سه‌شنبه شب «دونالد ترامپ» چهار روز مانده به مهلت قانونی تعیین‌شده، در کنفرانس خبری خروج قطعی آمریکا را از برجام اعلام کرد. ترامپ پس از اعلام این تصمیم نیز با همان ژست همیشگی قانون اجرایی بازگشت تحریم‌های تعلیق‌شده بر اثر برجام را امضا کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا به‌دنبال تصمیم ترامپ مبنی‌بر بازپس‌گرفتن امضای آمریکا از برجام، مختصات و شرایط اعمال تحریم‌های جدید بر ایران را مشخص کرد.
این اطلاعیه به جهت مشخص کردن رویکرد هیات حاکم بر کاخ سفید در قبال ایران حائز اهمیت است و می‌تواند در تدوین نقشه راه مقابله با تحریم‌های یک‌جانبه به سیاست‌گذاران ایران کمک کند. تحریم‌هایی که به‌نظر این بار با شدت بیشتری اعمال خواهد شد و آنطور که وزیر خزانه‌داری آمریکا گفته هدف آن «قطع جریان پول به ایران است». «دنیای‌اقتصاد» در این گزارش با نگاه به دستورالعمل وزارت خزانه‌داری آمریکا به مهم‌ترین پرسش‌های شکل‌گرفته پیرامون برجام پاسخ داده است.
با توجه به تصمیم ترامپ چه تحریم‌هایی به ایران تحمیل خواهد شد؟
بر مبنای فرمان ترامپ به وزارت خزانه‌داری آمریکا، این وزارتخانه ملزم شده است تا هرچه زودتر شرایط بازگشت تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را آماده کند. در واقع در گام نخست بازگشت تحریم‌ها، محدودیت‌های آمریکا برای اقتصاد ایران که با توافق برجام تعلیق شده بودند، بار دیگر در یک فرآیند کوتاه‌مدت به اقتصاد ایران تحمیل خواهند شد. وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین به کلیه افراد حقیقی و حقوقی که در حوزه‌های مرتبط با تحریم‌های هسته‌ای با ایران در حال همکاری هستند تا ۶ آگوست (۱۵ مرداد) یا ۴ نوامبر (۱۳ آبان) فرصت داده است تا اقدامات لازم برای جلوگیری از تحریم شدن از سوی آمریکا را اعمال کنند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در متن منتشر شده دوره تنفس ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه برای بازگشت تحریم‌ها در نظر گرفته است، بر این اساس تحریم‌هایی که در پایان موعد ۹۰ روزه تنفس اعمال خواهند شد عبارتند از:
خرید‌و‌فروش اسکناس یا اسناد مبتنی‌بر دلار از سوی دولت ایران
خرید‌و‌فروش طلا و سایر فلزهای گرانبها، خرید، تامین یا انتقال فلزاتی نظیر گرافیت
فلزات خام یا نیمه‌خام مانند آلومینیوم و آهن، زغال‌سنگ و نرم‌افزارهای مورد استفاده از سوی صنایع ایران
افتتاح حساب ریالی در خارج از مرزهای ایران و مبادله ریالی با ارقام قابل‌توجه
تامین مالی خارجی و خرید اوراق منتشرشده از سوی دولت ایران
خودروسازی ایران
خرید‌و‌فروش و تامین قطعات هواپیما
فرش و مواد خوراکی تولیدشده در ایران
چه تحریم‌هایی در ۱۳ آبان‌ماه سال‌جاری به ایران تحمیل خواهد شد؟
۱۳ آبان‌ماه زمان سررسید تعلیق تحریم‌هایی است که عمدتا بخش انرژی و نفت ایران را نشانه گرفته‌اند، بر مبنای اطلاعیه منتشرشده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، این موارد پس از تاریخ ۱۳ آبان در شمول تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران قرار خواهد گرفت.
فعالیت بندرگاهی، کشتیرانی و صنایع کشتی‌سازی ایران ازجمله خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و کشتیرانی جنوب و شرکت‌های وابسته
مبادلات نفتی و هر گونه خرید مواد پتروشیمی از ایران، شرکت ملی نفت، نفتیران و شرکت ملی تانکرسازی ایران
هر گونه مبادله مالی بین موسسات مالی بین‌المللی با بانک مرکزی ایران یا موسسات مالی ایرانی
بخش انرژی
همکاری با ایران در قالب تعهدات خدماتی، بیمه‌ای و بیمه اتکایی
دستیابی به لیست افراد و شرکت‌های تحت‌تحریم چگونه ممکن خواهد بود؟
بر مبنای اطلاعیه منتشرشده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا این وزارتخانه پس از هر دوره تنفس اقدام به به‌روز‌رسانی لیست اقدامات و افراد مشمول تحریم خواهد کرد. به این ترتیب شرکت‌ها و اشخاص حقیقی مختلف می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت این خزانه‌داری در جزئیات تحریم‌ها قرار بگیرند.
شرایط طراحی شده برای تحریم طرف‌های درگیر با تجارت ایران چیست؟
وزارت خزانه‌داری آمریکا به تمامی کسانی که در ارتباط تجاری و قراردادی با ایران هستند اجازه داده است تا زمان سپری شدن دوره تنفس در مورد قطع همکاری با ایران تصمیم بگیرند. البته شرکت و اشخاص غیر ایرانی و غیر آمریکایی در شرایطی که قرارداد یا تعهدی داشته باشند که پیش از تصمیم ترامپ مبنی‌بر خروج از برجام به‌صورت کتبی منعقد شده باشد در این صورت با تمدید دوره تنفس تا پایان قرارداد مواجه خواهند شد. شرکت‌های آمریکایی یا دارای مالک آمریکایی نیز که با ایران در زمینه‌هایی مانند خرید‌و‌فروش فرش و خرید مواد غذایی ایرانی همکاری داشته‌اند نیز در صورت عقد قرارداد با ایران پیش از اعلام تصمیم ترامپ می‌توانند در بازه تنفس تمدید شده تجارت خود را با ایران به‌صورت پله‌پله به صفر برسانند. البته امکان دارد که وزارت خزانه‌داری آمریکا در این زمینه استثنائاتی را در نظر بگیرد که چنین استثنائاتی پس از بررسی مورد به مورد قراردادها از سوی دولت آمریکا اعلام خواهد شد.
آیا اگر فرد یا شرکتی پس از تصمیم ترامپ با ایران قراردادی امضا کند و تعهدات این قرارداد پیش از دوره تنفس به پایان برسد، در چنین شرایطی این شرکت در شمول تحریم‌ها قرار خواهد گرفت؟
بر مبنای اطلاعیه منتشر شده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، چنین قراردادی می‌تواند منعقد شود اما در صورتی که طرف غیر ایرانی قرارداد تا پیش از موعد مشخص شده (۱۵ مرداد یا ۱۳ آبان) نسبت به پایان همکاری خود با ایران در موارد تحت تحریم اقدامات لازم را انجام ندهد، در این صورت با توجه به اطلاع امضاکننده قرارداد از تصمیم ترامپ در زمان امضای سند همکاری، در معرض تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت.
چه افرادی در شمول لیست تحریم‌های ثانویه قرار می‌گیرند؟
بر مبنای اطلاعیه وزارت خزانه‌داری آمریکا تحریم‌های ثانویه تمامی افرادی را که در لیست سیاه تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند شامل خواهد شد. وزارت خزانه‌داری آمریکا در نظر دارد افرادی را که در ابتدای سال ۲۰۱۶ از لیست تحریم‌های ثانویه خارج کرده بود نیز پس از بررسی بار دیگر به این لیست سیاه خود اضافه کند. بر مبنای اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا هر گونه رابطه تجاری و مالی با افراد حاضر در این لیست در شمول تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت.
آیا شرکت‌هایی که پیش از این موفق به دریافت مجوز از وزارت خزانه‌داری آمریکا برای تجارت با ایران شده‌اند پس از تصمیم ترامپ نیز می‌توانند از این مجوز استفاده کنند؟
برمبنای اطلاعیه منتشر شده از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، این مجوزها برای شرکت‌های آمریکایی همزمان با اجرای فرمان ترامپ لغو خواهد شد. به این ترتیب به‌طور خودکار مجوز شرکت‌های بوئینگ و ایرباس برای فروش هواپیما به ایران لغو خواهد شد. به این ترتیب وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از بررسی این مجوزها نسبت به تعیین زمان تنفس برای خروج این افراد تصمیم‌گیری خواهد کرد. افزون براین وزارت خزانه‌داری آمریکا درخواست‌های مجوزی را که پیش از خروج از برجام به ثبت رسیده، اما تاکنون در مورد آنها تصمیم‌گیری نشده است را باز خواهد گرداند.
آیا آمریکا تلاش ویژه‌ای برای محدودسازی صادرات نفت خام ایران خواهد کرد؟
بله به‌نظر می‌رسد یکی از اهرم‌های فشار تحریم‌های جدید آمریکا دور کردن خریداران از بازار نفت ایران است. بر این اساس تحریم‌های مربوط به همکاری با بخش نفتی ایران پس از دوره تنفس ۱۸۰ روزه مجددا اعمال خواهد شد. البته این به معنای قطع یکباره خرید نفت از ایران نیست، بلکه وزارت خزانه‌داری آمریکا در پایان هر ۱۸۰ روز با توجه به فعل و انفعالات بازار جهانی نفت حد کاهش مشخصی را برای هر یک از خریداران نفت ایران وضع خواهد کرد. خریداران نفت ایران نیز علاوه‌بر لغو قرارداد خرید نفت آتی خود از ایران، باید میزان خرید نفت خود را نیز به‌تدریج کاهش دهند. میزان این کاهش البته باید برای سیاست‌گذاران تحریم‌کننده آمریکایی متقاعد‌کننده باشد. بر مبنای اطلاعیه منتشر شده وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از ۱۳ آبان‌ماه سال‌جاری به‌منظور کاهش هرچه بیشتر فروش نفت ایران با خریداران نفتی ایران وارد مذاکره خواهد شد.
منبع : دنیای‌اقتصاد
