معافیت‌ها است یعنی کسانی که طبق قانون شرایط خاصی دارند وشامل معافیت می‌شوند مثلا تک فرزند پسری که پدر ندارد یا پدر طلاق گرفته و ... اینها افرادی هستند که عسر و حرج دارند و طبق مقررات می توانند از معافیت استفاده کنند.

بخش دوم شامل کسانی می‌شود که باید به خدمت وظیفه بیایند و از لحاظ مادی دچار عسر و حرج هستند که قانون جداگانه ای در این رابطه پیش بینی شده که دولت هزینه زندگی آنها را تامین کند، که البته کم و بیش به این قانون عمل می شود؛ به طور مثال برای متاهلین از لحاظ حقوقی و مرخصی و .. امتیازات بیشتری در نظر گرفته شده است ولی باید این واقعیت را بپذیریم که همه نیازهای افراد را سازمان های نیروهای مسلح نمی تواند تامین کند و این موضوع نیاز به بازنگری قانون دارد و با توجه به شرایط جدید باید بررسی شود.

در وضعیت مالی دولت این موضوع باید پیش بینی شود و می دانید که در قانون جدید پیش بینی شده که حقوق سربازان باید افرایش یابد ولی در یکی دو سال اخیر به دلیل مشکلات مالی دولت حقوق سربازان مطابق با پیش بینی قانون افزایش نیافته است.

* بر اساس قانون حقوق سربازان چه میزان باید باشد؟

آن چیزی که در قانون پیش بینی شده تا اندازه ای باید به حقوق نیروی کادر برسد ولی شاید هیچوقت به این اندازه نرسد؛ طی تفاهم نامه ای با دولت در اواخر سال 90 قرار شد به این مقدار عمل شود ولی به دلیل اینکه با مسائل و مشکلات مالی دولت مواجه شد همچنین در بودجه 92 در رابطه با حقوق سربازان چیزی در نظر گرفته نشده است حقوق سربازان به اندازه کافی افزایش نیافته است ولی افزایش متوسط سالیانه که برای همه بوده برای سربازان نیز هست ولی آن جهشی که قرار بود مطابق قانون برای حقوق سربازان ایجاد شود رخ نداد و البته پیگیری این موضوع مستقیما بر عهده سازمان نظام وظیفه نیست و برعهده ستاد کل نیروهای مسلح است.

* آیا آماری از مشمولان غائب دارید؟

آمار دقیقی در این رابطه نداریم ولی با توجه به تمهیداتی که پیش بینی شده و اقداماتی که در دست اجرا است، آمار مشمولان غائب رو به کاهش است؛ همچنین بر اساس اطلاعاتی که ثبت و احوال در اختیار ما می گذارد و ما با توجه به این اطلاعات سامانه های خود را شکل می دهیم نیز شاهد روند کاهشی مشمولان غائب هستیم.

* آیا تاکنون علت غیبت مشمولان را ریشه‌یابی کرده‌اید؟

بله، یکی از دلایل اصلی غیبت مشمولان، تفاوت زمان سربازی با پیش از آن است؛ بالاخره افراد وقتی از یک محیط وارد محیط دیگری می شوند آن هم محیطی که نظام است و باید قواعدی در آن اجرا شود، برای برخی مشکل است. غفلت از دیگر دلایل غیبت مشمولان است و برخی فکر میکنند بدون خدمت سربازی هم می توانند زندگی را بگذرانند.

* در حال حاضر سربازان مسن هم دارید؟ چگونه با آنها رفتار می شود؟

بله، تعداد سربازانی که ازدواج کرده و فرزند هم دارند در حال افزایش است که این نشان می دهد سربازانی که قبلا غائب بودند با توجه با امتیازاتی که برای آنها در نظر گرفته شده است و محدودیت های ناشی ازعدم انجام خدمت سربازی به وجود آورده ، به خدمت آمده اند.

سربازان مسن را تا حدی که به سازمان وظیفه عمومی مربوط است به نیروهایی که خودشان مد نظر دارند منتقل می دهیم و شاید تمایل داشته باشند در ارتش،سپاه یا ناجا خدمت کنند که سعی می کنیم با آنها همراهی کنیم همچنین مرکز آموزشی شان را در نزدیک ترین محل زندگی آنان انتخاب کنیم.

این افراد وقتی وارد خدمت وظیفه عمومی شدند نیز در صورتی که فرماندهانشان شرایط آنها را بداند، سعی می کنند مساعدت هایی برایشان در نظر گیرند.

* تاکنون چه تعداد کارت معافیت و پایان خدمت هوشمند صادر شده است و در حال حاضر نوبت چه کسانی است که برای تعویض کارت های قدیمی با کارت های هوشمند مراجعه کنند؟

مجموع کارت هایی که تاکنون تعویض یا صادر کرده ایم حدود چهار و نیم میلیون کارت است، تمام کسانی که کارت معافیت دارند باید آن را تعویض کنند و برای کارت پایان خدمت نیز کارت های سال 70 به بالا را اعلام کرده ایم که افراد مراجعه کنند و علت اینکه مرحله به مرحله اعلام می کنیم این است که؛همه اطلاعات مربوط به کسانی که خدمت کرده اند را نداریم و طبیعتا باید این را از سازمان های دیگر استعلام کنیم و سعی می کنیم اینها را زمان بندی کنیم.

* امکان تجمیع کارت‌های پایان خدمت و معافیت با گواهینامه یا کارت ملی و .. وجود دارد؟

این موضوع احتیاج به هماهنگی در سطح ملی و کشوری دارد و نیز یک سری مقدماتی که باید در دولت و حاکمیت اجرا شود، برای شروع این کار باید همه اطلاعات افراد به صورت الکترونیکی ضبط شود همچنین تک تک این کارت ها هوشمند شود و بر مبنای داده های لکترونیکی افراد اتصالات بین سازمان های مختلف ایجاد شود که حداقل این اقدامات پنج تا شش سال زمان لازم دارد که خود حاکمیت نیز دنبال این موضوع است ولی در حوزه مسئولیتی ما نیست و نمی دانم تا چه حدی این موضوع پیش رفته است.

* چشم انداز شما در سازمان نظام وظیفه برای پنج سال آینده چگونه است؟

وظایف سازمان وظیفه عمومی به طور کلی به دو بخش تقسیم می شود، بخش اول مربوط به اعزام مشمولان است وعمده اعزام ما متناسب ارتش، سپاه، ناجا و وزارت دفاع است و بخش دوم وظایف ما که دست و پا گیر است و وقت بیشتری ازما می گیرد مربوط به درخواست انواع رسیدگی مثل درخواست بررسی معافیت تحصیلی، خروج از کشور و.. است.

دورنمای ما در بخش اعزام بدین صورت است که در آینده افراد را متناسب تر با دانش آنها و تخصص و تجربه شان به خدمت اعزام کنیم و در بخش رسیدگی ها نیز به سمت کیفی تر شدن خدمات پیش رویم و علاوه بر غیر حضوری کردن خدمات هر چه بیشتر از فناوری های جدید و فضای مجازی استفاده کنیم.

* در حال حاضر آماری از جعل کارت های معافیت و پایان خدمت دارید؟

آمار دقیقی در این رابطه نداریم، ولی روند جعل کارت‌های پایان خدمت و معافیت کاهشی محسوس است؛ به طور کلی در زمینه سوءاستفاده در وضعیت خدمت سربازی در دو بخش مشکل داشتیم؛ بخش اول جعل کارت به ویژه کارت های معافیت بود که به دلیل ضریب امنیتی ضعیف کارت های سابق رخ می داد و بخش دیگر، سوء استفاده در تهیه و تغییر مقدمات غیر قانونی برای اخذ کارت معافیت و کسر خدمت بود؛ مثلا تهیه مدرک جعلی مبنی بر بیمار بودن مشمول وظیفه، که در این رابطه تمهیدات متعددی پیش بینی کرده ایم از جمله طرح شناسایی و آموزش پزشکان معتمد؛ که در این رابطه درحال حاضر2700 تا 2800 پزشک درسراسر کشور شناسایی شده اند که آموزش های لازم را در مورد قوانین مربوط به معاینه افراد را گذرانده اند.

* مدتی است که برخی موضوع سربازی خانم‌ها را مطرح کرده‌اند؛ آیا این موضوع انجام شدنی است؟

سربازی خانم‌ها بستگی به موضوعات کلان کشور دارد ولی فعلا بنایی بر این کار نیست و در حد پیشنهاد برخی است همچنین قاعده قانونی در این رابطه وجود ندارد.

* در حال حاضر وضعیت امریه در نظام وظیفه چگونه است و مقدار آن به چه میزان است؟

در قانون اساسی پیش بینی شده است که دولت می تواند از ظرفیت نیروهای مسلح به شرط اینکه به توان رزمی نیروهای مسلح لطمه نزند، در بخش قانونی استفاده کند که کلا امریه بستگی به توان رزمی نیروهای مسلح و میزان موالید دارد.

امسال امریه ها از سال گذشته کمتر و سال آینده نیز ممکن است با توجه به نیازی که خود نیروهای مسلح دارد، کمتر باشد از طرفی نیز بهسازی که خود نیروهای مسلح در حال انجام آن است که از خود مشمول متناسب با تخصص وتحصیلات بهره مند شود یکی دیگر از دلایل کاهش امریه هاست.

* چرا فروش سربازی از سر گرفته نمی‌شود؟

فروش سربازی تجربه خوبی نبود و ذهنیت منفی در جامعه ایجاد کرد که کسی که پول ندارد باید به خدمت اجباری برود، لذا این قضیه فعلا منتفی است.

* نظام وظیفه سربازان وظیفه فراری و غائب را چگونه شناسایی می‌کند؟

مشمول غائب به کسی می گویند که هنوز به خدمت اعزام نشده و یا خودش را معرفی نکرده یا موعد مقرری که برای آن تعین شده به خدمت نیامده است وسرباز فراری به شخصی اطلاق می شود که خودش را برای خدمت معرفی کرده و مدتی از خدمت را انجام داده و پس از مدتی نیامده که این فرد باید تحویل مراجع قضایی شده تا به جرم آن رسیدگی شود.

در مورد مشمولین غائب که مسئولیت اصلی ما است در قانون پیش بینی شده ناجا موظف است نسبت به شناسایی، تعقیب و دستگیری مشمولین غائب اقدام کند که البته در ناجا به این سمت پیش رفته ایم که به صورت نرم افزاری وارد این موضوع شویم چون قانون وظیفه عمومی ضوابطی را برای برخورد با دستگاه های دولتی و خصوصی که مشمول غائب به کار گیری کنند، در نظر گرفته به طورمثال انفصال دائم از خدمات دولتی ویا دستگاه قضایی می تواند معادل هزینه یک تا دو سال مشمول دستگاه خصوصی را جریمه کند و به طور کلی به این سمت پیش می رویم که به صورت نرم افزاری شرایطی را فراهم کنیم که مشمول غائب نتواند از برخی خدمات که مردن عادی در جامعه استفاده می کنند، بهره مند شوند، ضمن اینکه این اقدام میل غیبت مشمولان در جامعه را کاهش می دهد.

* یعنی جوانان در خیابان‌ها باید کارت پایان خدمت یا معافیت همراهشان باشد؟

در صورتی که کارت همراهشان نبود بالاخره باید در مهلت مقرر اثبات کنند که به خدمت رفته‌اند و صرفا راه اثبات در دست داشتن کارت معافیت با پایان خدمت نیست.