مدل مالیات گیری دولت در سال پیش رو، وضعیت دشواری برای مزدبگیران ایجاد خواهد کرد. طبق آنچه از برنامه هفتم توسعه و بودجه سال آینده به نظر می‌رسد، اخذ مالیات بر حقوق ۱۰ تا ۱۴ میلیون، نشانگر تلاش‌های دولت بر تامین کسری بودجه خود در شرایط ناترازی است.
امیرحسین خالقی، پژوهشگر اقتصادی، درباره افزایش اخذ مالیات توسط دولت به «انتخاب» گفت:مالیات بستگی دارد ذیل چه ساختاری بررسی شود. ما در دوران جدید یک قرارداد تامین هزینه عمومی بین مردم و دولت داریم که مردم نوشته و نانوشته با دولتی‌ها توافق می‌کنند که در مقابل یک سری مسئولیت ها، به شکلی پول پرداخت کنند.
وی ادامه داد: در کشور ما با منابع عمومی مثل نفت و معادن، درآمد دولت تامین شود. در کنار آن، مالیات هم اخذ می‌شود. این ماجرای مرغ و تخم مرغ است؛ اگر قرار است مالیاتی گرفته شود، باید پیش از آن یک پیش زمینه وجود داشته باشد. اینکه ما هنوز در مورد منابع عمومی مثل نفت، خیلی پاسخگوی مردم نیستیم، به سمت دریافتی مالیاتی برویم به نظر می‌رسد خیلی موجه نیست. به طور خاص الان هم با تورم ۵۰ درصدی که در بلندمدت ناشی از هزینه‌های دولت بوده است، مالیات هم به مردم اضافه کنیم، طبیعی است که مزدبگیران و کارمندان و حتی کارآفرینان رضایتمند نباشند.
خالقی در ادامه در رابطه با عدم تناسب خدمات دولتی با مالیات پرداختی اشاره کرد: باید اول مشخص شود مالیات برای چه چیزی اخذ می‌شود؟ دولت برای هزینه‌های خود مالیات می‌گیرد، اما خدمات دولتی کیفیت ندارد. مثلا در مورد تامین اجتماعی، هر آدم سالمی به خود می‌گوید که من چرا باید به سازمانی که هر روز خبر فساد و بی انضباطی از آن در می‌آید ۳۵ سال پول دهم؟ مالیات هم اگر برای خدمات عمومی است مردم باید یک کیفیتی شاهد باشند، وگرنه طبیعی است که مردم دوست ندارند مالیات بدهند. چیزی که بیشتر اعتراض‌ها در مورد این قوانین را ایجاد کرده ناشی از تورم است. مثلا خانواده‌ای که ۲۰ میلیون درآمد دارد، طبیعی است که در ضروریات زندگی خود هم مانده است و حالا باید در کنار تورم، مالیات هم بدهد. از آن طرف کسی که درآمد بیشتری دارد هم محیط سخت کسب و کار را در کنار تعامل بد دولت با مردم را می‌بیند هم تمایلی به پرداخت مالیات ندارد.
این اقتصاددان در رابطه با مالیات بر حقوق ۱۰ میلیون تومانی و کاهش انگیزه کار بیان کرد: چیزی که من می‌گویم به قرارداد بودجه‌ای برمی گردد. وقتی شما به طور مشخص تعیین نکردید که در مقابل چه خدماتی می‌خواهید از مردم پول بگیرید، مردم مقاومت می‌کنند. طبیعی است در کشوری که نارضایتی جدی در بین مردم اش وجود دارد جلوی پرداخت مالیات مقاومت می‌کند. کشوری که در رتبه بندی فساد و واقعیت‌های روی زمین وضعیت خوبی ندارد، جلوی مالیات دهی مقاومت می‌شود. مالیات یک ساختار مشخص دارد و پولی است که برای خدمات دولتی پرداخت می‌شود. مثل سقفی که ته آن سوراخ است. اول باید یک حدی از خدمات را مشخص کرد بعد سراغ تامین هزینه رفت. اینکه دائما به بهانه مختلف مالیات می‌گیرند و بحث مالیات از حقوق ۱۰ میلیون مطرح است، طبیعی است که انگیزه کار کاهش می‌یابد.
خالقی خاطرنشان کرد: ما یک نگاه رادیکال در اقتصاد داریم که مالیات را با سرقت قانونی برابر می‌بیند. ما نیازمند اصلاح ساختار دولت و تعیین تکلیف خدمات هستیم، بعد از آن باید در مورد اجرا صحبت کرد. اگر درصد مالیات گیری از حدی بالاتر برود، کیک اقتصاد کوچک‌تر می‌شود و باید طبق تجربه آن را مدیریت کنیم. الان این مالیات‌ها با توجه به تورم و وضعیت سیاسی و نهادی، بیشتر باعث کند شدن رشد اقتصادی خواهد شد.
