60 درصد منابع آبی دنیا در اختیار 9 کشور

بحران در کمین آب مایع حیات‌بخش و طلیعه زندگی نشسته و گیلان نیز در معرض خطر کم‌آبی قرار گرفته است.

به گزارش انتخاب به نقل از فارس، خشکسالی پدیده‌ای بارز از خشم طبیعت است که اگر نتوان با راهکارهای مناسب به مقابله با آن رفت، این خشم دامنگیر بسیاری از کشورهای جهان می‌شود.

طبق گزارش سازمان ملل در آینده 31 کشور جهان از جمله ایران با کمبود آب مواجه می‌شوند و تا سال 2025 میلادی بیش از دو سوم جمعیت جهان در شرایط کمبود جدی و کم‌آبی قرار می‌گیرند.

حجم آب موجود در جهان به میزان 1.2 میلیارد کیلومتر مکعب برآورد شده است که 98 درصد آن در اقیانوس‌ها و دریاها قرار دارد و شور است و بخش اعظم آب شیرین زمین در کلاهک‌های یخی قطبی ذخیره شده و تنها کمتر از یک‌درصد آن به صورت منابع آبی در دسترس انسان قرار دارد که برای کشاورزی و شرب قابل مصرف است.

تهیه برنامه مدیریت بحران آب برای کشور ما که دارای اقلیم خشک تا نیمه خشک است اهمیت ویژه‌ای دارد بنابراین برای جبران کمبود بخش تأمین آب در شرایط بحرانی باید راهکارهایی در نظر گرفته شود.

بازسازی چاه‌های منابع تأمین آب شرب می‌تواند از جمله این راهکارها باشد ضمن اینکه بررسی آمار نشان می‌دهد حدود 80 تا 85 درصد آب شرب کشور از منابع زیر زمینی تأمین می‌شود و چاه‌های آب شرب اهمیت ویژه‌ای دارند.

اصلاح و بازسازی چاه‌های آب شرب با انجام عملیات ویدئومتری، اسید شویی، ترمیم لوله جداره و... نیز امکان افزایش منابع تأمین تا سقف حداقل 10 درصد منابع تأمین قابل استحصال را فراهم می‌کند.

در زمان بحران‌های کمبود آب، عموماً تأسیسات با حداکثر ظرفیت بهره‌برداری می‌شوند و در نتیجه تعداد خرابی و از کار افتادگی تأسیسات افزایش می‌یابد بنابراین انجام PM می‌تواند ضریب آماده به کاری تأسیسات را افزایش دهد.

گیلان از جمله استان‌های پرباران کشور محسوب می‌شود و به همین دلیل تصور اینکه دچار کم‌آبی شود برای بسیاری سخت است اما مسئولان با مشاهده کاهش ورودی آب سفیدرود پیش‌بینی کم‌آبی این استان سرسبز را در سال آینده دادند که باید از اکنون برای جلوگیری از این امر راهکارهای اساسی اندیشیده شود.

*کاهش 10 برابری ورودی آب سد سفیدرود

استاندار گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در رشت با اشاره به وضعیت آب موجود در این استان، ورودی آب سد سفیدرود را 20 متر مکعب بر ثانیه در سال جاری عنوان کرد و گفت: سال گذشته ورودی آب سد سفیدرود 10 برابر بیشتر بود.

کیهان هاشم‌نیا با بیان اینکه 75 درصد آب شالیزارهای گیلان از شبکه سد سفیدرود تأمین می‌شود بیان کرد: سد سفیدرود تنها تأمین کننده آب شالیزارهای استان است.

وی به رسوب‌گذاری 750 میلیون متر مکعبی پشت سد سفیدرود اشاره کرد و افزود: ذخیره آب سد سفیدرود با توجه به رسوب‌گذاری، از 2.5 میلیون متر مکعب در بهترین شرایط به یک‌میلیارد و 700 میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده است.

هاشم‌نیا با اشاره به اینکه پشت سد سفیدرود به اندازه تمام سدهای در حال احداث گیلان رسوب‌گذاری شده است، تصریح کرد: آب‌بندان‌ها برای جبران آب اراضی کشاورزی گیلان باید احیا شوند.

استاندار گیلان هدر رفت آب در شالیزارها را بسیار زیاد دانست و اظهار داشت: امسال به دلیل تفاوت در اجرای کشاورزی به‌ویژه در بخش مربوط به شالیزارها مجبور شدیم آب بیشتری از سد سفیدرود برداشت کنیم.

وی خواستار مدیریت آب مصرفی شالیزارها توسط کشاورزان شد و خاطرنشان کرد: کشاورزان از پمپ‌های آب بیشترین استفاده را ببرند.

*برداشت 300 میلیون متر مکعب آب بیشتر از سد سفیدرود/احتمالی خشکسالی در گیلان

استاندار گیلان با تاکید بر کمک حوزه مدیریت آب استان به کشاورزان، افزود: امسال اگر کمبود آب مدیریت نشود، کم‌آبی به سال آینده زراعی منتقل می‌شود و ممکن است دچار خشکسالی شویم.

وی با بیان اینکه امسال از سد سفیدرود 300 میلیون متر مکعب بیشتر از سال گذشته آب برداشت شده است، اظهار داشت: سند تأمین آب هر شهرستان باید به طور جداگانه تهیه شود.

هاشم‌نیا از انتقال آب شرب شهرهای رشت، خمام، انزلی و ... در یک ماه آینده به سد آیت‌الله بهجت «شهر بیجار» خبر داد و تصریح کرد: آبگیری سد آیت‌الله بهجت زمان‌بر است و به 9 ماه زمان نیاز دارد.

وی با اشاره به اینکه سال آینده 500 میلیون متر مکعب کمبود آب کشاورزی در استان داریم، اظهار داشت: امسال کشاورزان باید عاقلانه بر مصرف آب کشاورزی تسلط داشته باشند تا سال آینده دچار مشکل نشویم.

استاندار گیلان با بیان اینکه عرصه سفیدرود و تالاب انزلی در کارگروه توسعه کشاورزی استان پیگیری می‌شود، متذکر شد: 3 هزار هکتار در حاشیه رودخانه سفیدرود و 10 هزار هکتار در حریم تالاب انزلی برای احیا وجود دارد.

*تغییر رفتار رودخانه سفیدرود

مدیرکل محیط زیست گیلان نیز عرصه رفتار سفیدرود با دیگر رودخانه‌ها را بسیار متفاوت خواند و گفت: سفیدرود در سال‌های گذشته به طرف شرق حرکت کرده است.

امیر عبدوس، صنوبرکاری در حاشیه سفیدرود را بهترین روش تثبیت این رودخانه عنوان کرد و افزود: ساماندهی حریم سفیدرود از تصرف آن توسط اشخاص حقیقی و حقوقی جلوگیری می‌کند.

وی با تصریح بر اینکه تمام کاربری‌های کشاورزی و خدماتی رده‌بندی شده و فعالیت‌های گروه کشاورزی مانند پرورش ماهی سازگار با محیط زیست است، خواستار فعالیت‌های سازگار با محیط زیست در حاشیه سفیدرود شد.

عبدوس با اشاره گسترده شدن بستر سفیدرود به دلیل برداشت بی‌رویه شن‌وماسه، تصریح کرد: مدل ویژه‌ای باید برای سفیدرود اجرا شود.

*بستر رودخانه سفیدرود طغیان‌گر است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان نیز اظهار کرد: بستر حریم رودخانه سفیدرود طغیان‌گر است و باید حریم این رودخانه مشخص شود.

رحمت‌الله رحمانی متولی حریم و بستر سفیدرود را شرکت آب منطقه‌ای گیلان اعلام کرد و یادآور شد: شرکت مذکور درباره واگذاری حریم سفیدرود به دیگران تصمیم‌گیری می‌کند.

*پسروی 80 سانتی‌متری آب دریای خزر در 17 سال گذشته

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان نیز از پسروی 80 سانتی‌متر آب دریای خزر در 17 سال گذشته خبر داد و گفت: آب دریای خزر دوران پسروی خود را می‌گذراند و این امر باید در احداث تاسیسات مد نظر باشد.

سیف‌الله آقابیگی با بیان اینکه وزارت نیرو موظف شده نقشه‌های حد بستر حریم تالاب انزلی را تهیه کند، تصریح کرد: نقشه‌های حد بستر تالاب انزلی تهیه شده و باید به تصویب برسد.

وی ایجاد استخر پرورش ماهی و کشت صنوبر و بامبو را بیشترین کاربری حریم تالاب انزلی دانست و بیان کرد: استقرار کاربری‌های سازگار با محیط زیست در حریم مذکور بلا مانع است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان بر کاربری‌های حریم تالاب انزلی سازگار با محیط زیست تأکید کرد و یادآور شد: امکان استقرار تمام کاربری‌های سازگار با محیط زیست در حریم تالاب انزلی وجود دارد.

وی وزارت نیرو را مشخص کننده حریم بستر یا مسیل رودخانه دانست و اظهار کرد: سال 90 نقشه سفیدرود تهیه شد و با نقشه‌های سال 72 تطبیق داده شده و حریم و بستر قطعی سفیدرود مشخص شده است.

آقابیگی با اشاره به اراضی متروک رودخانه سفیدرود متذکر شد: قانون تعیین حریم و بستر مقرر می‌کند که با ایجاد دیواره‌سازی و حفاظت از اراضی مازاد می‌توان زمین استحصال شده را به صورت اجاره واگذار کرد.

وی با بیان اینکه بهره‌برداران پس از دیواره‌سازی می‌توانند از حریم سفیدرود استفاده کنند، تصریح کرد: طبق نقشه‌های موجود اشخاص حقیقی و حقوقی با انجام دیواره‌سازی می‌توانند زمین‌های حریم سفیدرود را از طریق اجاره در اختیار داشته باشند.

*مصرف بهینه از بحران آب جلوگیری می‌کند

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی گیلان نیز با اشاره به فرا رسیدن روز جهانی آب و هفته صرفه‌جویی در مصرف آب، اظهار کرد: روز جهانی آب برای نخستین بار در سال 1992 در بیست و یکمین کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیروی برزیل به صورت رسمی مطرح شد.

محمدعلی فرامینی افزود: در این کنفرانس از تمام کشورها خواسته شده تا به منظور اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم درباره آب اختصاص دهند و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند.

این مسئول با بیان اینکه از سال 1993 هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می‌شود، اذعان کرد: فعالیت‌های جامعه برپایه این شعارها شکل می‌گیرد که این امر نشان دهنده اهمیت آب در نزد سازمان‌های بین‌المللی است.

وی به اهمیت مصرف اشاره کرد و یادآور شد: مصرف صحیح آب از هدر رفت آن جلوگیری می‌کند.

*صرفه‌جویی جایگزین کمبود آب می‌شود

فرامینی صرفه‌جویی در مصرف آب را جایگزین خوبی در کمبود آن دانست و گفت: مدیریت مصرف با هدف کنترل و کاهش مصارف غیرضروری از برنامه‌های مهم شرکت آبفار است.

این مسئول با تصریح بر اینکه باید به دنبال تغییر رفتار مصرف کنندگان باشیم، اذعان کرد: آگاه‌سازی مردم و ترویج فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف آب بخشی مربوط به ایجاد انگیزه و وجود وسایل و امکاناتی است که اهداف را تحقق می‌بخشند.

وی نقش رسانه‌ها را در نهادینه کردن فرهنگ صرفه‌جویی آب در سطح جامعه انکار ناپذیر خواند و یادآور شد: رسانه‌ها نقش مهمی در هدایت افکار عمومی به طرف بهینه‌سازی و صرفه‌جویی در مصرف آب دارند.

فرامینی درباره اهمیت جایگاه آب در حفظ تعادل محیط زیست، خاطرنشان کرد: آب حیاتی‌ترین ماده مورد نیاز موجودات روی زمین است که نقشی اساسی در زندگی آنها ایفا می‌کند.

وی، آب و خاک و هوا را سه جزء عمده محیط زیست انسانی از نگاه جهانی ذکر کرد و افزود: هرگونه آلودگی آنها، آلودگی محیط زیست را به دنبال دارد.

به گفته مدیر عامل آبفار گیلان، رشد روز افزون جمعیت، افزایش تقاضا برای مواد غذایی و دیگر نیازمندی‌های بشر، توسعه صنعت گردشگری و گسترش پدیده شهرنشینی و ... از جمله عوامل تهدید کننده سلامتی و حیات موجودات زنده به ویژه انسان است.

*سهم سرانه اراضی قابل بهره‌برداری در حال کاهش است

وی با بیان اینکه سهم سرانه اراضی قابل بهره‌برداری در حال کاهش است، خاطرنشان کرد: ورود انواع آلاینده‌ها به محیط زیست روندی صعودی و هشدار دهنده دارد.

فرامینی، بروز سرطان‌ها، سکته‌های قلبی و مغزی، افزایش مرگ و میرهای ناگهانی، اختلالات ژنتیکی و روحی و روانی، افسردگی‌ها و ... را از جمله پیامدهای آلودگی محیط زیست برشمرد.

وی با اشاره به اینکه این آلاینده‌ها زنگ‌های خطر را برای بشر به صدا در آورده‌اند، یادآور شد: پیشگیری از آلودگی‌ها نیازمند عزم ملی و فراگیر است.

مدیر عامل آبفار گیلان نقش منابع آبی در بهبود وضع اقتصادی و استاندارد زندگی مردم را بسیار تاثیرگذار خواند و گفت: هنوز در دنیا کشاورزی با 65 درصد بالاترین مصرف‌کننده آب است.

وی، صنعت و مصارف خانگی، تجاری و فعالیت‌های دیگر شهری را در رده‌های بعدی بالاترین مصرف کننده آب عنوان کرد.

فرامینی با اشاره به اینکه تقریباً امروزه از هر سه نفری که در جهان سوم زندگی می‌کنند یک‌ نفر دسترسی روزانه به آب مطمئن و کافی ندارد، افزود: به نظر می‌رسد کمبود آب در بعضی مناطق کشاورزی یا شهرنشین سلامت‌ اقتصاد دنیا را به مخاطره می‌اندازد.

این مسئول، گرم شدن کلی هوای دنیا در اثر گازهای گلخانه‌ای را موجب تغییر بارندگی در دنیا ذکر کرد و یادآور شد: امروزه حفظ تعادل آبی کار چندان ساده‌ای نیست.

وی اذعان کرد: به‌سختی می‌توان از منابع‌ آبی استفاده کرد حتی اگر در حفظ سه اصل عمده یعنی کارایی در مصرف، یکنواختی در توزیع و حفظ تعادل اکولوژیکی نیز تلاش شود.

*60 درصد منابع آبی دنیا در اختیار 9 کشور

فرامینی با تصریح بر اینکه شواهد زیادی در دنیا وجود دارد که نشان دهنده توزیع ناعادلانه آب است، خاطرنشان کرد: 9 کشور دنیا 60 درصد منابع آبی را در اختیار دارند که نخستین آن برزیل است.

وی تغییر مصرف آب و مدیریت آن را در جلوگیری از بحران آب مهم دانست و تصریح کرد: صرفه جویی در مصرف آب جلوی بحران کم‌آبی را می‌گیرد.