اصلاح‌طلبان در انتظار «دود سفید»

هنوز «دود سفید» از دودکش اصلاح‌طلبان برنخاسته اما خبرها حاکی از آن‌است که جمعی از مشاوران هاشمی و خاتمی در حال نهایی‌کردن طرح اجماع اصلاح‌طلبان هستند گرچه تاکنون این طرح نهایی نشده و به تصویب بزرگان جریان اصلاحات نرسیده، اما روزهای آینده تصمیماتی درباره این طرح، نهایی و اعلام خواهد شد. این طرح شامل چهار محور اصلی است. مرحله نخست برگزاری جلسه مشترک با حضور هاشمی، خاتمی، روحانی و عارف با هدف اجماع است. مرحله بعدی طرح اعلام حمایت رسمی، علنی و عملی هاشمی و خاتمی از نامزد واحد در مرحله تبلیغات تا مدد‌رسانی به او در تشکیل دولت آینده. مرحله سوم و چهارم به‌ترتیب معرفی نامزد دوم به‌عنوان معاون اول و فعال‌شدن ستادهای هر دو نامزد را تشکیل می‌دهد.

امید دوباره برای حضور و اجماع
این طرح پس از آن از سوی مشاوران خاتمی و هاشمی مطرح شد که اعلام نامزدی آیت‌الله هاشمی موجی مثبت در سطح جامعه را در پی داشت. هر چند این موج با عدم احراز صلاحیت آیت‌الله تبدیل به یک شوک بزرگ و ناامیدی در پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل شد اما حالا نامزد اعتدال‌گرای انتخابات 92 که می‌گوید علاقه فراوانی به فراجناحی بودن دارد، گزینه منتخب طیفی است که نامزد حداکثری خود در انتخابات را از دست داده بودند.

 از سوی دیگر خاطره تلخ انتخابات 84 و تشتت آرا سبب شده تا اصلاح‌طلبان از تعدد نامزدهای انتخاباتی خودداری کرده و بر اجماع پافشاری کنند. پایگاه اجتماعی منتسب به آنها هم این روزها با صدور بیانیه‌ها و امضای طومار از آنها می‌خواهد که هرچه زودتر اجماع کنند. اما ایده اصلی و اولیه طرح اجماع چگونه شکل گرفته است.

محمدجواد حق‌شناس، عضو حزب اعتمادملی و از مشاوران رییس دولت اصلاحات با تایید وجود این طرح به «شرق» می‌گوید: «پس از اعلام عدم احراز صلاحیت آیت‌الله هاشمی که نامزد حداکثری اصلاح‌طلبان و اصولگرایان معتدل بود با توجه به درخواست‌های زیاد و مکرر پایگاه اجتماعی اصلاحات ایده‌ای مطرح شد که بر اساس آن یکی از دو نامزد نزدیک به اصلاح‌طلبان به نفع دیگری کناره‌گیری کند. اما این نامزد باید مورد حمایت و اجماع آقایان هاشمی و خاتمی هم باشد.»

او افزود: «‌فرمولی که در این اجماع مدنظر بود این است که یکی از آقایان روحانی یا عارف به‌عنوان نامزد انتخابات و دیگری به‌عنوان معاون اول او در عرصه انتخابات حضور داشته باشد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد حسن روحانی رای بالاتری نسبت به محمدرضا عارف دارد و احتمال اجماع روی روحانی با توجه به مشخصات او بیشتر است بنابراین سمت معاون اولی طبق توافق اولیه به محمدرضا عارف خواهد رسید.» 

او با اشاره به اینکه رای‌دهنده ایرانی نسبت به اینکه دیگران بخواهند برای او تصمیم بگیرند واکنش نشان می‌دهد، گفت: اتفاقی که در دوم خرداد 76 افتاد و ما شاهد بروز حماسه بزرگ 2 خرداد بودیم، این بود که بخشی عمده از آرای خاتمی را آرای سلبی ایشان تشکیل می‌داد و بخشی را آرای ایجابی اما آرای سلبی و خاکستری به آرای بالفعل خاتمی تبدیل شدند. این اتفاق در وضعیت کنونی هم مشاهده می‌شود. اگر روند تبلیغات و انتخابات به سمتی برود که مردم احساس کنند گزینه مورد اعتماد آنها موقعیت حضور ندارد، به‌طور عقلانی تلاش می‌کنند تا از بین نامزدهای موجود گزینه‌ای را انتخاب کنند که بتواند محور مختصات منافع ملی و امنیت ملی را مورد توجه قرار دهد و مورد اعتماد و حمایت آقایان ناطق نوری، هاشمی و خاتمی سه‌چهره اصلی جریان سیاسی کشور باشد که با توجه به نظرسنجی‌ها و بررسی سوابق امکان اجماع بر حسن روحانی تقویت می‌شود.

او در توضیح این نظرسنجی‌ها می‌گوید: «کوشش جدی دو نامزد نزدیک به اصلاح‌طلبان پس از عدم احرازصلاحیت آیت‌الله نشان از احساس مسوولیت آنها دارد و به نظر می‌رسد بر اساس این نظرسنجی‌ها شاهد یک مثلث رقابتی بین حسن روحانی، سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف باشیم.»

خبرهای خوش از اجماع اصلاح‌طلبان
نجفقلی حبیبی عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات نیز به «شرق» می‌گوید: ‌این طرح وجود دارد اما اینکه چنین چیزی تا چه اندازه به نتیجه برسد بسته به نظر بزرگان و نامزدها دارد اما کلیات این خبر تایید می‌شود و امید است روزهای آینده جزییات را هم منتشر کنیم.»

حمیدرضا جلایی‌پور هم درباره خبر منتشرشده از اجماع اصلاح‌طلبان به «شرق» گفت: تا جایی که من اطلاع دارم با توجه به موج نگرانی در مردم که خودش را به طور آشکاری در حمایت از هاشمی نشان داد و به نظر می‌رسد هنوز هم این موج با عدم‌احراز صلاحیت آیت‌الله هاشمی در بین مردم هست؛ لذا کسانی که نگران کشور هستند از هاشمی و خاتمی انتظار موضع‌گیری دارند. او افزود: آنها در حال حاضر مشغول رصدکردن مواضع حسن روحانی و عارف هستند تا به جمع‌بندی برسند. و ما هم امیدواریم یکی از این عزیزان به نفع دیگری کناره‌گیری کند و اجماع حاصل شود.

جلایی‌پور درباره احتمال اجماع بر حسن روحانی می‌گوید: «با اینکه آقای روحانی اعلام کرده یک اصولگرای میانه‌رو است و به نظر می‌رسد در سیاست داخلی تفاوت‌هایی با اصلاح‌طلبان داشته باشد اما سیاست خارجی، سیاست اقتصادی و اعتدال او بسیار به مواضع اصلاح‌طلبان نزدیک است. او با اشاره به اینکه پایگاه اجتماعی منتسب به اصلاح‌طلبان انتظاراتی از آنها دارد و به آینده امیدوار است، گفت: بعید نیست که روزهای آینده اصلاح‌طلبان که کاندیدای حداکثری آنها هاشمی بوده است؛ دوباره به اجماع نزدیک شوند و از یکی از کاندیداهای موجود حمایت کنند.»

اجماع اصلاح‌طلبان کار اصولگرایان را سخت می‌کند
اجماع اصلاح‌طلبان بر یک گزینه در شرایطی که اصولگرایان از یک سبد رای استفاده می‌کنند و ائتلاف‌های آنها هم به شکست انجامیده اصولگرایان را نگران‌کرده است. حسین سبحانی‌نیا، عضو هیات‌رییسه مجلس با بیان اینکه فضای انتخابات به داغ‌ترین روزهای خود نزدیک می‌شود، به «خانه ملت» گفت: «اصولگرایان باید با اجماع مانع دومرحله‌ای‌شدن انتخابات شوند. قطعا با اجماع اصلاح‌طلبان بر روی یک گزینه از میان عارف و روحانی کار برای اصولگرایان مشکل خواهد شد. نباید این نکته را فراموش کرد که حامیان دولت در میتینگ‏های جلیلی حضور پیدا می‌کنند و احتمال قرارگرفتن دولت در صف‌بندی وی وجود دارد.»

ستادها نمی‌دانند
نعمت‌زاده رییس ستاد انتخاباتی حسن روحانی می‌گوید: «‌از موضوع اجماع بی‌خبرم در صورت مشخص‌شدن این خبر حتما در مورد آن صحبت خواهم کرد.» امیرحسین متقی مسوول روابط با رسانه‌های ستاد روحانی هم با اظهار بی‌اطلاعی از این مساله به «شرق» گفت: «هر چند معتقدیم ظرفیت اجماع بر آقای روحانی وجود دارد اما این خبر باید از سوی منتشر‌کنندگان آن تایید شود چراکه تاکنون با ستاد در مورد این اخبار هماهنگی نشده است.»

 اعضای ستاد عارف می‌گویند اجماع اصلاح‌طلبان با محمدرضا عارف صورت خواهد گرفت. حسن رسولی سخنگوی ستاد انتخاباتی محمدرضا عارف روز گذشته در نشست خبری خود در پاسخ سوالی مبنی بر اینکه قرار است بر روی آقای روحانی اجماع شود و آقای عارف هم معاون اول ایشان شود، گفت: «من از اجماع مجدد بی‌اطلاعم ولی به هر ترتیب معتقدم که ما اصلاح‌طلبان با تکیه بر اصول باید از کمترین فرصت در جهت مورد توجه قراردادن دموکراسی در صحنه استفاده کنیم و در صورت تحرک پرشتاب طی روزهای آینده می‌توانیم حول محور تنها کاندیدای اصلاح‌طلب که به صورت یکه و تنها پرچم اصلاحات را به دوش گرفته است، حرکت کنیم و اگر هوشمندانه عمل کنیم می‌توانیم شرایط را تغییر دهیم.»

او افزود: «با آقای روحانی قرابت‌های زیادی وجود دارد اما اگر بنایی به اجماع باشد، اجماع در بین حوزه همگون موثر است. البته ما با آقایان هاشمی و خاتمی رایزنی‌های متناوبی داریم و نشست و برخاست‌هایی انجام می‌شود و امیدواریم با تغییر در فضای جامعه آنچه که خیر و صلاح است پیش ‌آید.» سخنگوی ستاد انتخابات عارف در پاسخ به این پرسش که اگر در نظرسنجی‌ها روحانی از عارف بالاتر باشد، آقای عارف به سمت اجماع با روحانی حرکت می‌کند، اظهار کرد: «در اجماع اصل اعتنا به تفکر اصلاح‌طلبانه است و کاندیداگرفتن در درجه دوم اهمیت قرار دارد. روحانی تا زمانی که به عنوان نامزد فراجناحی مطرح است، شبیه آقای غرضی است. تاکنون هیچ بحثی بین ستاد عارف و روحانی برای اجماع نبوده است.»

هاشمی در حال رصد برنامه‌ کاندیداهاست
خبر اجماع اصلاح‌طلبان و حمایت هاشمی و خاتمی در حالی نقل محافل سیاسی است که محمد هاشمی رییس دفتر ریاست مجمع‌تشخیص‌مصلحت‌نظام با تاکید بر اینکه آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی تاکنون از کاندیدایی اعلام حمایت نکرده است، می‌گوید: «آیت‌الله هم‌اکنون در حال رصدکردن برنامه‌های کاندیداها برای اداره کشور است.» او افزود: «البته اصلاح‌طلبان اخیرا با آقای خاتمی جلسه‌ای داشته‌اند تا درباره چگونگی ورود به انتخابات، حمایت یا عدم‌حمایت از کاندیداهای موجود منتسب به این طیف تصمیم‌گیری کنند. البته بنده از خروجی این جلسه اطلاعی ندارم. او در پاسخ به این سوال که زمان برگزاری جلسه حزب کارگزاران برای تصمیم‌گیری درباره انتخابات ریاست‌جمهوری چه وقت خواهد بود؟» گفت: «احتمالا در یکی دو روز آینده جلسه حزب برگزار خواهد شد و در آن برای مسایلی که مطرح کردید تصمیم‌گیری می‌شود. بعد از آن مواضع رسمی حزب از طریق سخنگو اطلاع‌رسانی خواهد شد.»