رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر با تشریح آخرین جزئیات ارائه خدمات پزشکی درمانی به زائران بیت الله الحرام در حج امسال گفت: امسال در راستای ارائه خدمات بیشتر چند تفاهم‌نامه با مسئولان سعودی امضاء شده که این کارها برای اولین بار صورت گرفته است.
به گزارش ایسنا، سید علی مرعشی در نشست خبری که در ساختمان صلح هلال احمر برگزار شد در مورد آخرین اقدامات و جزئیات مربوط به حج امسال اظهار کرد: پس از توافقات اولیه توسط ریاست سازمان حج و زیارت با مسئولان حج عربستان برنامه ریزی تشکیل کاروان‌ها و سفر زائران توسط دستگاه‌های همکار در دستور کار قرار گرفت و به روال هر سال ما منتظر بودیم تا پس از تشکیل کاروان‌ها، احراز وضعیت جسمی حجاج را انجام بدهیم.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر اضافه کرد: هر کدام از پزشکان زوار دو تا سه کاروان را معاینه کردند و به طور میانگین به ازای هر ۳۰۰ زائر یک پزشک داشتیم که معاینات را انجام می‌دادند؛ البته در بعضی از بخش‌ها با توجه به اینکه تعداد زائران کم بود تعدادی از پزشکان زائران کمتری را معاینه کردند. پس از احراز استطاعت جسمی زائران وضعیت آنها وارد سامانه الکترونیکی معاینات شده است و این سامانه حاوی پرونده الکترونیکی زائران خواهد بود و در زمان حج از این اطلاعات زائران برای رسیدگی به وضعیت آنها استفاده می‌شود. البته سعی شده که پزشکانی که کاروان‌ها را معاینه کرده‌اند در ایام حج هم با همین کاروان‌ها باشند اما این کار به صورت قطعی امکان پذیر نیست و در ایام حج نیز ورود و خروج پزشکان نیز بر اساس پر و خالی شدن محل سکونت زائران صورت می‌گیرد.
وی در مورد امکانات درمانگاهی و بیمارستانی مرکز پزشکی در حج امسال گفت: به دلیل اینکه در مدینه مراجعات زائران در سال‌های گذشته بسیار کم بوده است امسال در مدینه بیمارستان نخواهیم داشت و از بیمارستان‌های سعودی استفاده می‌کنیم و این ظرفیت را برای ارائه خدمات در قالب دیگری به زائران مورد استفاده قرار می‌دهیم. یکی از دلایل پایین بودن آمار مراجعات این است که مدت اقامت در مدینه پنج روز است و مابقی فرصت را زائران در مکه می‌گذرانند اما با این حال برنامه ما این بود که سه درمانگاه شبانه روزی و یک مطب در محل اسکان زائران خدمات رسانی کنند که مدیرکل بهداشت مدینه با این تعداد درمانگاه موافقت نکرد و قرار شد که چهار درمانگاه خدمت رسانی کنند که این اتفاق افتاده است و پزشکان متخصص، داخلی، طب اورژانس و پزشکانی برای رسیدگی به مسائل روانپزشکی در این تیم‌ها حضور دارند ضمن اینکه آمبولانس هم در اختیار داریم. همچنین یک متخصص قلب نیز حضور دارد که مسئول ستاد اجرایی مدینه است.
وی اضافه کرد: این خدمات به صورت شبانه روزی و الکترونیکی به زائران ارائه می‌شود و آنها بر اساس اطلاعاتی از جمله شماره کاروان، نام، شماره پاسپورت و شماره ملی پذیرش می‌شوند و اگر نیاز به استفاده از بیمارستان‌های تخصصی سعودی باشد توسط آمبولانس‌های خودمان به بیمارستان‌ها منتقل می‌شوند و ادامه کار را پزشک رابط عربستان انجام می‌دهد.
مرعشی در مورد خدمات مکه نیز گفت: این کار در مکه با پنج درمانگاه شبانه روزی و یک بیمارستان ۵۰ تخت خوابی انجام می‌شود که در این بیمارستان به جز اعمال جراحی خدمات دیگر ارائه می‌شود و آزمایشگاه مجهز و تمام تخصصات مورد نیاز و CCU مجهز نیز در این بیمارستان وجود دارد و در اینجا نیز خدمات مربوط به عمل‌های جراحی با استفاده از ظرفیت سعودی‌ها صورت می‌گیرد.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر ادامه داد: چیزی که امسال اضافه‌تر از گذشته داریم این است که حدود ۸۰ مطب پزشکی کاروان‌ها را داریم که در هتل‌ها حضور دارند و تقریبا در هر هتل یک پزشک به صورت ۸ ساعته ۴ ساعت صبح و ۴ ساعت بعد از ظهر حضور خواهد داشت.
وی در مورد پوشش‌های بهداشتی در ایام حج نیز گفت: در این زمینه تمام تلاش‌ها انجام شده و آموزش‌های لازم به حجاج داده شده است و تحت نظارت بر وضعیت آشپزخانه‌ها و محل سرو غذا که به عهده مرکز پزشکی است صورت می‌گیرد.
مرعشی با اشاره به توافق‌هایی که امسال برای اولین بار صورت گرفته است، گفت: ما تنها کشوری هستیم که مجوز استفاده از درمانگاه در مشاعر را داریم و به طور رسمی درمانگاه‌های ما در عرفات، مشعر و منا فعالیت خواهد کرد. در سال‌های گذشته این کار صورت می‌گرفت اما غیررسمی بود و امسال این کار در قالب یک تفاهم‌نامه صورت می‌گیرد. در این راستا ۹ درمانگاه شبانه روزی بر اساس تقسیم بندی ۹ گانه چادرهای حجاج به آنها خدمات رسانی خواهند کرد. همچنین در طول مسیر چادرها تا رمی جمرات نیز نیروهای مرکز پزشکی حضور دارند تا اگر اتفاقی برای زائران بیفتد و نیاز به مداخله پزشکی باشد ارائه خدمات بدهند. تفاهم دیگری که برای اولین بار با حج عربستان صورت گرفته حضور نیروهای مرکز پزشکی در درمانگاه‌های سعودی در منا و عرفات است.
به گفته وی، تفاهم دیگر مرکز پزشکی این است که امسال تمام مکاتباتی که با وزارت بهداشت سعودی باید انجام شود به صورت مستقیم صورت می‌گیرد. در حالی که قبلا تمام مکاتبات باید از طریق سازمان حج با مسئولان سعودی صورت می‌گرفت.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر با اشاره به اینکه امسال ۸۶ هزار زائر و عوامل در حج حضور دارند بر اهمیت گرمای هوای عربستان در زمان برگزاری حج اشاره کرد و گفت: در راستای سلامتی زائران باید امسال به مسئله گرما حساس‌تر باشیم ضمن اینکه میان زائران ما ۱۵۰۰ زائر بالای ۸۰ سال وجود دارد. ۲۰ درصد زائران دچار پرفشاری خون هستند و ۱۲ نفر نیز دیابت دارند، ۵۰۰۰ هزار نفر از زائران نیز ناراحتی قلبی دارند. مجموع افراد تیم پزشکی که به زائران خدمات می‌دهند نیز حدود ۵۶۰ نفر است.
وی در مورد زمان حضور تیم پزشکی در حج گفت: زائران از ۲۷ تیر اعزام شدند و اولین تیم ما از ۲۲ تیر اعزام شد و پس از خروج آخرین زائر، تیم‌های پزشکی هم بر می‌گردند. از جمله ضرورت‌های حضور تیم پزشکی کامل در تمام ایام حج این است که زائران دغدغه‌های سلامتی را نداشته باشند. بسیاری از زائران ما برای اولین بار است که از کشور خارج می‌شوند و برخی از آنها بیماری‌های خاصی را با خود دارند. ضمن اینکه میانگین سنی زوار نیز بالا است و از همین رو حضور تیم پزشکی کامل باعث می‌شود که خیال زائران از این بابت راحت باشد. ضمن اینکه در این چند سال هر سال بعثه ایران در میان سایر کشورها نمونه بوده و جایزه مخصوص را گرفته است. هیچ بعثه دیگری نیست که امکان دریافت خدمات فوق تخصصی از عربستان را به جز ایران داشته باشد.
مرعشی با اشاره به اینکه شرایط در منا و عرفات در راستای کنترل گرمازدگی زائران بهتر از گذشته شده است، گفت: وضعیت سرمایشی در این مناطق و استفاده از کولرهای مجهزتر در چادرها بهتر شده است اما با این حال در طول مسیر احتمال گرمازدگی زائران زیاد است که در این راستا مکررا آموزش‌های لازم را داده‌ایم و در منا نیز تونل سردی تعبیه شده که در صورت گرمازدگی برای بهبود وضعیت زائران از آن استفاده می‌کنیم.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر با اشاره به در نظر گرفتن تمهیدات ویژه برای بیماران دیالیزی تصریح کرد: امسال ۱۶ بیمار دیالیزی با ما هستند که از قبل هماهنگی‌های لازم در این زمینه با دولت سعودی انجام شده و در مورد روند و برنامه درمان آنها و تعداد دیالیزی‌ها هماهنگی‌های لازم صورت گرفته است.
مرعشی در پاسخ به این سوال که برای جلوگیری از اتفاقاتی همچون حادثه منا در حج امسال چه تمهیدات و تدابیری اندیشیده شده است؟ گفت: اصل برنامه ریزی به عهده دولت سعودی است که زمان ورود و خروج زائران را تنظیم کرده، سازمان حج و زیارت نیز مسئولانی را گذاشته که مجموعه حجاج را سرپرستی می‌کنند و اجازه نمی‌دهند به صورت خودسر مناسک را به جا بیاورند و کارها بر اساس برنامه ریزی که از پیش صورت گرفته انجام می‌شود. در سال‌های قبل نیز تاکید بر این موضوع می‌شد اما گاهی اتفاق می‌افتاد که بعضی از کاروان‌ها رعایت نمی‌کردند.
وی با اشاره به اینکه ۵۰ درصد از کادر پزشکی امسال تنها عمره مفرده به جا خواهند آورد، افزود: با توجه به اینکه وظیفه اصلی ما حفظ سلامتی زائران و ارائه خدمات درمانی به آنهاست. این مسئله را در نظر گرفتیم و از همین رو نیمی از کادر پزشکی فقط حج عمره مفرده را به جا خواهند آورد و برای این مسئله شرایط ویژه‌ای را هم در نظر گرفته‌ایم و از قبل مشخص می‌شود که کدام پزشکان قرار است محرم نشوند و بین دریافتی پزشکان عمره گزار و حج گزار نیز تفاوت معناداری را قائل شده‌ایم.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر در مورد اینکه پیش بینی می‌کند چه بیماری‌هایی فراگیرتر باشد؟ گفت: پیش بینی ما این است که گرمازدگی در صدر بیماری‌ها قرار بگیرد و در کنار آن نیز بیماری‌های تنفسی و عضلانی رتبه بالا را خواهد داشت.
وی در مورد مواد دارویی که ورود آنها به عربستان ممنوع است گفت: امسال لیست داروهای ممنوعه شسته رفته تر شده و با هماهنگی مسئولان ذیربط به ۱۱ قلم کاهش یافته است و ترکیباتی که در آنها کودئین، مورفین و متادون وجود دارد و قرص‌ها و آمپول‌های ترامادول جزء اقلام ممنوعه هستند که از ورود آنها جلوگیری می‌شود. ضمن اینکه در مبادی خروجی کشور نیز این مسئله توسط نیروی انتظامی مد نظر قرار دارد و نسبت به خروج آنها برخورد قاطع خواهد شد. در سایر زمینه‌ها مشکل خاصی وجود ندارد کما اینکه هر سال مشکل داروهای اعصاب و روان را داشتیم اما امسال قبول کردند که اگر زائر برای مصرف شخصی خود از این داروها داشته باشد می‌تواند با خود ببرد.
مرعشی همچنین توصیه کرد که زائران کمی بیشتر از مدت زمان اقامت خود داروهای مورد نیازشان را تامین کنند و گفت: همچنین زائرانی که از دارو مصرف می‌کنند سعی کنند مصرف چند روز اول را در یک کیف دستی در کنار خود داشته باشند و مابقی را در چمدان خود قرار دهند. اگر زائرانی از عینک و عصا نیز استفاده می‌کنند حتما عینک دوم و عصا با خود به همراه داشته باشند.
رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر با اشاره به میزان داروهای ارسال شده به عربستان گفت: امسال ۵۲ تن دارو بارگیری شد که سه هفته قبل به جده ارسال شد که ترخیص شده است ضمن اینکه ما خرید دارو و تجهیزات مورد نیاز را سال گذشته انجام دادیم و همین امر باعث شد که هزینه کمتری برای آن بپردازیم. اگر قرار بود حالا این کار را انجام دهیم میزان مالی آن زیادتر می‌شد.
وی در مورد تعامل مسئولان سعودی در امر حج گفت: تعاملات پزشکی ما با عربستان خوب است اما اگر این تعاملات نیاز به مجوزهای فراتر از این بخش داشته باشد کمی کار مشکل می‌شود. به عنوان مثال سال گذشته سیستم ورود الکترونیکی دارو برای ما بسته بود و علی رغم اینکه پیش از آن اعلام شده بود تمهیدات حج از مسائل سیاسی جداست این اتفاق رخ داد و همین مسئله باعث شد که ترخیص داروها طولانی‌تر شود و در نهایت مجوز از دفتر ولیعهد صادر شد. امسال هم با وجود اینکه گفته شده بود همه چیز روی روال است و مشکلی نیست دوباره این سیستم قفل بود و دوباره با دستوراتی که داده شد مسئله حل شد اما در بدنه پزشکی هر چه که ما نیاز داریم با تعامل انجام می‌شود.
متاسفانه برخی از داروها به مرور زمان از حالت دارویی خارج شده و بدون نسخه پزشک دست به دست می چرخند. از استامینوفن و داروهای متداول دیگر که بگذریم به ترامادول می رسیم. دارویی که عوارض هم کم ندارد.
