آیا بحران سوریه با رابطه ی خوب روحانی با عربستان سعودی ختم به خیر می شود؟

اندیشکده انگلیسی «گروه تحقیقاتی آکسفورد»نوشت: در حال حاضر با توجه به انتخاب حسن روحانی به سمت ریاست جمهوری ایران و هم چنین با توجه به روابط شخصی خوبی که بین وزرای امور خارجه‌ی آمریکا و روسیه بر قرار است، می‌توان امید داشت که این کشورهای دخیل در جنگ سوریه بتوانند به توافق برسند.

به گزارش سرویس بین الملل تیک Tik.ir، در پشت پرده‌ی جنگ تلخ سوریه، در واقع یک جنگ نیابتی در جریان است، نیروها و منافع درگیر در این جنگ را می‌توان با توجه به روابط بین‌الدول که سابقه‌شان به بیش از یک دهه می‌رسد، خیلی بهتر فهمید. در فضای بعد از فاجعه‌ی یازده سپتامبر و به دنبال آن سقوط حکومت طالبان، رییس جمهور جورج بوش، سخنرانی سالانه خود در ژانویه‌ی 2002 خطاب به کنگره دامنه‌ی جنگ با القاعده را گسترش داد و کشورهایی را که از تروریسم حمایت می‌کردند و به دنبال سلاح‌های کشتار جمعی بودند را محور شرارت خواند. منظور از این کشورها در واقع، ایران، عراق، و کره‌ی شمالی بود. چهار ماه بعد، جورج بوش در یک سخنرانی در آکادمی نظامی وست پوینت تصریح کرد که آمریکا حق دارد تا از این خطرات بالقوه پیشگیری کند، حتی اگر به قیمت گسترش جنگ نظامی تمام شود.

در اواخر سال 2011، انقلابی‌های سوریه توانستند حمایت قطر و عربستان سعودی را کسب کنند که این حمایت شامل تأمین بودجه برای خرید سلاح می‌شد، در حالی که اسد نیز در حال کسب حمایت لفظی ایران بود. با گذشت چند ماه، نشانه‌های یک جنگ نیابتی ظهور پیدا کرد، که طی آن ایران از حکومت بشار اسد حمایت می‌کرد و عربستان و قطر از مخالفان؛ که این وضعیت با حمایت آمریکا از مخالفان و پشتیبانی روسیه از حکومت اسد وخیم تر نیز شد.

در ماه‌های اخیر این جنگ نیابتی دوگانه، شدت بیشتری یافته است، اما با قدرت گرفتن شبه نظامیان اسلام‌گرا در بین مخالفان، این امر تبدیل به یک موضوع پیچیده برای آمریکا شده است. در اوایل جنگ آن‌ها یک گروه اقلیت به شمار می‌رفتند، اما به سرعت رشد کردند تا جایی که به یکی از عوامل مهم بدل شده‌اند، که این می‌تواند مشکلی مهم برای آمریکا، انگلستان و فرانسه باشد، چرا که بسیاری از آن‌ها اگر نگوییم که به صورت مستقیم با القاعده در تماس هستند، اما اشتراک دیدگاه‌های زیادی با این گروه دارند.

در شش ماه گذشته، نیروهای رژیم بشار اسد بر خلاف تصور غرب، دستاوردهای مهمی را داشته‌اند، اما بعید به نظر می‌رسد که بتوانند مجدداً کنترل تمام کشور را به دست بگیرند، چرا که در آن صورت نیز عربستان و قطر و هم کشورهای غربی حمایت خود از شورشیان را افزایش خواهند داد. اگر رژیم بشار اسد در معرض سرنگونی قرار بگیرد، قطعاً مورد حمایت بیشتر روسیه قرار می‌گیرد.

در چنین شرایط اسف باری، دو نشانه‌ی امیدوار کننده وجود دارد. اول، انتخاب حسن روحانی به سمت ریاست جمهوری ایران، چرا که سابقه‌ی روابط خوب با عربستان سعودی را در کارنامه دارد. این می‌تواند نوید دورنمای بهبود روابط بین این دو کشور دخیل در جنگ سوریه را بدهد. دوم این که وزیر امور خارجه‌ی آمریکا، جان کری، و وزیر امور خارجه‌ی روسیه، سرگئی لاوروف روابط شخصی خوبی دارند، و این می‌تواند زمینه را برای همکاری و توافق بین مسکو و واشنگتن فراهم کند.

در این شرایط ناخوشایند، با نزدیک به 100 هزار کشته در بین مردم سوریه، هنوز امیدهای برای بهبود روابط بین کشورهای دخیل در جنگ سوریه وجود دارد. چیزی که از آن اطمینان داریم این است که برای پایان دادن به این جنگ فاجعه بار، تلاش برای مصالحه‌ی طرف‌های خارجی دخیل در این جنگ الزامی است.