پیش بینی ترکیب فراکسیون‌های سیاسی در مجلس دهم/ اصلاح‌طلبان چه خواهند کرد؟

 221 کرسی مجلس دهم صاحبان خود را شناخته‌اند. هیچکدام از دو جریان اصلی سیاسی کشور اکثریت مطلق این کرسی‌ها را ندارند و مستقل‌ها گوی سبقت را ربوده‌اند.

به گزارش «انتخاب»،  69 کرسی نیز منتظر دهم اردیبهشت هستند تا دور دوم انتخابات تکلیف آنها را روشن کند. در کنار این سه گروه جریانی دیگری نیز هستند، منتخبینی که اگر چه در ائتلاف با جریان‌های اصلی پایشان به مجلس باز شد، اما خود نیز هویت مستقلی دارند مانند اعتدالیون و نزدیکان دولت. البته با نگاهی دقیق‌تر مرزهای دیگری نیز می‌‌توان بین منتخبین مجلس دهم متصور شد.

اگر از گوشه سمت راست جریان‌های سیاسی، سیر نگاهمان را آغاز کنیم به تندروها که شاخص آنها جبهه پایداری است می‌‌رسیم، این گروه در زمان انتخابات لیدر نداشت و با سر گروه دوم همراه شد. کمی که نگاه را بچرخانیم به جریان دوم می‌‌رسیم که حداد عادل لیدر آن است و در مجلس نهم فراکسیون اصولگرایان را رهبری می‌‌کند. در انتخابات پارلمان دهم، تندروها در ائتلاف اصولگرایان قرار گرفتند و این کار باعث شد برخی چهره‌های قدیمی و معتدل اصولگرا همچون علی لاریجانی و طرفدارانش از همکاری با ائتلاف اصولگرایان سر باز زنند. کمی آن طرف‌تر نزدیکان رئیس مجلس قرار دارند. علی لاریجانی شخصا لیست نداد اما لیست صدای ملت که به نام علی مطهری شناخته می‌‌شود به حمایت از افرادی پرداخت که اگر لاریجانی نیز می‌‌خواست لیستی با عنوان رهروان ولایت منتشر کند، همپوشانی زیادی با آن داشت. اصولگرایان معتدل و نزدیک به لاریجانی در دسته سوم قرار دارند.

در کنار آنها نزدیکان حسن روحانی و حامیان دولت نیز حضور داشتند. آنها هم همچون پایداری‌ها در انتخابات لیدر مشخصی نداشتند و اسامی نزدیکان این جریان در دو لیست قرار گرفت. یکی صدای ملت و دیگر لیست امید که پنجمین جریان نقش آفرین در انتخابات بود. اصلاح‌طلبان تابلوی «امید» را برای خود برگزیدند و از تابلوی «اصلاح‌طلب»ی بهره نبردند؛ چراکه تعداد کاندیداهای تاییدصلاحیت‌شده نزدیک به این جریان کم بود. آنها هم از مستقل‌ها یارکشی کردند و هم از معتدل‌ها و حتی از اصولگرایان نزدیک به لاریجانی.

حالا اما زمین بازی عوض شده است. زمین مجلس جولانگاه برنده‌هاست و با زمین انتخابات فرق می‌‌کند. جریان‌های مختلف یارکشی می‌‌کنند تا فراکسیون اکثریت را از آن خود کنند.

کمیته هفت نفره و تلاش برای تشکیل زمین بازی جدید

حمیدرضا حاجی بابایی، امیرآبادی فراهانی، محمدمهدی زاهدی، احمد سالک، امیرحسین قاضی زاده‌ هاشمی، عبدالرضا مصری و حسین نقوی حسینی، اعضای کمیته هفت نفره‌ای هستند که می‌‌خواهند فراکسیون اصولگرایان را تشکیل دهند. اصولگرایان راه یافته به مجلس دهم لیدر ندارند و برای همین بهترین گزینه برایشان این است که علی لاریجانی را که در جریان انتخابات از خود رانده بودند، به جمع خود دعوت کنند. شش نفر از این هفت نفر در مجلس نهم نیز حضور دارند اما تنها دو نفر از آنها یعنی مصری و نقوی حسینی در فراکسیون رهروان ولایت عضو هستند و موضع‌گیری‌های این دو نفر هم تاکنون چندان هم راستا با مواضع لاریجانی نبوده است.

با این حال این کمیته در آخرین تلاش خود می‌‌خواهد با علی لاریجانی جلسه بگذارد تا از او بخواهند ریاست فراکسیون اصولگرایان مجلس را برعهده بگیرد. در این شرایط احتمال جذب مستقل‌ها به سمت اصولگرایان بیشتر می‌‌شود. این تحلیل عباسعلی منصوری آرانی است که به خبرآنلاین گفته بود: « به سود جریان اصولگرایی است که تنها دو فراکسیون در مجلس باشند، چراکه اگر تنها دو فراکسیون در مجلس باشد، وقتی نمایندگان مستقل به مجلس می‌آیند ترجیح می‌دهند جذب فراکسیون اصولگرا شوند. با توجه به شرایطی که در کشور به‌صورت عمومی و همچنین حوزه‌های انتخابیه وجود دارد، اینکه کسی بگوید اصلاح‌طلب است، هزینه دارد و به همین دلیل مستقل‌ها به سمت اصولگرایان سوق پیدا می‌کند.»

قرار بود جلسه کمیته هفت نفره با رئیس مجلس روز سه شنبه گذشته برگزار شود اما هنوز از برگزاری جلسه خبری نیست. نقوی حسینی، سخنگوی کمیته به تسنیم گفته بود لاریجانی روز سه شنبه مجبور شده برای جلسه مهمی ساختمان پارلمان را ترک کند اما باشگاه خبرنگاران جوان در خبری مدعی شد که اساسا چنین جلسه‌ای با دفتر لاریجانی هماهنگ نشده بود!

آیا اوضاع آنطور که اصولگرایان می‌‌خواهند پیش می‌‌رود؟

اصولگرایان می‌‌خواهند با جذب علی لاریجانی هم مشکل بدون لیدر بودن خود را حل کنند و هم زمینه‌ای را فراهم کنند که مجلس دهم به دو فراکسیون بسنده کند. بهروز نعمتی که در طیف اصولگرایان معتدل است و در انتخابات تهران از اعضای لیست امید بود و دوباره به مجلس راه یافت اما این تلاش را چندان موثر نمی داند. او به اعتماد گفته بود: «الزاما اين طور هم نيست كه دو فراكسيون به شكل سنتي فضاي سياسي ايران يعني همان اصولگرايي و اصلاح‌طلبي تشكيل شوند. شايد تعداد فراكسيون‌ها بيشتر از دو فراكسيون باشد و من هم طبق چيزي كه از فضا ديده‌ام پيش‌بيني مي‌كنم كه به احتمال بسيار زياد تعداد فراكسيون‌هاي سياسي مجلس دهم بيشتر از دو تا باشد و فارغ از صف‌بندي اصلاح‌طلب و اصولگرا هم تشكيل شوند».

این تحلیل را با ادبیات دیگری منصوری آرانی نیز قبول دارد. او معتقد است که اساسا امکان ندارد لاریجانی جذب اصولگرایان و همچنین اصلاح‌طلبان شود و رهروان نیز در دوره بعد با تابلوی جدیدی وارد فراکسیون‌بندی‌ها می‌‌شود. از نظر او مجلس دهم چهار فراکسیون خواهد داشت. اصولگرایان، نزدیکان لاریجانی، نزدیکان دولت و اصلاح‌طلبان که در این بین فراکسیون اکثریت در دست نزدیکان رئیس مجلس کنونی خواهد بود. به این ترتیب به نظر می‌‌رسد تلاش برای دو گروه کردن مجلس چندان منتج به نتیجه نخواهد بود. نعمتی در این باره می‌‌گوید: «نه آقاي لاريجاني آدمي است كه در چنين بازي‌اي گير بيفتد و نه بقيه ما تمايل داريم وارد چنين معادله‌اي شويم».

اصلاح‌طلبان چه خواهند کرد؟

شرایط اصلاح‌طلبان راه یافته به مجلس دهم کمی شفاف‌تر از اصولگرایان است. لیدر این جریان محمدرضا عارف بود که بارها گفته است فراکسیونی به نام «امید» شکل خواهد داد. «امید» نام لیستی است که ترکیبی از اصلاح‌طلبان و اعتداليون و اصولگرايان معتدل در آن بودند و توانست در انتخابات تهران موفقیت صددرصدی داشته باشد و در سایر حوزه‌ها هم کم رونق نبود.

حال سوال اینجاست که اگر در کنار عارف، لاریجانی نیز فراکسیونی تشکیل دهد، تکلیف اصولگرایان معتدل و حتی برخی اعتدالیون چه خواهد بود و آنها در کدام فراکسیون قرار خواهند گرفت؟ از برخی از آنها مانند بهروز نعمتی و کاظم جلالی به عنوان سهم لاریجانی در لیست امید تهران یاد می‌‌شود و به نظر می‌‌رسد آنها در این شرایط در دوراهی قرار بگیرند. در این شرایط احتمالا فراکسیون رهروان ولایت چندپاره خواهد شد. نعمتی در این باره، هیچ اشاره‌ای به تشکیل فراکسیون ازسوی نزدیکان لاریجانی ندارد و تاکید دارد تابلوی اصلاح‌طلبان، اعتدالی‌ها و اصولگرایان معتدل همچنان «امید» خواهد بود. یعنی اصلاح‌طلبان نیز فراکسیونی به نام خود نخواهند داشت.

حسین مرعشی نیز عمق سخنانش با نعمتی همخوانی دارد. عضو شورای سیاست‌گذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان می‌‌گوید تاکنون95 اصلاح‌طلب به مجلس راه یافته‌اند که این تعداد به همراه حامیان دولت به 124 نفر می‌‌رسد. او در گفت و گو با اعتماد پیش بینی می‌‌کند که در دور دوم انتخابات 45 کرسی دیگر نیز به این جریان اختصاص یابد. با این حال از اصلاح‌طلبانی سخن می‌‌گوید که ممکن است عضو فراکسیون نباشند چون به اتحاد پایبند نیستند. به نظر می‌‌رسد منظور مرعشی اتحاد اصلاح‌طلبان با اعتدالیون و اصولگرایان معتدل باشد.

اصلاح‌طلبان فراکسیون مستقل خواهند داشت؟

تحلیل وزیر کشور اما متفاوت است. عبدالرضا رحمانی فضلی چند روز پیش از هفت اسفند به تلویزیون رفت و درباره فراکسیون بندی مجلس دهم گفت: می‌‌توانم با قاطعیت بگویم که مجلس دهم یک مجلس زنده سه ضلعی خواهد بود. اصلاح‌طلبان، اعتدال گرایان و اصولگرایان.

در این تحلیل اصلاح‌طلبان و اصولگرایان هویت حزبی خود را در مجلس دهم حفظ می‌‌کنند. منصوری آرانی اما ضلع دیگری بر این سه ضلعی می‌‌افزاید و آن را طرفداران لاریجانی می‌‌خواند. او بین نزدیکان روحانی و لاریجانی خط می‌‌کشد و اکثریت را از آن نزدیکان لاریجانی می‌‌داند.

همه چیز منتظر دهم اردیبهشت

این تحلیل‌ها زمانی به واقعیت نزدیک می‌‌شوند که انتخابات دهم اردیبهشت نیز برگزار شده و تکلیف 69 کرسی باقیمانده مجلس روشن شود. بدیهی است اگر یک جریان بتواند اکثریت مطلق را کسب کند داستان تغییر کرده و مرزبندی‌ها جابه‌جا می‌‌شود.

برای انتخابات مجلس شورای اسلامی در هفتم اسفند، سه لیست اصلی منتشر شد، لیست ائتلاف اصولگرایان، لیست امید و لیست صدای ملت. 57 نفر از کاندیداهای دور دومی به صورت مستقل پا به عرصه گذاشته بودند. 31 نفر نامشان تنها در لیست اصولگرایان آمده بود و 27 نفر نامشان تنها در لیست امید (اصلاح‌طلبان و حامیان دولت). لیست صدای ملت تنها 7 کاندیدای اختصاصی در دوم دارد اما 3 کاندیدای این لیست با اصولگرایان و 7 کاندیدای این لیست با اصلاح‌طلبان مشترک هستند. دو لیست اصلاح‌طلبان و اصولگرایان هیچ کاندیدای مشترکی ندارند و بالطبع نام هیچ کاندیدایی در هر سه لیست نیست. اما لیست بندی‌های اخیر فرق کرده و جریان‌ها سعی می‌‌کنند در هر حوزه‌هایی که کاندیدایی ندارند، کاندیدای مستقل را به سمت خود جذب کنند تا شاید بتوانند قدرت نسبی را در مجلس دهم از آن خود کنند.