درهای ایران مجددا باز شده؛ این کشور همان قدر اسرارآمیز است که در زمان مارکوپولو بود

سرویس بین الملل «اتتخاب»؛ فایننشال تایمز نوشت: ایران که برای یک دهه دور از دسترس جهانگردان بوده، بالاخره درهایش را باز کرده و مجالی برای دیدار از شهرهای قصه ها و آثار تاریخی – و گرم ترین نقطه زمین – فراهم می کند.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، این نشریه آورده است: جای تعجب ندارد که فردی به نام امیر صفی آبادی در روستای صفی آباد زندگی کند. او همه زندگیش را در اینجا بوده، و در گوشه از کویر لوت سرگرم نگهداری از گله گوسفندان و درختان خرمایش بوده است. اما بوی تغییر رسید و او فرصت را دریافت. چهارزانو روی فرشی نشسته بودیم و در حیاط نوساخته اش چای می نوشیدیم. او خود را آماده ورود موجی از جهانگردان می کرد.

روستای امیر آخرین منطقه مسکونی پیش از 190 کیلومتر کویر است، منطقه ای که به یمن منظره بی بدیلش تحت بررسی برای ثبت در میراث جهانی یونسکو قرار دارد. اینجا همچنین جایی است که بالاترین دما روی کره زمین در آن ثبت شده. در سال 2015 بررسی های یک ماهواره بین المللی دمای زمین 70.7 درجه سانتیگراد را در این مکان نشان داد.

این دلیل ما برای آمدن به اینجا بوده. ما عاشق مکان های دارای ویژگیهای شدیدم. در حالی که پیش از این به گرم ترین نقطه زمین از نظر متوسط دمای هوا (صحرای داناکیل در اتیوپی) رفته بودیم، مشتاقانه انتظار اضافه کردن این آرزو به فهرست سفرهایمان را می کشیدیم. مدت ها از وجود این منطقه خبر داشتیم، اما هیچ وقت به خیالمان هم نمی رسید که واقعا روزی اینجا باشیم. حالا، باز شدن درهای ایران به روی خارجی ها، پس از توافق هسته ای سال گذشته، فرصت آن را برایمان فراهم کرده است. وزارت خارجه انگلستان اخطارش برای سفر به ایران را برداشته؛ شرکت های هواپیمایی بریتیش ایرویز، ایر فرانس و KLM پروازهایشان به ایران را از سر گرفته اند؛ تورهای جهانگردی برای ایجاد برنامه های تازه سفر باهم رقابت می کنند و بوی فرصت حتی به روستای کوچک صفی آباد در گوشه کویر لوت هم رسیده است. 

جنوب شرقی ایران پر از تصاویر چشمگیری است که توامان واقعی و سورئال به نظر می آیند. در میانه این مرز خیال و واقعیت بم، بزرگترین ارگ خشتی جهان قرار گرفته که سفرمان به لوت را از آنجا آغاز کردیم.

قلعه باستانی بم با زلزله سال 2003 تخریب شده و مقامات محلی از آن زمان درحال بازسازی ارگ بوده اند. حالا بخش زیادی از آن مانند قلعه ای شنی در ساحل از میانه صحرا سر بر آورده است. بم دست کم 2500 سال قدمت دارد و در محل اتصال راه هایی قرار گرفته که از کویر پیرامون به جاده ابریشم وصل می شوند. با قدم برداشتن در مسیری که مارکوپولو از آن گذشته بود، یکی از این راه ها را به سوی غرب در پیش گرفتم. بزرگراهی که به بیرون شهر رفته بود با تصاویری از شهدای جنگ با عراق پوشانده شده بود. 

پس از یک ساعت گذر از زمین های خشک و برهوت به ماهان رسیدم، شهری کوچک که برای داشتن مقبره دانشمند، عارف و شاعر ایرانی، شاه نعمت الله ولی مشهور است. شاه نعمت الله ولی در سال 1431 میلادی در سن 101 سالگی درگذشت، و آرامگاه او ترکیب زیبایی از کاشی های آبی و گنبدی فیروزه ای بود.

در فاصله کمی کرمان قرار گرفته که یکی دیگر از مراکز تجاری دوران باستان و مرکز کنونی استان است. دیوارهای خشتی به طول بیش از یک کیلومتر بازار کرمان را در خود جای داده اند که با گذر از پیچیدن صدای کوبیدن مسگرها را از گنبدهای بی پایان این طولانی ترین بازار ایرانی می شنوید. اینجا دومین استان ایران از نظر بزرگی است و برای پسته و ادویه هایش معروف است. زیره به کرمان بردن برای ایرانی ها به معنی انجام کاری بیهوده است، مانند انگلیسی ها که این اصطلاح را درباره زغال و بردنش به شهر نیوکاسل به کار می برند. 

بهار بهترین فصل رفتن به کویر لوت است. هرچند گرمای آن را در شدیدترین حالتش تجربه نکردیم، اما حتی در اواخر فوریه هم مثل اجاق داغ بود. تابستان علاوه بر بیشترین گرما با خود بادهای 120 روزه را نیز همراه دارد. این باد شمال-شرقی می تواند بی وقفه تا روزها ادامه داشته باشد، به طوفان تبدیل شود و ابری بزرگی از شن داغ و خاک را به هوا ببرد. کمی دورتر در شرق، این طوفان شن درختان را از برگ هایشان تهی می کند و موجب تخریب ساختمان ها می شود. بادهای 120 روزه باعث ایجاد منظره خیره کننده کویر لوت هم بوده اند. میلیون ها سال طوفان شن هزاران یال شنی به نام کلوت را شکل داده که به شیارهای ایجاد شده با باد در منظره ای با گستره عظیم اشاره می کند. برخی از این یال ها ده ها متر بلندی و چندین کیلومتر درازا دارند. آن ها مساحتی حدود 8000 کیلومتر مربع را به خود اختصاص داده اند.

حیرت انگیزترین نکته ای که از این منطقه شنیدیم تپه های شنیده بود که به گفته راهنمایمان محمدرضا در پس یال های شنی 500 متر ارتفاع داشت. چند نقطه در جهان ادعای داشتن بلندترین تپه شنی جهان را دارند، از جمله صحرای نامیبیا و بیابان باداین جاران در چین. ما قبلا از تپه ای در باداین جاران بالا رفته ام که بیش از 400 متر بلندی داشت، اما هرگز چنین چیزی را از ایران نشنیده بودیم. اینجا بود که دریافتیم، برای ذهن های غربی این گوشه آسیا همچنان همان قدر اسرارآمیز است که در زمان مارکوپولو بود و دلیل خوبی شد تا برنامه سفری دیگر به ایران را بچینیم. 

نویسنده: نیک میدلتون، استاد کالج سنت آن در آکسفورد و متخصص کویر شناسی.