درخواست ترامپ، تدبیر روحانی

 

 

 

 انتشار خبر درخواست دیدار رییس جمهوری آمریکا از حجت الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل و رد این خواسته به سردرگمی در کاخ سفید منجر شده است؛ موضوعی که ابتدا هیات حاکمه ایالات متحده آن را تکذیب و سپس تایید کردند.

درخواست ترامپ، تدبیر روحانی

از آغاز شکل گیری انقلاب اسلامی تاکنون ایران و آمریکا در قطع روابط به سر می برند و تنها ارتباط روسای جمهوری این دو کشور به مهرماه سال 92 برمی گردد. 

 

در لحظات پایانی حضور روحانی در شصت وهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل و زمانی که وی در فرودگاه جان اف کندی نیویورک قصد بازگشت به ایران را داشت، «باراک اوباما» رییس جمهوری آمریکا در تماسی تلفنی، دقایقی با همتای ایرانی خود به گفت وگو پرداخت. 

 

حال «دونالد ترامپ» رییس جمهوری تازه وارد ایالات متحده قصد دیدار و گفت وگو با رییس جمهوری ایران را دارد که برای رسیدن به این هدف از فرصت حضور روحانی در هفتاد و دومین نشست مجمع استفاده کرد اما بنا به برخی دلایل راه به جایی نبرد. 

** درخواست دیدار؛ از انکار تا تایید

 

موضوع تقاضای رییس جمهوری آمریکا برای دیدار و گفت وگو با روحانی از آنجا انعکاس جهانی یافت که حدود یک هفته پیش «بهرام‌ قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در ارتباط با این موضوع اظهار کرد «چنین تمایلی توسط طرف آمریکایی مطرح شد که مورد موافقت جناب آقای روحانی، رییس‌جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران قرار نگرفت.»

 

سخنان سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با واکنش مقامات آمریکایی مواجه شد و «سارا سندرز» سخنگوی کاخ سفید در گفت وگو با شبکه «ان.بی.سی» آن را تکذیب کرد. پس از مدتی وزارت امور خارجه آمریکا به این موضوع ورود نمود و «هدر ناوئرت» سخنگوی این وزارتخانه با اظهاراتی گنگ و مبهم واقعیت این رخداد را تایید کرد.

 

تناقض گویی و مواضع ناهمسوی مقامات و سازمان های تصمیم گیر و موثر ایالات متحده درباره رد درخواست دیدار ترامپ از جانب روحانی گویای این واقعیت است که هیات حاکمه این کشور از هماهنگی لازم در برخورد با مسائل حوزه سیاست خارجی برخوردار نیست. ضمن این که تناقض گویی و تکذیب اخبار موثق بیش از پیش وجهه دولت جمهوریخواه ترامپ را مخدوش می کند.

 

جالب اینجاست که سخنان ناوئرت در تایید این خبر نیز با ابهاماتی همراه بود وی از بیان جزییات رویداد طفره رفت و خود را به ناآگاهی سیاسی زد. وی روز نهم آبان ماه در پاسخ به پرسش خبرنگاران مدعی شد که رییس جمهوری ایران تقاضای دیدار با مقامات آمریکایی را رد کرده اما درباره هویت فرد یا هیات آمریکایی اطلاعاتی نداد تا بلکه با چنین موضوعی پرونده را ببندد.

 

در ارتباط با موضوع مذکور اما روایت دیگری نیز وجود دارد که روزنامه «واشنگتن ‌پست» پنجشنبه یازدهم آبان ماه به نقل از مقامات آمریکایی انعکاس داد. بر پایه این ادعا که از سوی ایران رد شد، ترامپ به واسطه «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه خود از «امانوئل ماکرون» رییس ‌جمهوری فرانسه درخواست ترتیب گفت وگویی مستقیم با روحانی را داشته است. 

** انتظاری که به ثمر ننشست

 

با وجود تکیه دولت یازدهم و دوازدهم بر مذاکره و گفت وگوهای رو در رو این پرسش به ذهن می رسد که چه دلایلی باعث رویگردانی رییس جمهوری ایران از دیدار با ترامپ شد؟ در پاسخ به این پرسش باید به چند نکته توجهی ویژه داشت.

 

نخست این که، بین ترامپ و اوباما تفاوت زیادی از لحاظ گفتار و عمل وجود دارد. رییس جمهوری ایران در حالی با همتای آمریکایی خود در دولت دموکرات به صورت تلفنی گفت وگو کرد که زمینه را برای حل وفصل برخی مسائل به ویژه اختلاف هسته ای در این دوره مناسب می دید. 

 

ارزیابی رییس جمهوری ایران از شرایط مذاکره با دولت دموکرت اوباما درست از آب درآمد و تداوم مذاکرات مستقیم رایزنان دو کشور به صورت دوجانبه و همچنین در قالب گفت وگوهای ایران و 1+5 به توافقی منجر شد که تحریم های هسته ای و تنگناهای بین المللی را از ایران برداشت.

 

در دولت ده ماهه ترامپ بیشترین نقض عهدها در ارتباط با اجرای برجام صورت گرفته است؛ توافق چند جانبه و معتبر بین المللی که یک دولت رسمی در آمریکا بر آن مهر تایید زده، حال دولت کنونی به سلیقه و خواست خود قصد بر هم زدن این توافق برد- برد را دارد. بنابراین، دیدار و گفت وگو با فردی که از مبانی هنجارها و قواعد بین المللی غافل و بر خواسته زیاده خواهانه خود مصر است، از نگاه مقامات جمهوری اسلامی جایز نیست. 

 

 

دوم این که، چه طور فردی می تواند به سال ها مذاکره و مفاهمه پشت پا بزند اما درعین حال مدعی گفت وگو و حل اختلاف پشت میز مذاکره باشد. حال آن که تجربه چند ماهه ریاست جمهوری ترامپ گویای این واقعیت است که وی هرگز به توافقی که طرف مقابل نیز به برد برسد، رضایت ندارد (اعتقاد به اصل برد- باخت). بنابراین، نشستن با چنین مقامی پشت میز مذاکره و گفت وگو چه سودی برای طرف مقابل همچون ایران دارد؟

 

سوم این که، ترامپ در این مدت با اتخاذ رویکرد خصمانه و ضد ایرانی تحت تاثیر و نفوذ دشمنان قسم خورده ایران، حکمرانی دوره جرج بوش را تداعی می کند. ادبیات غیراخلاقی و زننده وی نیز بر رویکرد تهاجمی آن دولت افزوده شده است به طوری که تهدید و پرخاشگری ترامپ از پشت تریبون مجمع عمومی خشم و نگرانی جهان را برانگیخت. 

 

در این ارتباط بود که رییس جمهوری ایران اظهار کرد «ترامپ خطاهای بزرگ و اتهامات بسیار بی پایه و اساسی مطرح کرد که نه در شان سازمان ملل بود و نه در شان فردی که رییس جمهور یک کشور است.» بنابراین، دیدار با فردی با چنین ویژگی هایی نه تنها گره از مشکلات باز نمی کند بلکه به منزله ارزش نهادن بر رویکرد او تلقی خواهد شد؛ توطئه ای که با تدبیر به موقع رییس جمهوری کشف و خنثی شد.