پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : هفته نامه پنجره نوشت:
این روزها نگاه بسیاری از فعالان سیاسی به شورای نگهبان است در واقع از روز یکشنبه 22 ام اردیبهشت همه راهها به شورای نگهبان ختم می شود در این زمینه با عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان گفت و گویی انجام داده ایم.
به‌عنوان اولین سؤال بفرمایید حدود رجل مذهبی – سیاسی در قانون چیست و چه افرادی می‌توانند این شرایط را به‌دست آورند؟
ما باید پایبند به قوانین و قانون اساسی باشیم و ما در شورای نگهبان نیز تابع قانون هستیم. درباره رجال مذهبی – سیاسی باید گفت در قانون شرایطی نظیر ایرانی‌الاصل بودن، داشتن تابعیت جمهوری‌اسلامی ایران، مدیر، مدبر و معتقد بودن به مبانی نظام جمهوری‌اسلامی ایران وجود دارد. این قانون مقداری کیفی است و ما نیازمند آن هستیم که با وجود پایبندی به قوانین، شاهد قوانین کمی نیز باشیم تا براساس این معیارها بتوانیم دقیق‌تر برای نامزدی‌های انتخابات، احراز شرایط کنیم.
صرف داشتن مسئولیت‌هایی نظیر وزارت برای تأیید صلاحیت کافی است یا نحوه مدیریت در زمان تصدی آن پست نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؟
این‌ها بحث‌هایی است که امکان دارد در مباحث حقوقی شورای نگهبان مورد توجه واقع شود، اما واقعیت این است ما همین‌اصل را به اضافه فرمایشات حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، به‌خصوص در این چند ماه اخیر که شرایط را به‌نوعی تبیین فرمودند، در نظر داریم. رهبری فرمودند یکی اینکه توانایی اجرایی در صدر قوه مجریه با توانایی اجرایی در پست‌های دیگر متفاوت است و این برای ما یک الگو محسوب می‌شود. باید بین وضعیت مدیریت کلان کشور با یک اداره کل تفکیک قائل شویم. ایشان اخیر فرمایشاتی داشتند در مورد اینکه نامزدهای ریاست‌جمهوری باید برنامه‌محور باشند و برنامه‌ای نگهبان نیز نگاه ویژه‌ای به برنامه‌های نامزدها دارد. ضمن اینکه کاندیداها باید هم وابسته و دلبسته به قانون اساسی باشند یعنی باید اعتقاد درونی به قانون اساسی داشته باشد.
به نظر می‌رسد اعضای شورای نگهبان باتجربه انتخابات گذشته قصد ندارند از کسی حمایت کنند.
بالاخره اعضای شورای نگهبان هم انسان هستند و انسان جایزالخطاست و ممکن است خطایی مرتکب شود. ممکن است روشی که در یک مقطعی شورای نگهبان اتخاذ کرده که البته نمی‌خواهم آن را تخطئه کنم، در ان زمان درست بوده باشد و الان ما به این نتیجه رسیده باشیم که آن روش نمی‌تواند پاسخگو باشد. طبیعی است که اشکالاتی ممکن است به رویه شورای نگهبان درگذشته وجود داشته باشند کما اینکه آیندگان هم ممکن است رویه فعلی ما را نقد کنند. نباید ما از این مطلب هراس داشته باشیم.
نظر رسمی شورای نگهبان درباره صلاحیت‌ها کی اعلام می‌شود؟
طبق قانون، مقرر شده است که ما بعد از ثبت‌نام در فاصله پنج روز اول در شورای نگهبان اظهارنظر کنیم. پنج روز دیگر هم می‌توانیم این فرصت را تمدید کنیم. در این فاصله ما می‌توانیم اعلام نظر داشته باشیم؛ ولی هنوز زمان دقیق مشخص نشده است.
اعضای شورای نگهبان برای کاندیداهای تأیید صلاحیت شده سقفی درنظر خواهند گرفت؟
طبق قانون هیچ‌گونه محدودیتی برای تعداد نامزدها نمی‌توانیم داشته باشیم و طبعاً این حق به همه شهروندان ما داده شده است
به‌نظر می‌رسد با توجه به حجم بالای نامزدهای مطرح شورای نگهبان نیاز به‌وقت بیشتری داشته باشد. آیا قبل از ثبت‌نام بررسی‌ها را انجام داده‌اید؟
خیر، زیرا طبق قانون نمی‌توانیم وارد شویم. در بررسی صلاحیت‌ها ما ناچاریم که منتظر بمانیم تا ثبت‌نام‌ها انجام شود، ممکن است برخی از این افرادی که اعلام کاندیداتوری کرده‌اند، ثبت‌نام نکنند، بنابراین ضرورتی ندارد که ما وارد شویم، البته این انتقاد را ما همیشه از قانون انتخابات چه در مجلس و چه در ریاست‌جمهوری داشته‌ایم که فرصتی را که برای بررسی صلاحیت‌ها به ما داده‌اند، بسیار کم است. هم فرصت بررسی صلاحیت‌ها و هم فرصت بررسی شکایات بسیار محدود است؛ اما ما خودمان را با همین فرصت کم تطبیق داده‌ایم و ان‌شاءالله این‌بار هم درباره زمانی که قانون برای ما درنظر گرفته است، نظر شورای نگهبان اعلام خواهد شد.
رهبری فرمده‌اند که باید همه سلایق وارد انتخابات شوند. این شاخص رهبری چه تأثیری در رفتار شورای نگهبان خواهد داشت؟
ما میثاقی با عنوان قانون اساسی داریم. اعتقاد نامزدها به نظام برهمین اساس قابل سنجش است. اگر کسی رفتاری در نقض اصول قانون‌اساسی داشته باشد، صلاحیتش برای ما محل تردید است. کسانی که می‌گویند قانون‌اساسی را به‌جز چند اصل قبول دارند، مثل اصل مترقی ولایت فقیه، قطعاً مشکل دارند و به مبانی جمهوری‌اسلامی ایمان ندارند. رفتار و گفتار افراد نسبت به اصول قانون‌اساسی بررسی می‌شود تا صلاحیت‌شان احراز شود. اگر کسی صحبتی نکرده باشد، اصل بر صحت نظر وی است.
درباره بحث فتنه و انحراف نظر شورای نگهبان چیست؟ نگاه رهبری نیز مبنی بر حضور همه سلایق بوده است و برخی اصلاح‌طلبان نام آقای هاشمی یا خاتمی را به‌عنوان نامزد معرفی می‌کنند.
البته حالا نمی‌توانم نسبت به اشخاص نظری بدهم. درباره اشخاص زمانی که ثبت‌نام کردند، اعلام نظر می‌شود، اما مهم این است که کسانی که براساس اصل 115 قانون اساسی فاقد این شرایط و به‌نوعی مقابل نظام قرار گرفته باشند، فرقی هم نمی‌کند چه قبل و چه بعد حتماً در شورای نگهبان مدنظر قرار خواهند گرفت. ما نمی‌توانیم نسبت به کسانی که خدشه‌ای به نظام جمهوری‌اسلامی وارد کرند، بی‌تفاوت باشیم. اما اینکه چگونه باشد و چه کسانی باشند و با چه درجه‌ای باشند، باید در شورای نگهبان مطرح شود و براساس نظر جمعی اعلام نظر شود. شورای نگهبان براساس قانون از همه گروه‌ها و جناح‌هایی که در چهارچوب نظام جمهوری‌اسلامی ایران فعالیت دارند و اقداماتی انجام می‌دهند و در مسیر نظام جمهوری‌اسلامی ایران هستند، استقبال می‌کند. اما قطعاً شورای نگهبان برای کسانی که خدشه‌ای به نظام وارد کردند، فرش قرمز پهند نخواهد کرد.
در سال 88 کاندیداهایی با این عنوان که قانون را قبول داریم وارد عرصه انتخابات شدند، اما بعد از اینکه شکست خوردند اعلام کردند که قانون را قبول نداریم. آیا تدبیری اندیشیده شده است که چنین اتفاقی در انتخابات 92 نیفتد یا به‌طور مثال تعهدی از کاندیداها گرفته شود؟
البته این بی‌تعهدی برخی از نامزدها بود که خود را طوری جلوه می‌دهند و بعد خلاف آن عمل می‌کنند. ما راهکار خاصی نداریم، مگر اینکه به سوابق افراد رجوع کنیم تا بررسی دقیق‌تری انجام شود. اگر کسی تعهدی بدهد و بعد تعهد خود را نقض کند، چه ضمانت اجرایی‌ای وجود دارد؟ ضمانت اجرایی آن، این می‌شود که مردم او را عقب خواهند زد، مانند قضیه فتنه که مشاهده کردیم مردم در 9دی به میدان آمدند و پاسخ آنها را دادند. این در عرصه سیاسی و اجتماعی بهترین ضمانت اجرا است. تا زمانی که خود مردم در صحنه باشند، مشکلی به‌وجود نخواهد آمد. البته ما تلاش خواهیم کرد که دقت بیشتری در این جهت داشته باشیم که افراد چنین مشکلاتی به‌وجود نیاورند. اما انسان است و انسان نیز در معرض خطا و تغییر و تحول است که آن نیز از دست ما خارج است.