پولیتیکو نوشت: هفت سال پیش دولت اوباما یک سفارتخانه مجازی برای ایران راه اندازی کرد، یک پرتال تعاملی آنلاین که پنجره ای به سوی دموکراسی آمریکا و تبادلات فرهنگی به روی ایران می گشود. این روزها این وبسایت پیامی متفاوت ارسال می کند. به جای پروفایل های دلپذیر ایرانی-آمریکایی ها و پیام های تبریک ریاست جمهوری به مناسبت های اسلامی این وبسایت مملو از اخبار وضع تحریم های جدید علیه ایران، سخنان تهدیدکننده سران ایران و عکس ایرانی آمریکایی های زندانی است. یک پنجره پاپ آپ در وبسایت حاوی این پیام ریاست جمهوری آمریکاست: "قربانیان اصلی ایران مردم خودش هستند".
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این گزارش آمده است: تغییر لحن این سفارتخانه مجازی تنها یک نمونه از کارزار اطلاعاتی است که دولت ترامپ به جای نبرد های سنتی علیه ایران به راه انداخته است. در طول سال گذشته دولت ترامپ از کانال های ارتباطی گوناگون از هشتگ های شبکه های اجتماعی گرفته تا سخنرانی های ریاست جمهوری استفاده کرده تا موضع سران ایران را بکوبد. یک حساب توییتری به زبان فارسی که توسط دولت اوباما برای ارائه تصویر دوستانه تری از آمریکا به راه افتاده بود تبدیل به ابزار انتقاد از مواضع ایران شده است. سالگرد رویدادهای تراژیک که قبلا برای انتقادات ملایم از سیاست گذشته استفاده می شد اکنون فرصتی برای حملات تند به ایران شده است.
آخرین حمله روز جمعه از سوی خود ترامپ شکل گرفت که درست پیش از آغاز دور جدید تحریم های نفتی علیه ایران بود. ترامپ تصویری از خود روی پوستری شبیه به فیلم بازی تاج و تخت منتشر کرد که شعار "تحریم ها در راهند" روی آن نقش بسته بود. این جامع ترین پویش اطلاعاتی است که آمریکا علیه ایران به راه انداخته است. حتی برخی منتقدان سیاست ترامپ علیه ایران، به شدت و خلاقیت پیام های آمریکا اعتراف دارند.
ند پرایس، سخنگوی شورای امنیت ملی در دولت اوباما می گوید: "آنچه مایه شگفتی است، موضع سختگیرانه ای است که دولت آمریکا در پیش گرفته و از هیچ فرصتی برای تشدید آن غفلت نمی کند". علاوه بر تقبیح مورد انتظار برخی فعالیت های ایران، دولت ترامپ برخی مشکلات دیگر در ایران مانند کمبود آب و آلودگی هوا، فساد اقتصادی و وضعیت زندانیان سیاسی را نیز برجسته می کند. این نبرد اطلاعاتی در کنار وضع تحریم های شدیدتر با این هدف صورت می گیرند که رفتار دولت ایران را تغییر دهند . این موضع، متعاقب خروج ترامپ از توافق هسته ای علی رغم مخالفت اروپا و سایر کشورها تقویت شده است.
وزیر امور خارجه مایک پومپئو طی یادداشتی در مجله فارین پلیسی اعلام کرد: "دولت آمریکا به افشای فعالیت های مخرب ایران، ادامه می دهد. مردم ایران شایسته دانستن هستند". البته ایران نیز با شیوه تبلیغاتی خود به اقدام متقابل دست زده است. رهبران ایران در اظهارات عمومی سیاست آمریکا را زیر سوال می برند و اخیرا مدعی شده اند حمایت دولت آمریکا به سعودی ها جرات داده که جمال خاشقجی را به قتل برسانند. به طور پنهانی نیز گفته می شود ایران پشت فعالیت های نبرد اطلاعاتی با ترویج اخبار علیه آمریکاست. فیسبوک، توییتر و یوتیوب اخیرا اعلام کردند صدها حساب کاربری را حذف کرده اند که اخبار و مواضعی برای تاثیر بر افکار عمومی آمریکا و پیام های ضد اسراییلی و طرفدارانه از ایران منتشر می کردند.
وزارت امور خارجه آمریکا از اظهار نظر درباره این نبرد اطلاعاتی خودداری می کند و مقامات اطلاعاتی آمریکا از اطلاع رسانی درباره فعالیت های مشابه طفره می روند. اما یک مقام پیشین دولتی که با این گونه فعالیت های وزارت امور خارجه آشنایی دارد می گوید به نظر نمی رسد که یک راهنمای کلی وجود داشته باشد و بیشتر آزمون و خطایی است که منتظر می ماند تا ببیند چه پیش می آید. او معتقد است این فعالیت ها "موردی و اتفاقی" است.
مثلا ماه گذشته ترامپ و پومپئو از سالگرد حمله سال ۱۹۸۳ به مقر نظامیان آمریکا در بیروت برای حمله به ایران استفاده کردند. ترامپ در سخنانی گفت: "این حمله توسط حزب الله انجام شده که ایران بزرگترین حامی آن است و ما امروز ضربه بزرگی به ایران وارد کردیم که سابقه نداشته است". دولت های پیشین نیز در این سالگرد حملات مشابهی به ایران کرده بودند اما ترامپ از این فرصت استفاده کرد تا قانون جدید تحریم حزب الله را امضا کند و وزارت امور خارجه نیز فوری جزییات آن را روی سایت سفارت مجازی منتشر کرد.
در عین حال صفحه نخست سایت وزارت امور خارجه نیز حاوی روزشمار تحریم های ایران بود که نشانگر موعد تحریم ها یعنی دوشنبه بود. این روزشمار شامل فهرست دوازده گانه خواسته های آمریکاست که در مجموع از ایران می خواهد سیاست خارجه خود را تغییر دهد. به علاوه گزارشی در این صفحه است که حاوی توییت های سفارتخانه ها و سفرای آمریکا در سرتاسر جهان است. این سند مشتمل بر شکایات تاریخی آمریکا از جمله تهمت حمایت از تروریسم است. بخشی از سند نیز به بحران های آبی و محیط زیستی ایران اشاره دارد.
به گفته این سند، سوءمدیریت و فساد در ایران موجب بحران های محیط زیستی شده است. به عنوان مثال ساخت و ساز بیش از حد سدها تنش آبی را بالا برده است و اشاره ای به فعالان محیط زیست که زندانی شده اند نیز می کند. دولت های جمهوریخواه و دموکرات قبلی آمریکا تلاش می کردند با عبور از نظام ایران پیام خود را به مردم ایران برسانند که بسیاری از آنان جوان و حتی طرفدار روابط خوب با آمریکا هستند. جرج بوش رییس جمهور اسبق آمریکا که ایران را در فهرست محور شرارت قرار داد و محور سیاست خارجه آمریکا را ترویج دموکراسی معرفی کرد، دستور تاسیس رادیو فردا را صادر کرد. هدف این رسانه عبور از رسانه های دولتی ایران برای ارائه تصویری واقعی از آمریکا به مردم ایران است.
اوباما رییس جمهور دموکرات نیز تلاش کرد با لغو تحریم ها به ازای محدودیت برای فعالیت هسته ای ایران، با ایرانی ها تعامل کند که منجر به امضای توافق هسته ای شد. علاوه بر سفارتخانه مجازی، دولت اوباما یک صفحه فارسی در توییتر نیز به راه انداخت که ایرانیان را با دموکراسی آمریکا آشنا کند اما از موضع گیری تند علیه ایران دور بماند. در دولت ترامپ اما این صفحه مدام اطلاعات و نمودارهایی از فعالیت های ایران منتشر و سران ایران را به خاطر سیاست هایشان ملامت می کند.
یکی از کاراکترهای محبوب در این صفحات برایان هوک است، مامور ویژه ایران در وزارت امور خارجه. هوک مسئول گروه اقدام ایران است که وظیفه اش به عهده گرفتن بخشی از نبرد اطلاعاتی و اطمینان از پیروی سایر کشورها از تحریم هاست. وی همچنین مدام در سخنرانی هایش به ایران حمله می کند. پومپئو شخصیت دیگری است که در صفحات اجتماعی نقش پررنگی علیه ایران دارد. او از صفحه شخصی خودش در توییتر برای حمله به ایران استفاده می کند.
در این کمپین از کمک ترامپ نیز استفاده می شود. در ماه جولای پومپئو نشستی با حضور ایرانی-آمریکایی ها ترتیب داد و طی آن به تشریح جزییات بسیاری از فعالیت های ایران پرداخت. همچنین دولت ترامپ از گسترش برنامه های فارسی آژانس رسانه های جهانی آمریکا که مسئولیت شبکه تلویزیونی صدای آمریکا و رادیو فردا را بر عهده دارد، حمایت کرده است. این طرح با عنوان voa 365 قرار است از ماه ژانویه آغاز به کار کند. برخی از برنامه های تصویری آن که در دسترس است به پوشش رویدادهای مهم در آمریکا و ایران می پردازد.
در ظاهر به نظر می رسد هدف از اقدامات دولت آمریکا این است که نارضایتی مردم ایران را برانگیزد و در سطح جهانی نیز ایران را در انزوای دیپلماتیک قرار دهد. اما هنوز آشکار نیست که که این کمپین چقدر به موفقیت دست یافته است. نخست اینکه با فیلترینگ محتوای دیجیتال در ایران معلوم نیست چقدر از مردم این کشور به محتوای ایجادی آمریکا دسترسی داشته اند. آژانس رسانه های جهانی آمریکا که با حفظ استقلال از منابع مالی دولتی بهره می برد تخمین می زند به طور متوسط ۲۳.۴ درصد بزرگسالان ایرانی از طرق مختلف به برنامه ها دسترسی دارند. از زمان روی کار آمدن ترامپ تعداد دنبال کنندگان حساب توییتری usadarfardi نیز دو برابر شده است. اما به علت فیلترینگ توییتر نیز معلوم نیست چه تعداد از آنها داخل ایران هستند.
به علاوه برخی معتقدند ادعای مکرر ترامپ در سخنرانی ها که قصد تغییر نظام ایران را ندارد موجب سردرگمی مردم ایران شده است. دولت می گوید خواستار تغییر رفتار ایران است اما به باور کارشناسان اقدامات آمریکا در راستای تغییر نظام است. سوزان مالونی، تحلیلگر ایران در موسسه بروکینگز می گوید: "یک کمپین دیپلماسی عمومی به راه افتاده که حمایت موثری از تغییر نظام به عمل می آورد فقط نامی از آن نمی برد". همچنین این امکان وجود دارد سیاست دولت ترامپ موجب وحشت مردمی شود که از تبدیل شدن اوضاع ایران به سوریه و لیبی هراس دارند. برخی نیز پیام های ترامپ را ریاکارانه می دانند. به غیر از بی اعتنایی او به مسائل محیط زیستی، همان رییس جمهوری که از قربانی شدن مردم ایران اظهار نگرانی می کند دستور ممنوعیت ورود ایرانیان به خاک آمریکا را صادر کرده است.
به نظر می رسد بخشی از این کمپین به حامیان داخلی دولت ترامپ نظر دارد مانند گروه های طرفدار اسراییل که از قدرت ایران در منطقه وحشت دارند. برخی نیز صحت ادعای ترامپ را زیر سوال می برند که می گوید ایران بخش اعظم وجوه آزاد شده در نتیجه تحریم ها را صرف حمایت از گروه های تروریستی کرده است. پرایس می گوید: "معتقدم این ادعا از برخی جهات دروغ و فریبنده است". در عین حال برخی نیز از سیاست فشار بر ایران در دولت ترامپ تمجید می کنند.
برخی نیز بر این باورند اکنون زمان بسیار مناسبی است چرا که اقتصاد ایران در وضعیت بدی است. به اعتقاد آنها بسیاری از ایرانیان از سکوت اوباما در برخی جریانات مایوس شدند.
