روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت: درمانگران بیشتر استان‌ها گفتند که در کنار هرویین و شیشه، مصرف دائمی موادی ازجمله شربت و قرص متادون هم شایع است.
درحالی که قرص و شربت متادون، داروی ترک اعتیاد محسوب می‌شود، اما با نشت به بازار سیاه به یکی از مواد مصرفی روزمره معتادان تبدیل شده است.
درمانگران تاکید کردند که افزایش قیمت هرویین و تریاک در ماه‌های اخیر عامل مهمی بوده که تعداد زیادی از معتادان، قرص و شربت متادون را به عنوان ماده مصرفی اصلی، جایگزین هرویین و تریاک کنند.
درمانگران تمام استان‌ها گفتند که معتادان چندمصرفی دارند و همزمان، مواد مخدر و روانگردان مصرف می‌کنند.
طبق نتایج آخرین تحقیق کشوری که در سال ۱۳۹۵ منتشر شد، تعداد مصرف‌کنندگان مستمر مواد مخدر، محرک یا روانگردان در کشور، ۲ میلیون و ۸۰۸ هزار نفر بود که با توجه به نرخ شیوع ۵.۴ درصدی اعتیاد در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله کشور، اگر در فاصله سال ۱۳۹۵ تا امروز، افزایش نیافته باشد، کاهش هم نداشته است. طبق نتایج همین تحقیق رسمی ۶۶.۸ درصد معتادان مصرف‌کننده تریاک بودند، شیوع مصرف دایمی ماری‌جوانا و گُل و گراس، ۱۱.۹درصد بود، ۱۰.۶ معتادان مصرف‌کننده هرویین و ۸.۱درصد مصرف‌کننده شیشه بودند. نتایج این تحقیق کشوری نشان داد که از مجموع ۲ میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد، ۷۷.۴ درصد معادل ۲ میلیون و ۱۷۳ هزار و ۳۹۲ نفر مصرف‌کننده تریاک، ۲۹۷ هزار و ۶۴۸ نفر مصرف‌کننده هرویین و ۲۲۷ هزار و ۴۴۸ نفر مصرف‌کننده شیشه بوده‌اند.
سوال دیگر از درمانگران این بود که طبق گفته بیماران‌شان، معتادان برای خرید مواد مصرفی خود، چه رقمی می‌پردازند. تفاوت قیمت خرده‌فروشی در بسیاری استان‌ها معنادار بود و ارتباط مستقیمی با دوری یا نزدیکی از مرز ایران و افغانستان -مبدا اصلی ورود مواد مخدر و روانگردان‌ها- داشت.
درمانگران ۲۸ استان، از آخرین قیمت خرده‌فروشی هرویین مطلع بودند، درمانگران ۲۵ استان، از آخرین قیمت خرده‌فروشی شیشه مطلع بودند و درمانگران ۱۶ استان از آخرین قیمت خرده‌فروشی تریاک مطلع بودند.
براساس ارقامی که اعلام شد، میانگین قیمت خرده‌فروشی یک گرم هرویین در ۲۸ استان کشور در هفته اول بهمن سال جاری، ۴۵۱ هزار و ۴۲۸ تومان، میانگین قیمت خرده‌فروشی هر گرم شیشه در ۲۵ استان کشور در هفته اول بهمن سال جاری ۲۷۱ هزار و ۶۰۰ تومان و میانگین قیمت خرده‌فروشی هر گرم تریاک در ۱۶ استان کشور در هفته اول بهمن سال جاری ۱۲۱ هزار و ۵۶۲ تومان بوده است.
از آنجا که هم وضعیت مصرف معتادان و هم قیمت خرده‌فروشی تریاک، هرویین و شیشه در جنوب و شمال استان تهران کاملا متفاوت از یکدیگر است، در این تحقیق میدانی وضعیت جنوب استان و شمال شهر تهران به تفکیک بررسی شد.
تغییرات قیمتی خرده‌فروشی مخدرها و مواد روانگردان در تحقیق میدانی «اعتماد» در مقایسه با یافته‌های چند تحقیق کشوری که طی دو دهه اخیر انجام شده، نشان داد که قیمت‌گذاری مواد اعتیادآور هم تابع افت و خیز بازار ارز و نرخ تورم است. (آبان سال ۱۳۹۳ قیمت خرده‌فروشی هر گرم تریاک ۴۶۶۰ تومان، قیمت خرده‌فروشی هر گرم هرویین ۶۷۸۶ تومان و قیمت خرده‌فروشی هر گرم شیشه ۲۹ هزار و ۸۶۳ تومان بود.)
افزایش میزان مصرف هرویین از هشدار‌های درمانگران بود که گفتند علت اصلی این اتفاق، افزایش ناخالصی‌ها و افزودنی‌هایی همچون قرص‌های خواب‌آور است که باعث می‌شود مدت زمان نشئگی معتاد کاهش یافته و فرد مصرف‌کننده ناچار باشد میزان مصرف روزانه خود را افزایش بدهد.
کاهش قابل توجه مصرف تریاک به دلیل افزایش چند برابری قیمت خرده‌فروشی و عمده فروشی از دیگر نکات مورد اشاره درمانگران در تمام استان‌ها بود و تاکید داشتند که فقط سالمندان و افراد مسن همچنان به مصرف تریاک ادامه می‌دهند، اما این خطر وجود دارد که گرانی قیمت خرده‌فروشی تریاک، این قشر را هم وادار کند که به مواد ارزان‌قیمت‌تر مثل شیشه روی بیاورند.
سوال دیگر درباره وضعیت مصرف تفننی مواد بود که طبق پاسخ‌های درمانگران ۳۱ استان، مصرف تفننی و دائمی گل، مشکل تمام استان‌هاست و البته مصرف تفننی حشیش، ماری‌جوانا و قرص‌های خواب‌آور هم بین جوانان و نوجوانان تمام استان‌ها شیوع بالایی دارد علاوه بر اینکه در برخی استان‌ها هم، مصرف تفننی روانگردان‌های با پایه گیاهان تراریخته شیوع پیدا کرده که به گفته درمانگران، مصرف تفننی این مواد جدید، علاوه بر اینکه راه همواری برای مصرف دائمی است، برخلاف مخدر‌های سنتی همچون خانواده تریاک (مرفین، هرویین، تریاک، شیره و سوخته) ممکن است تاثیر مشهودی در ظاهر مصرف‌کننده نداشته باشد، اما آسیب‌های مغزی و مخرب این مواد، در همان دفعات اول مصرف، از فرد مصرف‌کننده یک بیمار روانی خواهد ساخت.
طبق نظر درمانگران اعتیاد، فرد معتاد یا مصرف‌کننده مستمر، فردی است که روزانه باید مصرف کند وگرنه دچار علائم ترک خواهد شد. با احتساب ثابت ماندن تعداد مصرف‌کنندگان مستمر در فاصله سال ۱۳۹۵ تا امروز، دو میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد در کشور باید هر روز ماده مصرفی خود را در اختیار داشته باشند. میزان نیاز هر معتاد با دیگری متفاوت است و مثلا یک مصرف‌کننده مستمر هرویین، روزانه حداقل دو الی سه گرم مواد مصرف می‌کند و یک مصرف‌کننده مستمر تریاک، بسته به شیوه مصرف، ممکن است روزانه حداقل ۳ گرم به شکل حب یا شیره یا تریاک مصرف داشته باشد، اما یک معتاد به ماری‌جوانا یا گل «سیگاری» می‌کشد و هر گرم ماری‌جوانا معادل ۴ الی ۵ نخ سیگاری می‌شود، با این فرض که دو میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد در ایران، روزانه حداقل یک گرم از انواع مواد مصرف می‌کنند، روزانه حداقل ۲ هزار و ۸۰۸ کیلو معادل ۳ تن و سالانه، حداقل ۱۰۰۰ تن انواع مواد توسط معتادان کشور مصرف می‌شود (این حداقل مصرف و باخوش‌بینانه‌ترین فرض است)
به دلیل انکه از سال ۱۳۹۵ تا امروز، اعلام هرگونه آمار جزیی درباره تفکیک میزان مصرف مواد مخدر یا روانگردان در کشور متوقف شده، با در نظر گرفتن تفاوت قیمت خرده‌فروشی انواع موادی که معتادان مصرف می‌کنند (شامل مواد از خانواده تریاک، شیشه، قرص‌ها و مواد با پایه گیاهان تراریخته) اگر تعداد مصرف‌کنندگان خانواده تریاک و شیشه را ثابت در نظر بگیریم و فرض این باشد که در مجموع، ۵۲۵ هزار معتاد به هرویین و شیشه در کشور داریم، با توجه به تاکید درمانگران بر همزمانی مصرف هرویین و شیشه، اگر این ۵۰۰ و چند هزار مصرف‌کننده مستمر شیشه و هرویین، روزانه یک گرم از این دو ماده بخرند، یعنی هر نفر، روزانه به طور میانگین حدود ۷۲۰ هزار تومان برای خرید یک گرم هرویین و یک گرم شیشه پول می‌دهد که این عدد با ضرب در تعداد مصرف‌کنندگان مستمر این دو ماده به بیش از ۳۷۸ میلیارد تومان می‌رسد؛ بیش از ۳۷۸ میلیارد تومان، مجموع هزینه روزانه ۵۲۵ هزار معتاد برای خرید حداقل یک گرم هرویین و یک گرم شیشه.
حالا اگر این عدد را در ۳۶۵ روز یک سال ضرب کنیم به عدد بیش از ۱۳۸ هزار میلیارد تومان می‌رسیم؛ بیش از ۱۳۸ هزار میلیارد تومان، مجموع هزینه سالانه ۵۲۵ هزار معتاد برای خرید حداقل یک گرم شیشه و یک گرم هرویین در طول یک سال!
فرض دیگر این است که دو میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد در کشور که مصرف مستمر دارند، روزانه و به طور میانگین یک گرم مصرف انواع مواد (مخدرها، روانگردان یا محرک) داشته باشند و با خوش‌بینانه‌ترین فرض و بدون توجه به افت و خیز و تفاوت معنادار قیمت انواع مواد در ۳۱ استان کشور، روزانه ۲۰۰ هزار تومان برای خرید ماده مصرفی خود پول بدهند که در این صورت، به عدد ۵۶۲ میلیارد تومان می‌رسیم؛ بیش از ۵۶۲ میلیارد تومان هزینه روزانه ماده مصرفی دو میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد در کشور (این عدد، یک رقم حداقل و با خوش‌بینانه‌ترین فرض است) با ضرب این عدد در ۳۶۵ روز سال، به عدد بیش از ۲۰۵ هزار میلیارد تومان می‌رسیم؛ بیش از ۲۰۵ هزار میلیارد تومان هزینه سالانه‌ای که دو میلیون و ۸۰۸ هزار معتاد در کشور برای خرید حداقل یک گرم از انواع مواد مصرفی خود می‌پردازند (این عدد، یک رقم حداقل و با خوش‌بینانه‌ترین فرض است).
