نشست نقد و بررسی سریال «داوران» با حضور عوامل این مجموعه و مسعود رایگان بازیگر اصلی این مجموعه امروز - سوم شهریور ماه - برگزار شد.
در این نشست اعلام شد که سریال «داوران» به دلیل آنچه کمبود بودجه در سازمان صداوسیما خوانده می‌شد، نیمه کاره رها شد.
به گزارش خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نشست نقد و بررسی سریال در حال پخش «داوران» به کارگردانی احمد امینی و تهیه‌کنندگی سعید شهسواری عصر امروز - یکشنبه - در محل انتشارات سروش با حضور مسعود رایگان و ایوب آقاخانی (بازیگران) در جمع خبرنگاران سایر رسانه‌ها برگزار شد.
*** «داوران» ربطی به «جستجوگران» ندارد
در این نشست امینی - کارگردان سریال «داوران» - ابتدا درباره کلیت مجموعه‌اش و همچنین اپیزودیک بودن «داوران» توضیحاتی را ارائه داد و گفت: خیلی‌ها معتقدند که «داوران» مثل سریال «جستجوگران» است، اما باید اعلام کنم که این سریال هیچ ربطی به «جستجوگران» ندارد و دنباله‌روی آن نیست. شاید تنها اشتراکش این باشد که آقای رایگان نقش اصلی سریال را عهده‌دار است ضمن اینکه تهیه‌کنندگی سریال «جستجوگران» را نیز منوچهر شهسواری عهده‌دار بود.
*** سه سال طول کشید داوران ساخته شود
احمد امینی با اشاره به نقطه آغاز پروژه «داوران» در این نشست اینگونه مطرح کرد: شروع این پروژه به سال 88 برمی‌گردد که آقای جمال امید در آن زمان طرح این داستان را به من ارائه داد؛ ضمن اینکه در آن دوران سیمافیلم مجاز به ساخت سریال نبود و فقط باید تله‌فیلم تهیه می‌کرد به همین خاطر گفته شد که قرار است یکسری مجموعه یا به قول معروف چندین تله‌فیلم به شکل اپیزودیک درباره یک خانواده‌ای که متشکل از هفت خواهر و برادر است که همگی دفتر وکالت دارند و حقوق خوانده‌اند، ساخت شود، اما پس از صحبت‌های اولیه تهیه‌کننده و مشخص شدن عوامل، سه سال طول کشید تا سریال «داوران» تولید شود.
وی افزود: در طول طراحی قصه‌های «داوران» و همچنین نگارش و به تصویب رسیدن،
طرح به این نتیجه رسیدیم که هفت خواهر و برادر وکیل ممکن نیست تا اینکه
قرار شد در قصه سه برادر به همراه یک خواهر و یک برادرزاده را که خانواده
داوران را تشکیل می‌دهد، به تصویر بکشیم و در نهایت به چهار شخصیت اصلی در
قصه رسیدیم که از یک سریال اپیزودیک قسمت قسمت درآمد.
*** ارائه خانواده آرمانی در «داوران»
این کارگردان سینما و تلویزیون در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه در سریال «داوران» دلمان می‌خواست یک خانواده آرمانی ارائه دهیم، خاطرنشان کرد: ایده‌ی اولیه «داوران» پیشنهادی بود که ابتدا از سوی آقای امید طرح شد و ما هم از آن استقبال کردیم و اتفاقا تأکیدمان بر این بود که از «داوران» یک خانواده آرمانی به تصویر بکشیم؛ چرا که در حال حاضر اکثر خانواده‌ها سر ارث و میراث با یکدیگر جنگ و دعوا دارند اما ما دوست داشتیم کمی از این فضا فاصله بگیریم. در سریال «داوران» نه تنها شخصیت‌ها با یکدیگر دعوا نمی‌کنند و با هم سر جنگ ندارند، بلکه به نوعی عاشق یکدیگرند و دست یکدیگر را می‌گیرند.
*** تلویزیون پول نداشت
در پی صحبت‌های کارگردان سعید شهسواری - تهیه‌کننده سریال «داوران» - که در این نشست حاضر شده بود، با اشاره به اپیزودیک بودن فیلمنامه‌ی مجموعه‌اش، یادآور شد: در ابتدا باید بگویم تلویزیون به دلیل اینکه پول نداشت، ما نتوانستیم خیلی به قصه بپردازیم. گفتنی است که قرارداد فیلمنامه ما حدود 10 قسمت بود که اواخر کار به 20 فیلم تلویزیونی یعنی 40 قسمت تبدیل شد. ما در این پروژه فقط توانستیم هفت تله‌فیلم بسازیم چرا که تلویزیون اعلام کرده بود که چون پول ندارید بقیه قسمت‌ها را نسازید در حالی که ما برای قصه‌های «داوران» فکرها و طراحی‌های زیادی داشتیم که متاسفانه نشد که وارد ماجرا کنیم.
تهیه‌کننده سریال «داوران» گفت: به دلیل اینکه مجموعه‌های «داوران» در هر حال ناقص است، ولی بالاخره قرار بود شکل قصه یک خانواده دربیاید؛ ضمن اینکه «داوران» پیشنهاد جدی سیمافیلم بود.
وی تأکید کرد: گاهی اوقات این اتفاق می‌افتد که بحث نمایش و آموزش در تلویزیون آمیخته می‌شود. در هر حال ما فکر می‌کردیم بر اساس نسخه آمریکایی این پروژه، یکسری موارد آموزشی باید وجود داشته باشد، ولی واقعیت این است که ما در «داوران» خودمان نرسیدیم که خیلی از قصه‌ها را باز کنیم.
*** مسعود رایگان: «داوران» با یک سوم بودجه رایج ساخته شد
مسعود رایگان که در این جمع حضور داشت، ابتدا با اشاره به تشابه کاراکترش در سریال «جستجوگران» و «داوران» توضیح داد: سریال «داوران» با بخش‌هایی که دارد هیچ ربطی به «جستجوگران» ندارد، چرا که کاراکتر من به عنوان بازیگر در سریال «جستجوگران» مدعی بود اما در «داوران» در نقش یک وکیل ظاهر شده‌ام. من فکر می‌کنم کمی باید به سر و شکل این سریال بپردازیم و به این نکته توجه کنیم که بازخورد آن نسبت به سریال‌هایی که بینندگان می‌بینند چقدر است؛ ضمن اینکه باید بگویم نمی‌خواهم درباره‌ی سریال «داوران» قضاوت کنم اما آنچه که در بیرون از بازخورد این سریال از سوی مردم می‌بینیم به نظر می‌رسد که مورد استقبال قرار گرفته و در اینجا باید بگویم «داوران» می‌تواند یک سروگردن از سریال‌هایی که با بودجه‌های کلان ساخته می‌شود بلندتر باشد و شاید می‌توان گفت این مجموعه با یک سوم بودجه رایج ساخته شده است.
*** مگر ساخت سریال خم رنگرزی است؟!
این بازیگر تئاتر و تلویزیون همچنین درباره‌ی کوتاه شدن قصه «داوران» اینگونه بیان کرد: در این زمینه فقط می‌توانم بگویم متاسفم از اینکه یک سریالی قرار بود 40 قسمت باشد اما در نهایت به هفت قسمت تبدیل شد. تلویزیون به ما گفت پول نداریم ادامه قصه را نسازید. در اینجا باید گفت ساخت یک سریال، مگر خم رنگرزی است که نصفه و نیمه رهایش کنیم.
رایگان همچنین تأکید کرد: احترام به مخاطب در فیلم و سریال‌سازی در وهله‌ی اول قرار می‌گیرد؛ ضمن اینکه «داوران» بیش از حد به شعور مخاطبش احترام می‌گذارد. به دلیل اینکه در این سریال دقت فراوانی شده است و باید بگویم من کمتر کارگردانی را دیده‌ام که صبح به صبح دکوپاژ کار را دست بازیگر دهد و با او هماهنگ شود، به نحوی که حتی گاهی دکوپاژ دست فردی که برایمان چای می‌آورد، داده می‌شد. وقتی این اتفاق می‌افتد یعنی به یک کار ارج نهاده می‌شود.
*** ایوب آقاخانی: هیچوقت تلویزیون برایم مهم نبود
ایوب آقاخانی، یکی دیگر از بازیگران اصلی سریال «داوران» شبکه دو در طی سخنانی با اشاره به حضورش در تلویزیون خاطرنشان کرد: هیچ وقت تلویزیون ما در دو دهه گذشته و حتی حال حاضر برایم مهم نبوده و نیست. اگر در سریال «داوران» حضور داشتم فقط به خاطر این است که آدم‌ها برایم مهم بودند از این پس هم با افتخار اعلام می‌کنم که یک دانش‌آموخته تئاتر هستم و هر کجا که بروم سعی می‌کنم وزانت حرفه‌ای خودم را حفظ کنم. من ناگزیر منتظر می‌شوم تا احمد امینی و سعید شهسواری با من تماس بگیرند و بگویند که چنین داستانی را برای تولید دارید و من هم بدون اینکه حتی یک خط از آن را بخوانم می‌گویم یا علی من هم هستم، چرا که برای من آدم‌ها مهم هستند.
وی افزود: هر سریالی که در مقام نویسندگی و بازیگری در تلویزیون از من می‌بینید، فقط حضورم به خاطر افراد بوده و خدا را شکر می‌کنم که در «داوران» برای تهیه‌کننده کار همیشه احترام قائل بودم و با آدم‌هایی مواجه شدم که نمی‌شد به راحتی گردهم بیایند.
*** داوران در کارنامه‌ام یک هایلایت است
آقاخانی تأکید کرد: «داوران» را در کارنامه خودم یک هایلایت می‌دانم و خیلی
خوشحالم از این بابت که با مجموعه‌ای مثل «داوران» آشنا شدم که بتواند
دغدغه‌های فرهنگی کشورمان را به تصویر بکشد. بر این اساس این مجموعه را
اثری وزین می‌دانم و خیلی قائل نیستم به اینکه مخاطب چه چیزی دوست دارد
بلکه مهم این است که باید دست مخاطب را گرفت و ارتقاء زیباشناختی مخاطب
مهمتر است. در این زمینه باید گفت، مخاطب باید کم‌کم متوجه شود که طراحی
میزانسن و همچنین دکوپاژ در فیلم و سریال‌ها ارزش دارد و من فکر می‌کنم که
ما مسؤول هستیم و ما این رسالت را عهده داریم که سلیقه مخاطبان‌مان را
گام به گام تغییر دهیم.
*** چرا به فست‌فودهای تلویزیون قناعت می‌کنیم
این بازیگر تئاتر همچنین ادامه داد: روزگاری بود که ما اثری به نام «دلیران تنگستان» را نمی‌دیدیم بلکه آن را می‌خوردیم اما امروز می‌خواهم 10 دقیقه از آن را ببینید متوجه می‌شوید که همین مخاطب آرام‌آرام توقعاتش تغییر کرده است و همان مخاطب کم‌کم «خانه سبز»، «همسران» و... را تماشا کرد. در حال حاضر ممکن است پنج شبکه تلویزیونی با یکدیگر رقابت کند و فقط یکی از آن ها برنده شود. سوال من در اینجا این است که چرا غافل می‌شویم؟ چرا به فست‌فودهای تلویزیون قناعت می‌کنیم در حالی که باید این فست‌فودها به سرعت به مخاطب داده شود و سلیقه‌ها تقویت شود.
آقاخانی پیشنهاد داد: به نظر من در چنین شرایطی سریال «داوران» یک موهبت است؛ ضمن اینکه این موهبت اصلا برایم مهم نیست بلکه آدم‌هایی برایم مهم هستند که قلب تپنده‌ای برای این سرزمین دارند.
*** سابقه نداشته کاری را نیمه‌کاره رها کنم
در این نشست کارگردان سریال «داوران» توضیحاتی را درباره‌ی سبک کارگردانی‌اش در این پروژه و همچنین استفاده از دکوپاژها ارائه داد و گفت: واقعیت این است که سبک و سیاق خاصی در «داوران» برای دکوپاژ انجام ندادم. در اینجا باید تشکر کنم از لطفی که آقای مسعود رایگان و ایوب آقاخانی به خاطر حسن نیتی که به کار من و همچنین سریال «داوران» دارند. شاید این موضوع به دفتر آقای شهسواری برمی‌گردد. من به عنوان کارگردان همیشه بسیاری از پروژه‌ها را که ممکن است خیلی از آن‌ها پول بیشتری هم داشته باشند، رد می‌کنم فقط به سبب اینکه کار کردن در دفتر سعید شهسواری برایم آرامش‌بخش است، ضمن اینکه دستم هم بازتر است.
این کارگردان سینما و تلویزیون همچنین با گلایه از اینکه ما سال‌ها صبر کردیم تا فقط هفت تله‌فیلم بسازیم، تصریح کرد: فکر می‌کنم توان، دانش و همچنین داشته‌های ما بیشتر از این بود که بعد از سال‌ها صبر کردن فقط هفت تله‌فیلم بسازیم اما گاهی اتفاقاتی می‌افتد و شرایط اجازه نمی‌دهد؛ ضمن اینکه من در تمام پروژه‌هایم در سینما و تلویزیون، اصلا سابقه نداشتم که کاری را از نیمه رها کنم اما در سریال «داوران» زمانی که پنج قسمت از آن را ساختم گفتند پول نداریم دیگر ادامه آن را نسازید! در حالی که اگر آقای شهسواری به عنوان تهیه‌کننده به من می‌گفت حتی 50 قسمت هم می‌ساختم ولی متاسفانه فضا آنقدر بد و مأیوس‌کننده است که من رغبتی به کار در تلویزیون ندارم. بعد از سال‌ها فکر می‌کردیم داوران یک کار ارزشمندی باشد که متاسفانه با یکسری موانع برخورد کرد البته شاید خود ما کمی نازک نارنجی هستیم.
*** شاید ما لوس شده‌ایم!
امینی همچنین خاطرنشان کرد: به عنوان کارگردان در پروژه‌هایی مثل «بی‌گناهان» و ... به عنوان یک کار تلویزیونی که در حد یک پروژه «ب» بود، آنقدر شوق و ذوق داشتیم و در کنارش به قدری از طرف مدیران شبکه به ما اعتماد شده بود و دستمان را باز گذاشته بودند که شاید ما لوس شده‌ایم و فکر می‌کنیم باید همین‌طور کار کرد.
او اضافه کرد: بر این اساس زمانی که وارد پروژه «داوران» شدیم، چنین دورنمایی داشتیم و آنقدر شوق و ذوق داشتیم که این پروژه هم مانند سایر پروژه‌های ما باشد اما اینطور نشد ولی با این حال انگیزه‌هایمان را از دست ندادیم و تا آخرین پلان با ذوق و شوق کار کردیم در اینجا باید بگویم آقای بیژن میرباقری در مقام کارگردانی که چندین اپیزود از «داوران» را انجام داده است، فداکاری‌های زیادی برای پروژه انجام داده است و اجازه نداده که پروژه زمین بماند.
*** اسپانسر یعنی چه؟!
در پی این نشست، تهیه‌کننده سریال «داوران» در بخش‌هایی از سخنان خود با اشاره به حضور اسپانسر برای ادامه قصه «داوران»، اینگونه بیان کرد: زمانی که به ما گفتند پول نداریم و دیگر بقیه قصه را نسازید، پیشنهاد اسپانسر برای ادامه به ما داده شد که من در آن زمان گفتم نمی‌دانم اسپانسر وکلا چیست؟ ما برای سریال «داوران» سه سال زحمت کشیدیم. من متوجه هستم که بحث اقتصادی همه‌گیر است اما وقتی در یک کار اسپانسر وارد می‌شود، نمی‌دانم یعنی چه؟!
شاهسواری افزود: ماجرای اسپانسر کار پیچیده‌ای است و نیاز به تخصص دارد. من شخصا به عنوان تهیه‌کننده بلد نیستم که از اسپانسر استفاده کنم.
*** اسپانسر همیشه هم بد نیست
در پی صحبت‌های تهیه‌کننده، کارگردان سریال «داوران» نیز با بیان اینکه حضور اسپانسر همیشه هم بد نیست، خاطرنشان کرد: نفس قضیه اسپانسر ایرادی ندارد اما بعضی از فیلم و سریال‌ها به گونه‌ای است که اسپانسر در آن معنی ندارد.
همچنین تهیه‌کننده «داوران» با اشاره به کمبود بودجه در تلویزیون یادآور شد: در حال حاضر بسیاری از پروژه‌های تلویزیون با مشکل مواجه شده‌اند و من قبول دارم که این مشکل عمومی است و فقط مختص تلویزیون نیست.
*** از حسن بشکوفه، اسماعیل عفیفه و مهران مهام خبری نیست؟
امینی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود با گله‌مندی از عدم حضور برخی از تهیه‌کنندگان مطرح در تلویزیون اظهار کرد: چندین سال است که اسم تهیه‌کنندگان مهمی مثل حسن بشکوفه، اسماعیل عفیفه، مهران مهام و ... را در تلویزیون نشنیده‌ایم و اصلا این روزها در تلویزیون پیدایشان نیست. آیا نتیجه‌ی تلویزیونی که ما داشتیم این است؟ بعید می‌دانم این روزها مدیری باشد که از شرایط فعلی تلویزیون احساس رضایت کند.
در ادامه صحبت‌های کارگردان، تهیه‌کننده سریال «داوران» همچنین با تأکید بر اینکه حرف‌هایش گلایه نیست بلکه نگرانی است، خاطرنشان کرد: گلایه نمی‌کنم بلکه به عنوان یک آدم نگران حرف می‌زنم. این روزها از مشکلات تلویزیون هیچ‌کس راضی نیست. نمی‌خواهم خدایی ناکرده ارزش کار کسی را کم کنم؛ چراکه همه افرادی که کار می‌کنند محترم هستند. شاید گذر زمان این مشکلات را حل کند بنابراین امیداریم نتیجه‌ای به وجود بیاید که بعد از چهار سال شرایط بهتر شود و افرادی روی کار بیایند که به کارهای قبلی‌شان افتخار کنند.
*** امید معجزه نداریم ولی امید است ...
در پی این نشست پرسشی مبنی بر اینکه «با تغییرات سیاسی کشور، آیا فکر می‌کنید حضور هنرمندان همچنان در تلویزیون باقی بماند یا بسیاری به تئاتر و سینما بازمی‌گردند؟» از سوی خبرنگار ایسنا مطرح شد که ایوب آقاخانی در پاسخ به این پرسش اینگونه گفت: چیزی که من بلدم هنرهای دراماتیک است. به عنوان یک هنرمند اصلا برایم مهم نیست که در کجا کار می‌کنم و باید بگویم که اگر درباره‌ی حوزه تئاتر تعصبی‌تر صحبت می‌کنم به خاطر فعالیت‌ها و تجاربی است که در این حوزه کسب کردم وگرنه تلویزیون و رادیو هم جایی است برای تولید کارهای ما.
وی اظهار امیدواری کرد: به هر حال بشر به امید زنده است؛ چرا که اگر ما امید نداشته باشیم همین نفس ساده هم از ما گرفته می‌شود اما بدون شک امید معجزه نداریم ولی امید است که در آینده نزدیک مدیران فوقانی، میانی و رده‌های پایین‌تر و همچنین افراد آشنا و فرهنگی و صاحب دغدغه‌تری حضور پیدا کنند و اصلا نیازی به معجزه نیست.
آقاخانی در عین حال گفت: تنها آرزوی امیدبخش ما این است که مدیران مجرب‌تر و آگاه‌تری با دغدغه‌های جدی فرهنگی و نه مقطعی بلکه بلندمدت وارد عرصه شوند و ما موفق شویم تا کارمان را انجام دهیم. همه ما هنرمندان به یک تغییر بزرگ امید نداریم تنها به باز شدن چند دریچه تنفسی امید داریم.
*** اجازه دهید شبکه‌های تخصصی راه‌اندازی شوند
آقاخانی همچنین در ادامه پیشنهاد داد بزرگان تصمیم‌گیرنده اجازه بدهند که شبکه‌های تخصصی راه‌اندازی شوند. سال‌هاست که صحبت از تأسیس این شبکه شده اما فرجی نشده است. دراینجا باید بگویم چرا همه چیز دولتی است. نظارت، تصمیم‌گیری و سایر عوامل دولتی است و در اینجا می‌خواهم بگویم چرا باید به سراغ حامی مالی برویم؟ در عرصه تولید فرهنگی، وزارت ارشاد هم حتی از این بحران چیزی کم ندارد اما ما تئاتر خصوصی نداریم و حمایت دولتی هم از آن نمی‌کنیم. در اینجا باید بگویم که ما ساز و کار عرصه‌های فرهنگی را داریم یا نداریم. که اگر داریم راهش این نیست و باید یا خصوصی باشد یا دولتی.
*** شتر گاو پلنگی به نام تلویزیون!
این بازیگر تئاتر و تلویزیون، تلویزیون را به شترگاوپلنگی تشبیه کرد و افزود: تنها کلمه‌ای که می‌توانم برای تلویزیون مثال بزنم شترگاو پلنگی است که نه تکلیف هنرمند با آن مشخص است و نه تکلیف مدیران فوقانی و میانی با آن مشخص است، بلکه فقط قصد دارد این چراغ روشن بماند ولی امیدواریم چراغش کمی روشن‌تر شود.
وی تأکید کرد: اصلا بحث من از این صحبت‌ها سیاسی یا زاویه‌های سیاسی ماجرا نیست، بلکه روشن‌ترین دغدغه‌ی ما فرهنگ، هنر و همچنین آثار دراماتیک است.
*** خودمان را به کوچه علی چپ نزنیم
در ادامه این نشست مسعود رایگان هم به پرسش ایسنا درباره بازگشت هنرمندان چهره از تلویزیون به سمت سینما و تئاتر اینگونه پاسخ داد: هدف از صحبت‌هایی که انجام شد گلایه نبود بلکه فقط حقیقت‌ها را بازگو کردیم. انتظارمان این است که مسؤولان ما به هنرمندانشان اعتماد کنند؛ به عنوان مثال وظیفه ما این نیست که در یک کاری اسپانسر وارد کنیم، چرا که تلویزیون خودش یک جعبه جادویی است. در این زمینه باید بگویم باید کمی خودمان را به کوچه علی چپ نزنیم و به این قضیه فکر کنیم که هنرمندان قشر ارزشمند هستند.
*** شاید در بازیگری اشک ریختن دم دستی‌ترین کار است
در ادامه این نشست ایوب آقاخانی با اشاره بیشتر به کاراکترش در سریال «داوران» توضیح داد: در این سریال با افراد مجربی کار کردم. یکی از مصداق‌های این پروژه این است که از آدم‌ها یک فرد باتجربه می‌سازد. در «داوران» هیچ چیز پیچیده‌ای به ذهنمان نرسید. در این مجموعه سعی کردم بازیگری باشم که به موقع دیالوگش را می‌گوید و مواظب سایبان خودش نیز هست.
سپس مسعود رایگان با اشاره مجدد به نقشی که در سریال «داوران» عهده دار
است، گفت: شخصیت را زندگی کردن یکی از وظایف بازیگر است ولی به شرطی که
خیلی با آن فاصله نگیرد؛ به عنوان مثال شاید در بازیگری اشک ریختن دم
دستی‌ترین کاری است که یک بازیگر انجام می‌دهد اما در بازیگری مهم این است
که با نقش زندگی کرد.
کارگردان سریال «داوران» در پایان این نشست هدف سیمافیلم از ساخت این مجموعه را اینگونه خواند: هدف اصلی سیما فیلم در ساخت سریال «داوران» این بود که این مجموعه حتما باید جنبه‌ی آموزشی داشته باشد و تأکیدش این بود که در هر قسمت جنبه‌های آموزشی باید حفظ شود ضمن اینکه در داستان سعی شده رنگارنگی در خانواده داوران برای جذاب‌تر شدن قصه حفظ شود.
انتهای پیام