تمامی صاحبنظران از تمامی جناحها
فارغ از نگرش سیاسی خود در اینکه پرداخت یارانهها نهتنها هدفمند اجرا
نشده بلکه تبدیل به یک چالش عظیم برای نظام اقتصادی شده است، اتفاقنظر
دارند. جهت کاهش اثرات منفی آن، راهحلهای مختلفی طرح و عنوان شده که
هرکدام از زاویهای به موضوع پرداختهاند.
به گزارش انتخاب، شناسایی نیازمندان، شناسایی
دهکهای بالا، خوداظهاری و... در آخرین اقدام دولت که از طریق ثبتنام بوده
و با وجود تبلیغات و تشویقات فراوان به عدم ثبتنام، حدود 73میلیوننفر
یعنی بیش از 95درصد ثبتنام کردند و حال با چالش ارزیابی فرمهای ثبتنام
نیز مواجه شدهایم. به نظر میرسد دولت قبلی دانسته یا ندانسته طرح هدفمندی
یارانهها را تبدیل به نقیض خود و چالشی برای کشور کرده است.
در صورتی که
دولت بتواند با شفافسازی و ارایه اطلاعات دقیق و صحیح از تمامی
صاحبنظران درخواست کند راهحلهایی را ارایه کنند و دانشگاه و حوزه نیز در
این امر دخیل شوند و حتی برای بهترین گزارشات و راهحلها پاداش نیز در
نظر گرفت، شاید بتوان واقعا یارانهها را هدفمند کرد. در بین راهحلهای
ارایهشده به نظر میرسد کارت انرژی بتواند گزینه مناسبی برای دولت و ملت
باشد. از بررسی مذاکرات مجلس و دولت و متون و گزارشات موجود، موارد ذیل را
درباره ایده هدفمندی میتوان استخراج کرد.
1- رعایت عدالت اجتماعی در انتفاع از انفال
2- کاهش شدت انرژی با اصلاح قیمت حاملهای انرژی
3- حمایت از تولید داخلی از طریق اصلاح تکنولوژی و کاهش مصرف انرژی
4- جلوگیری از قاچاق حاملهای انرژی که به دلیل اختلاف قیمت آنها با همسایگان به وجود آمده
5- هدایت جامعه به دوری از اسراف و استفاده بهینه
6- شفافسازی استفادهکنندگان از نفت و گاز و جلوگیری از رانتخواری
7- پیشبینی و ایجاد مشوقهای مشخص و شفاف جهت هدایت سرمایهگذاران به
سرمایهگذاری در زنجیرههای ارزشآفرین نفت و گاز و کاهش خامفروشی
بنابراین راهحلی مناسبتر خواهد بود که شمار بیشتری از موارد فوق را پوشش
دهد.
کارت انرژی: کارتی است اعتباری که در اختیار سرپرست خانواده قرار خواهد
گرفت که بهتر است در مرحله اول فقط برای اشخاص مورد استفاده قرار گیرد و در
مرحله بعد برای موسسات و کارخانهها و...
پیشفرضهای کارت انرژی:
- میزان مصرف استاندارد (منطقه سبز) برای گاز، آب و برق، بنزین و گازوییل برای خانوارها و اشخاص تعریف خواهد شد.
- مبلغ نقدی یارانهها مبنای محاسبه برای پرداخت حاملهای انرژی فوق خواهد بود. بهاینترتیب که درصورت استفاده بر اساس استانداردها (حداقل به میزان مبلغ نقدی یارانهها) هیچگونه هزینه دیگری نباید پرداخت شود.
- قیمت حاملهای انرژی بر اساس قیمت فوب، قیمت جایگزینی و نرم منطقه اصلاح خواهد شد.
- مصرفکنندگان بیش از استاندارد باید مازاد آن را با قیمتهای جدید پرداخت کنند.
- در صورت صرفهجویی مصرفکنندگان، میزان صرفهجوییشده را میتوانند با
قیمت جدید در بازار بفروشند و قابل نقدشوندگی و معامله در بازار بورس هم
باشد.
همانگونه که ملاحظه میشود تمامی موارد و اهداف هدفمندی یارانهها را میتوان به دست آورد.
1- موضوع عدالت اجتماعی دقیقا رعایت میشود. هر کس بهینهتر مصرف کند منافع بیشتری به دست خواهد آورد.
2- اقشار کمدرآمد که از خودرو شخصی استفاده نمیکنند مابهازای آن را
دریافت میکنند و دارندگان خودرو شخصی نیز در صورت استفاده از ناوگانهای
حملونقل عمومی، بیشتر منتفع میشوند.
3- اقشار کمدرآمد که کمتر انرژی مصرف میکنند میتوانند با فروش سهم خود حتی بسیار بیشتر از مبلغ یارانه نقدی دریافت کنند.
4- از این طریق مصرفکنندگان میتوانند درآمدهای خود از حاملهای انرژی را مدیریت کرده و به مصارف ضروریتر خود بپردازند.
5- با توجه به اصلاح قیمتها، در صورت خارجشدن از «منطقه سبز مصرف» میزان
پرداختی افزایش خواهد یافت و بنابراین جامعه را به سمت کاهش شدت انرژی و
همچنین استفاده بهینه از آن هدایت میکند.
6- با توجه به اصلاح قیمتها، موضوع قاچاق حاملهای انرژی منتفی خواهد شد.
7- حال که قیمتهای حاملهای انرژی معقول و اصلاح شده است میتوان
مشوقهایی را برای سرمایهگذاران و کارآفرینان جهت اشتغالزایی و رشد
اقتصادی پیشبینی کرد. البته ناگفته نماند که با اجرای این طرح، کرامت
انسانها نیز حفظ شده و اصطلاحی که بعضی بهکار میبرند (گداپروری) نیز از
میان برداشته خواهد شد.
امید است شاهد حضور و مشارکت صاحبنظران جهت ارایه راهحلهای کارآمد برای توسعه و پیشرفت کشور ایران اسلامی باشیم.