محسوس‌ترین نابرابری اجتماعی در کدام حوزه است؟

 بیشترین مشارکت جوانان در کدام الگوی فراغتی است؟ چند درصد جوانان در فعالیت‌ها و گروه‌های اجتماعی شرکت می‌کنند؟ حضور جوانان در فعالیت‌های ورزشی چگونه است؟ هنر چه سهمی در اوقات فراغت جوانان دارد؟ پرمصرف‌ترین کالای فراغتی جوانان چیست؟ تا چه حد در اوقات فراغت جوانان شاهد نابرابری اجتماعی هستیم؟

به گزارش خبرنگار شفقنا زندگی، جامعه شناسی اوقات فراغت که به عنوان یکی از حوزه‌های نوین در جمعیت شناسی ظهور پیدا کرده است امروزه درصدد پاسخ به پرسش‌هایی از این دست است و تلاش می‌کند به اوقات فراغت از جنبه‌های گوناگون آن نگاه و تحلیل ویژه‌ای داشته باشد.
این جایگاه از آن رو حاصل شده است که امروزه فراغت بخشی از گفتمان روزمره مردم است. مردم به راحتی درباره اوقات فراغت و اهمیت آن صحبت می‌کنند. از همین روست که فراغت تعریفی اجتماعی و نمادین دارد و براساس نظام فرهنگی که فرد در آن قرار دارد، تعریف می‌شود.
خبرنگار «شفقنا زندگی» در همین زمینه گفت‌و‌گویی تفصیلی با دکتر رسول صادقی، عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران انجام داده است. وی در این گفت‌وگو تلاش کرده است ضمن اشاره به جنبه‌های گوناگون اوقات فراغت به نابرابری اجتماعی در اوقات فراغت در کشور نگاه ویژه‌ای داشته باشد.

به گفته این جمعیت ‏شناس، اوقات فراغت، امروزه عرصه اجتماعی نوینی است که در بستر مدرنیته، تغییرات فرهنگی اجتماعی معاصر و رشد فرهنگ مصرف‌گرایی معنا و اهمیت یافته است.
وی در ابتدای این گفت‌‌وگو به ذکر این مقدمه پرداخت که فراگیر شدن عناصر نوسازی به ویژه فرایند صنعتی شدن، موجب از هم‌گسیختگی و پاره پارگی فزاینده زندگی روزانه افراد شده و در نتیجه تفکیک فزاینده‌ای بین ساعات کاری و غیرکاری بوجود آمده است. از این رو در جوامع جدید امکان فراغت بیشتری برای افراد فراهم شده است و اوقات فراغت به عرصه‌ای رو به گسترش همراه با تنوع روزافزونی تبدیل شده است تا جایی که از «تمدن فراغت» صحبت به میان می‌آید.

دکتر صادقی با اشاره به این که مطالعه فراغت به عنوان امری اجتماعی و فرهنگی و بررسی تمایزات آن برحسب الگوهای مختلف نابرابری اجتماعی از زمینه‌های مهم مطالعاتی جامعه شناسی فراغت محسوب می‌شود، در این باره توضیح می‌دهد: اشکال مختلف نابرابری اجتماعی نظیر نابرابری‌های طبقاتی، فضایی و جنسیتی، فعالیت‌ها و رفتارهای فراغتی افراد را به شدت تحت الشعاع خود قرار داده‌اند. به علاوه در جامعه و فرهنگ مصرفی مدرن، فراغت و نحوه گذران آن نیز خود نمادی از نابرابری و تمایز اجتماعی محسوب می‌شود.

وی در تعریف نابرابری اجتماعی در اوقات فراغت از نگاه علم جمعیت شناسی می‌گوید: جمعیت شناسی، نابرابری اجتماعی را وضعیتی توصیف کرده که در چارچوب آن افراد، خانواده‌ها و گروه‌ها در جامعه، دسترسی متفاوتی به فرصت‌ها و موقعیت‌های ساختار اجتماعی دارند. در زمان معاصر با توجه به رواج فرهنگ مصرف‌گرایی، مبنای نابرابری و قشربندی اجتماعی از روابط مبتنی بر ابزار تولید به سمت روابط مبتنی بر ابزار مصرف حرکت کرده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه همچنین با توجه به تمایزهای اجتماعی در حوزه فراغت و همچنین ساختار جوان جمعیتی ایران به بررسی الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان 15 تا 29 سال کشور و نیز اشکال مختلف نابرابری اجتماعی در این زمینه پرداخته و این موضوع را مورد کنکاش قرار داده که الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان در ایران چگونه بوده و اشکال مختلف نابرابری اجتماعی به چه نحو در آن‌ها نمود پیدا می‌کنند؟

وی مطالعه خود را بر روی 9 هزار و 490 جوان 15 تا 29 سال کشور متمرکز کشده که 49 درصد آن‌ها را مردان جوان و 51 درصد را زنان جوان تشکیل داده‌اند. 59 درصد نمونه‌های مورد بررسی وی، ساکن در شهر و 41 درصد ساکن در روستا بوده‌اند. به لحاظ تحصیلات 4.3 درصد بی سواد بوده، 20 درصد تحصیلات ابتدایی، 43 درصد تحصیلات راهنمایی یا متوسطه و 33 درصد تحصیلات دیپلم و بالاتر داشته‌اند. همچنین بیش از نیمی از پاسخگویان از خانواده‌های طبقه متوسط به لحاظ اقتصادی و اجتماعی بوده‌اند. از نظر وضعیت تاهل نیز، 65 درصد مجرد و 35 درصد متاهل بوده‌اند. همچنین در تعلق قومی زبانی، 45.6 درصد فارس، 24.8 درصد ترک، 9.6 درصد لر، 6.4 درصد کرد، 4.3 درصد مازندرانی، 3.4 درصد عرب ، 2.8 درصد گیلک، 2.4 درصد بلوچ و 0.6 درصد ترکمن بوده‌اند.

وی درباره نتایج بررسی و مطالعه خود در این زمینه گفت: نتایج بررسی الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان در یک سال قبل از انجام این بررسی نشان می‌دهد مسافرت و اردو با 47.3 درصد، فعالیت‌های ورزشی با 30.6 درصد، فعالیت‌ هنری با 19.7 درصد، بازدید از موزه و نمایشگاه با 16.8 درصد، فعالیت و عضویت در گروه‌های اجتماعی با 15.2 درصد، تماشای مسابقات ورزشی با 14 درصد، تماشای تئاتر و نمایش با 8.7 درصد و شرکت در کنسرت موسیقی با 5.9 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین مشارکت جوانان در فعالیت‌های فراغتی در طول یکسال قبل از بررسی بوده است.

دکتر صادقی با تاکید بر این که گرایش به دیگران و اجتماع، وجه مهمی از حیات انسانی است که در برابر نیازهای مادی و اقتصادی، برقراری ارتباط با دیگران را به‌عنوان هدف رابطه مدنظر دارد و آنچه را از آن به‌عنوان اجتماع جامعه‌ای یاد می‌شود، قوام می‌بخشد، می‌گوید: این نوع فعالیت را که محور آن تعامل و رابطه با دیگران است فعالیت اجتماعی می‌نامند.

به گفته وی که فعالیت و عضویت جوانان در گروه‌های اجتماعی نظیر بسیج، هیات امنای مساجد، انجمن‌های علمی و فرهنگی، سازمان‌های غیر دولتی را مورد بررسی قرار داده است، تنها 15.2 درصد جوانان، در اوقات فراغت خود به عضویت و فعالیت در گروه‌های اجتماعی پرداخته‌اند.

حضور 30 درصدی جوانان در فعالیت‌های ورزشی

این جمعیت‏ شناس در ادامه گفت‌و‌گو با شفقنا به مبحث ورزش و سهم آن در اوقات فراغت اشاره کرد و افزود: ورزش به عنوان پدیده‌ای اجتماعی و فرهنگی در سال‌های اخیر در جمعیت شناسی از اهمیت چشمگیری برخوردار بوده است زیرا یکی از جنبه‌های مهم ورزش، اجتماعی کردن و فرهنگ‌پذیر کردن افراد است. وی می‌افزاید: یافته‌ها نشان می‌دهد 30.6 درصد جوانان کشور در اوقات فراغت خود در یکی از فعالیت‌های ورزشی یا آموزش‌های وابسته به آن مشارکت داشته‌اند.

 فعالیت ورزشی عمده جوانان در اوقات فراغت، فوتبال با سهم 41.2 درصد بوده است و پس از فوتبال، جوانان به ترتیب به ورزش‌های همگانی (14.3 درصد) ، بدن سازی و پرورش اندام (13 درصد)، والیبال (8 درصد)، ورزش‌های رزمی (6.4 درصد)، شنا (3.1 درصد)، کشتی (2.7 درصد)، بسکتبال (2.6 درصد)، کوهنوردی (2.4 درصد) ،بدمینتون (یک درصد) و سایر ورزش‌ها (5.3 درصد) پرداخته‌اند. همچنین 14 درصد جوانان در طول یک سال قبل از بررسی، حداقل یک بار به تماشای مسابقات ورزشی در محل برگزاری مسابقه (استادیوم، ورزشگاه، فضای سبز ، زمین بازی و ...) رفته‌اند؛ از این رو ورزش بخشی از اوقات فراغت جوانان را شکل می‌دهد؛ اعم از اینکه در آن مشارکت فعال داشته یا فقط ناظر و تماشاچی بوده‌اند.

سهم 20 درصدی هنر در اوقات فراغت جوانان
دکتر صادقی با اشاره به سهم هنر در اوقات فراغت جوانان، می‌گوید: بر اساس بررسی انجام شده، تنها 19.7درصد جوانان در اوقات فراغت خود، در یکی از فعالیت‌های هنری یا آموزش‌های وابسته به آن مشارکت داشته‌اند. علاوه بر این، توزیع نوع فعالیت هنری نشان می‌دهد که فعالیت هنری عمده جوانان، صنایع دستی بوده است؛ به طوری که حدود 62 درصد جوانان دارای این رفتار فراغتی، در این زمینه فعالیت داشته‌اند. همچنین نقاشی (12 درصد)، خوش نویسی (5.6 درصد)، موسیقی (4.9 درصد)، طراحی (1.5 درصد) و سایر فعالیت‌های هنری (14.4 درصد) در زمره فعالیت‌های هنری مورد توجه جوانان در گذران اوقات فراغتشان بوده است.

در زمینه بازدید از اماکن و شرکت در برنامه‌های فرهنگی در اوقاعت فراغت نیز این جمعیت‏شناس می‌گوید: 16.8 درصد جوانان در بررسی انجام شده، از موزه‌ها و نمایشگاه‌های آثار هنری، تاریخی، صنعتی و یا نمایشگاه‌های کتاب بازدید کرده‌اند. همچنین 8.7 درصد جوانان در یک سال قبل از بررسی به تماشای تئاتر و نمایش رفته‌اند و 5.9 درصد نیز به شنیدن موسیقی در کنسرت‌های موسیقی پرداخته‌اند.

جایگاه اولویت‌دار اردو و مسافرت در رفتار فراغتی جوانان
به گفته وی، بدون تردید، یکی از مهمترین فعالیت‌های فرهنگی فراغتی که می‌تواند به شکل خانوادگی و معمولا در ایام معینی از سال صورت گیرد، مسافرت است. در این زمینه یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد 47.3 درصد جوانان در یک سال قبل از بررسی حداقل یک بار در اردوها و تورها شرکت داشته یا به مسافرت رفته‌اند. از بین این افراد 44.5 درصد یک بار، 23.5 درصد دو بار و 32 درصد سه بار و بیشتر به اردو و مسافرت رفته‌اند.

سهم مهم دید و بازدید در تمایلات فراغتی جوانان
میزان شرکت در مراسم و مناسک مذهبی، مهمانی و دیدار اقوام، رفتن به سینما ، بازی و سرگرمی، تفریح در پارک و گردش در طبیعت از دیگر زمینه‌های فراغتی جوانان است که این جمعیت‏شناس به بررسی آن در میان جوانان پرداخته است.

وی در همین باره به شفقنا می‌گوید: دید و بازدید، شرکت در مراسم مذهبی، رفتن به پارک و طبیعت، بازی و سرگرمی و رفتن به سینما بیشترین و کمترین سهم را در رفتارهای فراغتی جوانان داشته‌اند.

یکی از ابعاد وجودی انسان، گرایش به امور مقدس است که او را به فعالیت دینی و مذهبی می‌کشاند. حول همین نوع فعالیت، شبکه‌ای از روابط در جامعه پدید می‌آید که از آن می توان به اجتماع دینی یاد کرد. دکتر صادقی در این باره می‌گوید: 40.4 درصد جوانان بخشی از اوقات فراغت خود را به شرکت در مراسم مذهبی اختصاص می‌دهند و به طور متوسط تقریبا چهار مرتبه در ماه در این مراسم شرکت می‌کنند.

صله ارحام از شیوه‌های عادی و کم‌خرج گذران اوقات فراغت
وی همچنین به شاخص حضور جوانان در مراسم مهمانی، دیدار اقوام، دوستان و آشنایان در حوزه اوقات فراغت اشاره می‌کند که به گفته وی 79.2 درصد جوانان در یکماه قبل از بررسی، حداقل یک بار در مراسم مهمانی اقوام و دوستان، جشن‌های عروسی، تولد، مراسم عزا و ... حضور داشته‌اند. متوسط شرکت افراد در این مراسم 5.6 بار در ماه بوده است و از این رو می‌توان گفت که دیدار اقوام و دوستان، در جریان زندگی خانوادگی قرار گرفتن و به جا آوردن صله ارحام از شیوه‌های عادی، متداول و کم خرج گذران اوقات فراغت در بین جوانان است.

بازی و سرگرمی، زمینه‌ساز تقویت همکاری گروهی
این جمعیت ‏شناس در ادامه گفت‌و‌گو به بازی و سرگرمی به عنوان زمینه‌ساز تقویت همکاری گروهی، زیربنای تشکیل گروه‌های اجتماعی و تبدیل «من» به «ما» در حوزه اوقات فراغت اشاره و تاکید دارد که عامل بازی همواره در فرایند فرهنگ فعال بوده و بسیاری از صورت‌های زندگی اجتماعی را ایجاد کرده است. بر اساس نتایج 16 درصد جوانان در یک ماه قبل از بررسی تحقیق، به بازی و فعالیت‌های سرگرم‌کننده مانند بازی‌های کامپیوتری و ... در منزل یا مراکز تفریحی پرداخته‌اند.

تفریح در پارک و گردش در طبیعت
تفریح در پارک و گردش در طبیعت از جمله فعالیت‌های فراغتی جوانان است. دکتر صادقی در این زمینه می‌گوید: حدود 21 درصد جوانان برای گذران اوقات فراغت در یک ماه قبل از انجام این تحقیق، تفریح و گردش در پارک و طبیعت داشته‏اند.

تلویزیون پرمصرف‌ترین کالای فرهنگی در فراغت

چه نسبت از جوانان و با چه نسبت از زمان در اوقات فراغت خود به مصرف کالاهای فرهنگی می‌پردازند؟
عضو هیات علمی دانشگاه در این باره با اشاره به مصرف کالاهای فرهنگی، به عنوان مقوله‌ای فراغتی که عمدتا با توسعه صنعت فرهنگ مرتبط است، می‌گوید: سهولت دسترسی به رسانه تلویزیون، برد و گستردگی آن، کمبود سایر امکانات فراغتی یا هزینه بر بودن آن‌ها موجب شده است که در میان کالاهای فرهنگی، تلویزیون پرمصرف‌ترین رسانه در بین جوانان باشد. به طوری که هر جوان به طور متوسط، در هر هفته 18 ساعت از اوقات فراغت خود را به تماشای تلویزیون اختصاص می‌دهد؛ به عبارتی در صورت امید به زندگی 70 سال و تداوم این میزان تماشا، از عمر 70 ساله افراد، تقریبا 7.5 سال صرف تماشای تلویزیون می‌شود.

به گفته وی، پس از تلویزیون، در مرتبه‌های بعدی استفاده از ویدئو، سی دی و ضبط صوت به مدت سه ساعت و 43 دقیقه، مطالعه کتاب به مدت یک ساعت و 45 دقیقه، مطالعه روزنامه و مجلات به مدت یک ساعت و نیم، گوش دادن به رادیو به مدت یک ساعت و 27 دقیقه در هفته قرار دارد.

میزان مصرف تماشای تلویزیون
وی می‌افزاید: در میان کالاهای فرهنگی، تلویزیون پرطرفدارترین رسانه بوده است؛ به طوری که 92.8 درصد جوانان مورد بررسی اظهار کرده‌اند که از بینندگان برنامه‌های تلویزینی در یک هفته قبل از انجام تحقیق بوده‌اند و حتی اکثر آن‌ها (85 درصد) بیش از هفت ساعت در یک هفته قبل از انجام پژوهش، به تماشای تلویزیون پرداخته‌اند. یعنی به طور متوسط هر جوان روزانه دو ساعت و 34 دقیقه از اوقات فراغت خود را به تماشای تلویزیون اختصاص می‌دهد.

سهم رادیو در پر کردن اوقات فراغت جوانان
طبق بررسی که وی انجام داده است: 75.3درصد جوانان در یک هفته قبل از این بررسی، از رادیو استفاه نکرده‌اند. 12.4 درصد کمتر از سه ساعت و نیم، 7.1 درصد، سه ساعت و نیم تا هفت ساعت و 5.2 درصد بیش از هفت ساعت در هفته از مخاطبان رادیو بوده‌اند. یعنی به طور متوسط هر جوان روزانه 12 دقیقه از اوقات فراغت خود را به گوش دادن به رادیو اختصاص می‌دهد.

سهم ضبط صوت، سی.دی و ویدئو در اوقات فراغت روزانه
دکتر صادقی می‌افزاید: 51.8 درصد جوانان در یک هفته قبل از بررسی از ضبط صوت، سی.دی و ویدئو اصلا استفاده نکرده‌اند. 17.9 درصد کمتر از سه ساعت، 14.2 درصد سه ساعت و نیم تا هفت ساعت و 16 درصد بیش از هفت ساعت در هفته در اوقات فراغتشان از این کالاهای فرهنگی استفاده کرده‌اند. به طور متوسط، هر جوان روزانه 32 دقیقه از اوقات فراغت خود را به استفاده از ضبط صوت، سی.دی و ویدئو اختصاص می‌دهد.

غربت کتاب در بین جوانان ایرانی
این جمعیت‏ شناس با اشاره به اینکه مطالعه کتاب به عنوان یکی از مهمترین و موثرترین کالاهای فرهنگی محسوب می‌شود می‌گوید: 66.5 درصد جوانان با سواد در یک هفته قبل از این بررسی، هیچگونه مطالعه آزاد کتاب نداشته‌اند. 18.7 درصد کمتر از سه ساعت و نیم، 9 درصد حدود سه و نیم تا هفت ساعت و 5.8 درصد بیش از هفت ساعت در هفته قبل از بررسی به مطالعه آزاد کتاب پرداخته‌اند. به‌طور متوسط جوانان با سواد مورد بررسی روزانه 15 دقیقه از اوقات فراغت خود را به مطالعه آزاد کتاب اختصاص می‌دهند.

سهم 13 دقیقه‌ای مجلات و روزنامه‌ها در اوقات فراغت جوانان
در میان رسانه‌های نوشتاری، مجلات که تنوع زیادی از نظر موضوع، دوره انتشار، مخاطبان و ... دارند از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. به گفته این جمعیت‏شناس،‌حدود 59.8 درصد جوانان با سواد در یک هفته قبل از انجام تحقیق، هیچ مجله‌ای مطالعه نکرده‌اند، 27.6 درصد کمتر از سه و نیم ساعت، 9.6 درصد، سه و نیم تا هفت ساعت و 3.1 درصد بیش از هفت ساعت در هفته قبل از بررسی به مطالعه آزاد روزنامه و مجله پرداخته‌اند؛ به طور متوسط هر جوان با سواد روزانه 13 دقیقه از اوقات فراغت خود را به مطالعه آزاد روزنامه و مجله اختصاص می‌دهد.

نابرابری اجتماعی در الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان
عضو هیات علمی دانشگاه، در این گفت‌و‌گو با اشاره به ابعاد و اشکال مختلف نابرابری اجتماعی در الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان در قالب نابرابری‌های جنسیتی، طبقاتی، فضایی و قومی می‌گوید: بررسی‌ها بیانگر وجود نابرابری جنسیتی در الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان در کشور است. این نابرابر‌ی‌ها و تفاوت‌ها در برخی از مقوله‌های فراغتی، محسوس‌تر است. در حوزه‌های فراغتی که عمدتا محدود به فضای درون خانه هستند نظیر فعالیت‌های هنری، تماشای تلویزیون و مطالعه آزاد کتاب، حضور و مشارکت زنان بیشتر از مردان بوده است. در مقابل، رفتار فراغتی مردان در حوزه‌های فراغتی که عمدتا مستلزم حضور در فضای عمومی جامعه و خروج از خانه است، نظیر فعالیت‌های ورزشی، عضویت و فعالیت در گروه‌های اجتماعی، انجام بازی و سرگرمی، گردش در پارک و طبیعت، رفتن به سینما، شرکت در کنسرت موسیقی، مطالعه روزنامه و مجله، استفاده از ویدئو و ضبط صوت بیشتر از زنان بوده است.

محسوس‌ترین نابرابری‌های زنان و مردان در کدام فرصت فراغتی است؟
دکتر صادقی معتقد است محسوس‌ترین تفاوت و نابرابری جنسیتی رفتار فراغتی مردان و زنان جوان در فعالیت‌های هنری و ورزشی دیده می‌شود. به طوری که بر اساس بررسی وی، زنان 4.5 برابر بیشتر از مردان به انجام فعالیت‌های هنری به ویژه صنایع دستی در اوقات فراغت خود می‌پردازند و در مقابل سه برابر کمتر از مردان در انجام فعالیت‌های ورزشی،‌ گذران اوقات فراغت دارند. بنابراین مردان جوان بیشتر از زنان جوان در ورزش‌ها و بازی‌های اجتماعی رقابتی مانند فوتبال و ورزش‌های رزمی شرکت می‌کنند، در صورتی که زنان در اوقات فراغت خود بیشتر در فعالیت‌های خانگی سنتی و صنایع دستی درگیر می‌شوند.

به زعم وی می‌توان گفت که ورزش، فعالیتی بیشتر مردانه و هنر، فعالیتی بیشتر زنانه محسوب می‌شود. وجود برخی محدودیت‌ها برای حضور زنان در فضاهای باز ورزشی، کمبود امکانات ورزشی برای بانوان و جامعه‌پذیری نقش‌های جنسیتی مرتبط با ورزش از دلایل حضور کمرنگ زنان در عرصه‌های ورزشی است.

تفاوت بارز جوانان طبقات مختلف اجتماعی در اوقات فراغت
دکتر صادقی در ادامه این گفت‌‌وگو به بررسی رفتار فراغتی جوانان با توجه به طبقه آنها در جامعه می‌پردازد و می‌گوید: بررسی انجام شده حاکیست افراد دارای درآمد و طبقه بالاتر، سطح مشارکت بالاتری را در فعالیت‌های فراغتی نسبت به افراد دارای درآمد و طبقه پایین دارند.

ماهیت الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان بر حسب پایگاه طبقاتی افراد تا چه حد متفاوت و متمایز است؟
به گفته این جمعیت‏شناس، در تمام مقوله‌های فراغتی، تفاوت‌های معنی دار آماری در میان سطوح پایگاه طبقاتی افراد وجود دارد. بطوریکه جوانان متعلق به طبقه اجتماعی بالا نسبت به طبقات اجتماعی متوسط و به ویژه طبقه پایین در اوقات فراغت خود بیشتر به فعالیت‌های ورزشی و هنری، بازدید از اماکن و برنامه‌های فرهنگی، بازی و سرگرمی، رفتن به پارک و گردش در طبیعت، مطالعه آزاد کتاب، مجله و روزنامه، استفاده از ویدئو و ضبط صوت می‌پردازند. در مقابل، جوانان منتسب به طبقه بالا کمتر از سایر طبقات به شرکت در مراسم و مناسک مذهبی، تماشای تلویزیون و گوش دادن به رادیو می‌پردازند.

بر اساس تاکید این جمعیت ‏شناس، بدین ترتیب، عضویت و مشارکت در فعالیت‌های فراغتی ارتباط معنی‌داری با پایگاه اقتصادی اجتماعی افراد دارد و نابرابری طبقاتی در رفتارها و فعالیت‌های فراغتی جوانان، به ویژه فعالیت‌های فراغتی هزینه‌بر، نمود عینی پیدا می‌کند؛ بنابراین می‌توان گفت که طبقات مختلف جامعه هم دسترسی متفاوتی به منابع و فعالیت‌های فراغتی دارند و هم الگوها و سبک‌های فراغتی متفاوتی را دنبال می‌کنند.

نابرابری فضایی حاکم در فراغت جوانان شهر و روستا
همچنین به گفته وی ،‌ماهیت رفتارها و الگوهای فراغتی جوانان شهری و روستایی نیز متفاوت است؛ به طوری که رفتار فراغتی جوانان شهری و روستایی به غیر از تماشای برنامه های تلویزیونی در سایر حوزه‌های فراغتی تفاوت معناداری دارد؛ جوانان روستایی در اوقات فراغت خود تنها در گوش دادن به رادیو نسبت به جوانان شهری پیشقدم بوده‌اند و در سایر رفتارهای فراغتی  کمتر از جوانان شهری درگیر می شوند. جوانان شهری در اوقات فراغت خود حدود چهار برابر بیشتر از جوانان روستایی به بازدید از کانون‌ها و برنامه‌های فرهنگی پرداخته‌اند (اصولا چنین مراکزی در نقاط روستایی وجود ندارد) همچنین جوانان شهری بیش از دو برابر جوانان روستایی در اوقات فراغت خود به ورزش و تماشای مسابقات ورزشی، بازی و سرگرمی، گردش در طبیعت و پارک به قصد تفریح، مطالعه آزاد کتاب، مجله و روزنامه می‌پردازند.

وی چنین نتیجه‌گیری می‌کند که نابرابری فضایی در اکثر الگوها و فعالیت‌های فراغتی جوانان شهری و روستایی وجود دارد و این تفاوت‌ها و نابرابری‌ها به ویژه در زمینه‌هایی که نیازمند وجود کانون‌ها، منابع و امکانات فراغتی است، بسیار محسوس‌تر است.

تفاوت الگوهای فراغتی جوانان قومیت‌های مختلف کشور
دکتر صادقی با اشاره به این که نژاد و قومیت یک حوزه مهم در تحقیقات اوقات فراغت است؛ زیرا درک تفاوت‌های فرهنگی در رفتار فراغتی و معنای آن یک نیاز ضروری تحقیقاتی است، در این باره می‌افزاید: بررسی انجام شده بیانگر وجود نوسانات قومی محسوس در الگوها و رفتارهای فراغتی جوانان است. چنان که جوانان فارس زبان بیشتر از سایر گروه‌های قومی، در اوقات فراغت خود به شرکت در برنامه‌ها و بازدید از اماکن فرهنگی نظیر تماشای تئاتر، شرکت در کنسرت موسیقی، بازدید از موزه‌ها و مطالعه آزاد کتاب می‌پردازند. همچنین جوانان ترک بیشتر از سایر گروه‌های قومی در اوقات فراغتشان در کنسرت‌های موسیقی شرکت داشته‌اند.

وی ادامه ‌می‌دهد: جوانان لر بیشتر از سایر گروه‌های قومی، در اوقات فراغت خود به فعالیت و عضویت در گروه‌های اجتماعی و گوش دادن به رادیو می‌پردازند. در همین حال، جوانان کرد بیشتر از سایر گروه‌های قومی در اوقات فراغت خود به مسافرت و شرکت در اردوها پرداخته و همچنین از ویدئو، سی.دی و ضبط صوت استفاده کرده‌اند.

به گفته وی، جوانان عرب هم بیشتر از سایر گروه‌های قومی در اوقات فراغت خود به رفتن به پارک، سینما و مراسم مهمانی پرداخته‌اند. در این بین، جوانان مازندرانی بیشتر از سایر گروه‌های قومی در اوقات فراغت خود به شرکت در مراسم و مناسک مذهبی، انجام فعالیت‌های ورزشی و تماشای تلویزیون پرداخته‌اند. جوانان گیلک نیز بیشتر از سایر گروه‌های قومی در اوقات فراغتشان به بازی و سرگرمی پرداخته‌اند. جوانان گروه قومی ترکمن بیشتر از سایر گروه‌های قوم در اوقات فراغت خود به انجام فعالیت‌های هنری و تماشای مسابقات ورزشی در محل برگزاری مسابقه پرداخته‌اند.

دکتر صادقی در پایان این گفت وگو می افزاید: به تناسب اینکه جوانان به کدام قشر و طبقه تعلق دارند، دارای امکانات متفاوتی برای اوقات فراغت‌اند. البته در این زمینه روحیه و روانشناسی طبقاتی و قشری و جامعه پذیری متفاوت آن ها نیز می‌تواند الگوی فراغتی جوانان را تحت تاثیر قرار دهد.