روزنامه اینترنتی فراز نوشت: انتخاب «جو بایدن» به ریاست جمهوری آمریکا بالاخره همان‌طور که انتظار می‌رفت با یک واکنش احساسی در بازارهای ایران همراه شد به‌نحوی‌که در بازار ارز شاهد کاهش شدید نرخ‌ها به‌خصوص نرخ دلار بودیم و طی سه روز این ارز بیش از ۷ هزار تومان دچار ریزش شد. همین موضوع در بازار طلا و سکه و همچنین بازار خودرو خودنمایی کرد و این بازارها هم با ریزش‌های بسیار قابل‌توجهی همراه شدند. آنچه کارشناسان در کوتاه‌مدت پیش‌بینی می‌کنند ریزش بیشتر قیمت‌ها در این بازارها است اما سؤال آنجاست این نقدینگی که با این بازارها خداحافظی می‌کنند در همین کوتاه‌مدت به کجا می‌روند. سؤالی که مرتضی زمانیان، اقتصاددان در توضیحش به فراز می‌گوید، شرایط برای سرمایه به‌گونه‌ای است که ریسک سرمایه بالا رفته و به همین جهت نمی‌توان انتظار داشت این نقدینگی سرگردان به بازارهای دیگر کوچ کند و علی رغم انتظارات تورمی موجود احتمالاً نقدینگی به دنبال فضایی امن اما با سود اندک مثل بانک‌ها متمایل خواهند شد.
به گزارش «فراز»، روایت‌های متفاوتی از میزان حجم نقدینگی که روزانه به اقتصاد ایران تزریق می‌شود وجود دارد و در میان این روایت‌ها از ۱ هراز ۵۰۰ میلیارد تومان تا ۲ هزار ۳۰۰ میلیارد تومان را می‌توان سراغ گرفت. اما جدای از اینکه کدام‌یک از این اعداد صحیح است موضوعی که قریب به‌اتفاق اقتصاددانان مدت‌هاست از آن سخن به میان آورده‌اند حجم بسیار بالای نقدینگی است که به تولید تزریق نمی‌شود و به سبب انتظارات تورمی فزاینده به نیاز سرمایه‌ای در بازارهای گوناگون تبدیل‌شده است. این پول‌های عظیم به‌صورت سرگردان به فراخور در بازارهای گوناگون یا بانک در رفت‌وآمدند.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور فعلی آمریکا که حدود کمتر از سه ماه دیگر با کاخ سفید باید خداحافظی کند با اعمال سختگیری‌های فزاینده بر اقتصاد ایران سبب شده بود که بازار ارز دائما سعودی باشد و همین موضوع سبب شده بود که با افزایش ارزش دلار شاهد افزایش قیمت‌ها در بسیاری دیگر از بازارها باشیم. نقدینگی سرگردان هم از این شرایط بهره برد و جابجایی‌های قابل‌توجهی در بین بازارهای گوناگون به فراخور انجام داد. حال که ترامپ انتخابات را واگذار کرده و رقیبش جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب برگزیده‌شده، بنا بر آنچه پیش‌بینی می‌شد روند بازارها معکوس شده است و مشخص نیست که سرنوشت این نقدینگی سرگردان چگونه است.
«مرتضی زمانیان» اقتصاددان در رابطه با این شرایط به «فراز» می‌گوید:«مسئله در حال حاضر موضوع تقاضا است. هرگاه افراد احساس کنند یک بازاری ممکن است با رشد قیمت‌ها همراه باشد، قدرت تقاضا در آن بازار افزایش می‌یابد. یا وقتی افراد متوجه می‌شوند یک بازار رشد بسیار بالایی داشته و عنقریب است که رشد این بازار متوقف شود به سمت خروج از این بازار خواهند رفت. همچنین زمانی برخی می‌بینند یک بازار در حال افول است، به‌سرعت تلاش می‌کنند آن را ترک کنند.»
او می‌افزاید: «اگر افراد در هیچ بازاری چشم‌انداز افزایشی نداشته باشند یا حس کنند بازارها ممکن است همگی روند افولی داشته باشند، این سبب می‌شود سرمایه‌های خود را به‌جایی که سود کمتری دارد اما در مقابل امنیت سرمایه آنها تا حدودی حفظ خواهد شد، مثل بانک‌ها روانه کنند. در حال حاضر به نظر می‌رسد بانک‌ها حداقل در کوتاه‌مدت میزبان بخش قابل‌توجهی از نقدینگی سرگردان باشند.»
این استاد اقتصاد دانشگاه امیرکبیر در پاسخ به این سوال که چرا گمان می‌کند این نقدینگی به بازارهایی چون بورس یا بازار مسکن نمی‌روند نیز می‌گوید:«بازار مسکن یک اصطکاک‌هایی دارد که سبب می‌شود نقدینگی بازارهای دیگر به‌راحتی به آن منتقل نمی‌شود. ورود به بازار مسکن یک سرمایه بسیار زیاد می‌خواهد درصورتی‌که این موضوع در بازارهای دیگر چندان وجود ندارد. علاوه بر این اصطکاک‌های دیگر این بازار همچون هزینه مبادله بالا نیز عامل دیگری است که سبب می‌شود اکثر افراد با سرمایه‌های نه چندان زیاد از ورود به آن پرهیز کنند. به سبب همین اصطکاک‌ها مشتریان بازارهای دیگر به سهولت مشتری بازار مسکن نمی‌شوند. اگرچه که این بدان معنی نخواهد بود که تقاضای سرمایه‌ای در این بازار تحریک نخواهد شد اما به سبب شرایط نه‌چندان مشخص این موضوع قابل‌توجه نخواهد بود و در کوتاه‌مدت شاهدان خواهیم بود. از آن‌سو بازار مسکن به مؤلفه‌هایی پیوند خورده که در موضوع عرضه آن را بافاصله کمی نسبت به وقایع تأثیرگذار در کوتاه‌مدت قرار می‌دهد از همین رو معروف است که بازار لختی است. سفته‌بازان هم ازآن‌رو که در انتظار دریافت سریع سود از یک بازار هستند در چنین شرایطی به نظر نمی‌رسد بازار مسکن را با گذر از این شرایط احساسی انتخاب کنند.»
زمانیان در رابطه با احتمال روانه شدن نقدینگی موجود به بازار سرمایه هم معتقد است: «فعلاً هیچ عاملی در بورس دیده نمی‌شود که به تقاضا پاسخ دهد و شرایطی برای تحریم تقاضا از سمت عرضه این بازار دیده نمی‌شود که انتظار داشته باشیم حجم قابل‌توجهی از سرمایه‌هایی که طی دو ماه تا سه ماه گذشته یا از این بازار خارج‌شده‌اند یا سرمایه‌های جدید تصمیم بگیرند مأمن جدید خود را بازار سرمایه بدانند.»
او خاطرنشان می‌کند:«در حال حاضر باوجود انتظارات تورمی اما سوی دیگر این موضوع هم باید دید و آن‌هم این است که ترس از ریختن بیشتر بازارها ریسک سرمایه را بالابرده است. از همین رو به نظر می‌رسد نقدینگی در عین طی روند صعودی اما در کوتاه‌مدت سمت‌وسوی آرامش به خود خواهد گرفت. در این مدت صاحبان سرمایه های خورد و کلان در انتظار فروکش کردن واکنش‌های احساسی بازار خواهند بود و روند وقایع سیاسی اقتصادی را پی خواهند گرفت و در انتظار آن خواهند بود تا ببینند سمت‌وسوی وقایع به کدام سو خواهد رفت.»
عضو اندیشکده حکمرانی شریف در انتها در رابطه با آن‌که موج احساسی فعلی تا چه زمان در شرایط اقتصادی کشور تأثیرگذار خواهد بود و چه زمان شاهد فروکش کردن آن خواهیم بود نیز می‌گوید: «جدای از امیدواری که نسبت به بازگشت برجام و از سر گرفته شدن گفتگوهای میان ایران و آمریکا شکل‌گرفته که به نظر می‌رسد با واقعیت‌های جاری چندان منطبق نباشد و در صورت وقوع هم بسیار سخت و زمان‌بر باشد اما یک موضوعی که ممکن است نهایتاً چندین ماه به ادامه این موج احساسی در اقتصاد و بهبود نسبی شرایط کمک کند بازگشت پول‌های بلوکه‌شده ایران در برخی کشورهای دیگر است. البته که انجام شدن این موضوع به نظر نمی‌رسد چندان سریع محقق شود اما در صورت تحقق و در صورت بازگشت این پول‌ها، چند ماه بیشتر به عمر شرایط احساسی حاکم افزوده خواهد شد. اما درنهایت واقعیت خودنمایی خواهد کرد و با امتداد مشکلات ساختاری اقتصادی و امتداد مواردی چون نقدینگی و رکود تورمی، شاهد بازگشت اقتصاد و در امتداد آن بازارها به شرایط ناخوشایند قبل، خواهیم بود.»
