رئیس فیفا به‌رغم انتقادهای شدید کناره‌گیری نمی‌کند

یوزف بلاتر، رئیس فدراسیون جهانی فوتبال، از زمان حضور در این مسند دوران پرانتقادی را سپری کرده است. او تمام جنجال‌های ریز و درشت تا کنونی را اما به سلامت پشت سر گذاشته است. یوزف بلاتر سوئیسی روز سه‌شنبه (۱۷ ژوئیه/ ۲۷ تیر) بار دیگر تأکید کرد که قصد کناره‌گیری از سمت خود را ندارد.

بلاتر اشخاص حقیقی و حقوقی و رسانه‌ها را در قضاوت نسبت به عملکرد خود آزاد دانست و تصریح کرد که با رأی کنگره‌ی فیفا بر سر کار آمده و اگر قرار باشد برکنار شود، این تصمیم باید در کنگره اتخاذ شود. کنگره فیفا، بالاترین نهاد فیفا، ترکیبی از نمایندگان فدراسیون‌های کشورهای عضو فدراسیون جهانی فوتبال است که به طور معمول سالی یک بار تشکیل جلسه می‌دهد.

موج جدید انتقادها در روزهای اخیر هنگامی به راه افتاد که وی متهم شد از پرداخت رشوه به دست‌اندرکاران فیفا مطلع بوده است. پیش از این دادگاه عالی سوئیس در حکمی اعلام کرد که شرکت رسانه‌ای "ISL" در دهه‌ی ۱۹۹۰ معادل یکصد میلیون یورو رشوه به دست‌اندرکاران فیفا پرداخته و در ازای آن حق پخش رقابت‌های فوتبال را دریافت کرده است.

نام دو تن از رشوه‌بگیران در این پرونده مشخص شد: ژائو هاوالانژ، رئیس پیشین فیفا که تا سال ۱۹۹۸ (به مدت ۲۴ سال) در رأس فدراسیون جهانی فوتبال بود و ریکاردو تشیرا، همسر سابق دختر او و عضو کمیته‌ی اجرایی فیفا. این دو از قرار حدود ۱۲ میلیون یورو رشوه دریافت کرده‌اند.

یوزف بلاتر سال ۱۹۷۵ و در زمان ریاست هاولانژ وارد فیفا شد، در سال ۱۹۸۱ به دبیرکلی فدراسیون جهانی فوتبال رسید و از سال ۱۹۹۸ جایگزین ژائو هاولانژ شد. منتقدان با توجه به حضور درازمدت او در رده‌های بالای فیفا، او را به آگاهی از عمق فساد مالی در این‌ نهاد متهم می‌کنند.

حمله به آلمان "برای فرار از حمله‌ها"

رئیس بوندس‌لیگای آلمان یکی از منتقدان بلاتر است که پس از موج جدید انتقادها بار دیگر از بلاتر خواست مقام خود را به شخص دیگری بسپارد. در این میان اتهام پرداخت رشوه به اعضای فیفا برای کسب امتیاز میزبانی جام‌های جهانی هم به میان آمد.

بلاتر که به اعتقاد منتقدانش توانایی ویژه‌ای در مانورهای تبلیغاتی و گذر سلامت از طوفان انتقادها دارد، در واکنش به اتهام‌ها به آلمان حمله کرد. او در گفت‌وگو با یک روزنامه‌ی سوئیسی آلمان را به ‌"خرید" امتیاز میزبانی جام جهانی ۲۰۰۶ متهم کرد.

در رأی‌گیری برای دادن امتیاز میزبانی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان با تنها یک رأی بیشتر برنده شد. در آستانه رأی‌گیری چالز دمپسی نیوزیلندی، یکی از اعضای فیفا که اکنون در قید حیات نیست، از اتاق رأی‌گیری خارج شد. به ادعای زپ بلاتر، این شخص تحت فشار آلمان از رأی‌دادن خودداری کرده تا نتیجه در نهایت به سود آلمان پایان پذیرد.

البته این اتهام جدیدی نیست. دست‌کم از سال ۲۰۰۳ چنین اتهامی مطرح است. در طول این سال‌ها هم مدرک قابل اعتنایی به نهادهای نظارتی ارائه نشده است. مسئولان ورزشی آلمان چنین ادعایی را به‌طور کل رد می‌کنند. از این رو طرح دوباره‌ی موضوعی کهنه به تلاش بلاتر برای فرار از موج انتقادها تعبیر می‌شود.

معرفی ترکیب کمیته اخلاقی فیفا

یوزف بلاتر از مدت‌ها پیش در حال اجرای "اصلاحاتی" است که هدف آن‌ها مقابله با فساد در فدراسیون جهانی فیفا عنوان شده است. یکی از این اصلاحات به تغییر ترکیب کمیته‌ی اخلاقی فیفا باز می‌گردد؛ نهادی که از جمله به تخلفات اعضای کمیته‌ی اجرایی رسیدگی می‌کند.

یوزف بلاتر روز سه‌شنبه ترکیب جدید این کمیته را معرفی کرد. کمیته‌ی جدید دو بخش دارد: بخش دادستانی که ریاست آن به مایکل گارسیا، دادستان آمریکایی سپرده شده، و بخش قضایی که یوآخیم اکرت آلمانی در رأس آن قرار گرفته است. این دو بخش می‌توانند مستقل از هم به اتهام‌های مختلف در بخش‌های مختلف فیفا رسیدگی کنند.

اتهام‌های شرکت رسانه‌ای "ISL" یا اتهام خرید میزبانی جام‌های جهانی ۲۰۱۸ روسیه و ۲۰۲۲ قطر از جمله مواردی هستند که کمیته‌ی اخلاقی جدید باید به آن‌ها رسیدگی کند. البته رسیدگی کیفری به پرونده‌ی "ISL" با حکم دادگاه عالی سوئیس عملا به پایان رسیده و به گفته‌ی بلاتر، تصمیم‌گری در مورد جنبه‌ی "اخلاقی" موضوع به دادستان آمریکایی سپرده شده است.

منتقدان چندان امیدوار نیستند که ترکیب جدید کمیته‌ی اخلاقی دردسری برای زپ بلاتر ایجاد کند؛ زیرا به اعتقاد آنان نهادی که از سوی خود بلاتر تشکیل شده، "رئیس" خود را برکنار نخواهد کرد.

"فرمانروایی مطلق"

بلاتر روز سه‌شنبه بار دیگر اعلام کرد که قصد کناره‌گیری از مقام خود ندارد. از سوی دیگر خبرهایی منتشر شده مبنی بر این‌که رئیس ۷۶ ساله فیفا قصد دارد در سال ۲۰۱۵ هم در انتخابات ریاست فدراسیون جهانی فوتبال نامزد شود؛ موضوعی که به اعتقاد اولی هونس، رئیس باشگاه بایرن مونیخ آلمان و از منتقدان سرسخت یوزف بلاتر، "لطیفه‌ی سال" خواهد بود.

برخی از منتقدان بلاتر پا را فراتر گذاشته و او را به تضعیف نهادهای نظارتی فیفا (از جمله کمیته‌ی اخلاقی) با هدف "فرمانروایی تک‌نفره" متهم می‌کنند. "حذف رقیبان" نیز از نکات مورد علاقه‌ی کسانی است که به‌ این دست تئوری‌های توطئه می‌پردازند.

در آستانه‌ی انتخابات پیشین ریاست فدراسیون جهانی فوتبال در سال ۲۰۱۱، محمد بن‌همام قطری، رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا و رقیب بلاتر، از انتخابات کنار رفت و بلاتر به‌عنوان تنها نامزد باقیمانده در مقام خود ابقا شد. بن‌همام به اتهام پرداخت رشوه به برخی از اعضای اتحادیه‌ی فوتبال کشورهای حوزه‌ی دریای کارائیب (CFU) به صورت مادام‌العمر از عضویت در فیفا محروم شد.

تصمیم روزهای اخیر فیفا مبنی بر استفاده از تجهیزات الکترونیکی خط دروازه هم به مانور تبلیغاتی بلاتر تعبیر می‌شود. او یکی از مخالفان سرسخت استفاده از چنین فن‌آوری‌ای بود و معتقد بود که فوتبال باید "انسانی" باقی بماند. به‌ادعای منتقدان، رئیس فیفا نظر خود را تغییر داده تا از نظر محبوبیت از میشل پلاتینی، رئیس اتحادیه‌ی فوتبال اروپا و جدی‌ترین رقیب خود در انتخابات آینده‌ی ریاست فیفا عقب نماند.