یک استاد ژئوپولتیک با تاکید بر اینکه سند همکاری 25 ساله ایران و چین می‌تواند به دلایل مختلف فرصت‌های مهم اقتصادی و تجاری را برای ایران و چین فراهم کند به این اعتقاد دارد که پذیرش FATF یکی از الزامات مهم تحقق محتویات سند است.
رضا فرجی‌راد دیپلمات اسبق ایران در گفت‌وگو با «انتخاب» و در پاسخ به این پرسش که سند همکاری 25 ساله ایران و چین چه فرصت‌های استراتژیکی را برای تهران ایجاد خواهد کرد، گفت: فعلا در وضعیت فعلی یک فرصت مهمی که ایجاد کرده این است که زمینه نگرانی غرب به ویژه آمریکا و اروپا را فراهم کرده است. اینکه ایران با توجه به موقعیتی که به لحاظ مختلف در خلیج فارس و منطقه دارد، باعث شده تا آمریکا نسبت به آینده‌نگری‌هایی که راجع به چین داشت، احساس نگرانی داشته باشد. بنابراین شاید مقامات آمریکا امروز پیش خودشان به این فکر کنند که چرا درباره برجام اقدامات لازم را انجام ندادند یا کاری نکردند که ایران به احیای برجام امیدوار شود و یا اینکه چرا تحریم‌ها را زودتر لغو نکردند بلکه این اتفاق یعنی سند همکاری ایران و چین رخ ندهد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اما درباره فرصت‌هایی که در آینده می‌تواند ایجاد شود، همه این فرصت‌ها بستگی به آن دارند که این سند عملیاتی شود. ما در قالب سند هممکاری 25 ساله می‌توانیم در ده‌ها و بلکه حوزه های بیشتر همکاری با چین فعالیت داشته باشیم.
وی با بیان اینکه اصل و اساس سند همکاری ایران و چین وجهه اقتصادی و تجاری دارد، تصریح کرد: ما می‌توانیم در ابعاد مختلف مانند انتقال تکنولوژی یا توسعه شهری یا توسعه خطوط ریلی سریع السیر و غیره که هرکدام به سایر صنایع و بازارهای داخلی خودمان مانند گردشگری و امثالهم کمک می‌کند، منافع و فرصت‌های مختلفی برای کشور ایجاد کنیم ولی همه این موارد مشروط به این است که ما هرچه زودتر این اقدامات و قراردادها را کلید زده و اجرایی کنیم.
فرجی راد افزود: علاوه بر این موارد ما می‌توانیم از این سند همکاری در مسائل غیراقتصادی مانند مسائل دفاعی و امنیتی نیز استفاده کنیم. همچنانکه پیش از این نیز ما با برخی کشورها همکاری‌هایی داشتیم و حتی توانستیم موفقیت‌های خوبی را بدست بیاوریم ولی این سند 25 ساله فرصت خوبی است که توانایی‌های خودمان را در عرصه دفاعی و امنیتی بیش از پیش تقویت کنیم.
این استاد دانشگاه همچنین با بیان اینکه سند ایران و چین یک وجهه مهم ژئوپولتیکی دارد، تاکید کرد: ما نباید فراموش کنیم که آمریکا با چین وارد یک رقابت جدی اقتصادی شده است که البته کلید اصلی این رقابت را خود آمریکایی‌ها زدند. این رقابت از دوران آقای اوباما شروع شد ولی در دوران ترامپ با مواضع متفاوت به اوج خودش رسید و حالا در دوران بایدن به یک محور اصلی تبدیل شده است. آمریکا امروز در تلاش است تا علاوه بر فشارهای اقتصادی، فشارهای سیاسی و نظامی و حتی حقوق‌بشری علیه چین اعمال کند که در این مسیر نیز اروپا نیز با آمریکا همراهی می‌کند.
وی افزود: بنابراین در چنین شرایطی که حتی اروپا تحریم‌ها را علیه چین کلید زده است و پکن به متحدانی برای جبران این فشارها نیازمند است، چه کشوری بهتر از ایران می‌تواند پیش روی چین قرار داشته باشد؟ به ویژه اینکه ایران در منطقه موقعیت بسیار مهمی دارد و منابع نفتی و گازی ایران اهمیت این کشور را برای چین دوچندان می‌کد. فراموش نکنیم که چین به شدت نیازمند مواد اولیه و منابع انرژی برای گردش اقتصاد و تجارت خودش است و منابع انرژی برای چین حکم موتور محرک را دارد. قطعا آمریکا اگر بخواهد این مسیر فشار علیه چین را ادامه بدهد، در آینده دسترسی چین به منابع انرژی را سخت‌تر خواهد کرد و در چنین وضعیتی ایران اهمیت بیشتری برای پکن خواهد داشت.
فرجی راد ادامه داد: البته این شرایط برای ایران نیز وجود دارد. در واقع ایران هم به نوعی تحت فشار غرب است و این باعث می‌شود که توسعه ایران با موانع مهمی مواجه باشد و بر همین اساس همکاری تجاری با چین می‌تواند این مسیر توسعه را سریعتر و هموارتر کند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ما نباید همکاری‌های اقتصادی و تجاری و جهانی خودمان را به چین منحصر کنیم، گفت: ما بارها بر این مساله نه شرقی و نه غربی تاکید کردیم و اعتقاد داریم که کشور هیچگاه نباید دچار وابستگی شود و امروز هم اعتقاد داریم که کشور نباید وابسته به چین شود و بر همین اساس ما باید همکاری خودمان را با سایر کشورها از جمله اروپا و آسیا و حتی آمریکا حفظ کنیم . ما باید یک توازن در ارتباطات خودمان با شرق و غرب ایجاد کنیم. ما می‌توانیم با خیلی از کشورها توافق‌نامه‌های 25 یا 15 یا 10 ساله عقد کنیم. ما هرچه تبادلات خودمان را قوی‌تر کنیم، قطعا می‌توانیم منافع خودمان را تقویت و تامین کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که عادی‌سازی در روابط با اروپا و آمریکا با توجه به سند ایران و چین چقدر می‌تواند مثمرثمر باشد، تصریح کرد: قطعا این اتفاق اگر رخ بدهد یعنی توامان با اینکه ما روابط تجاری و اقتصادی خودمان را با شرق توسعه می‌بخشیم، روابط خودمان را با غرب تقویت کنیم، نتایج خوبی رخ خواهد داد. البته در این میان برخی اعتقاد دارند که سند همکاری ایران با چین توافق خوبی نیست ولی من اعتقاد دارم که ما باید از همه فرصت‌ها برای منافع ملی استفاده کنیم.
وی افزود: اگر بخواهیم به توسعه تجاری و اقتصادی برسیم باید همه موانع برداشته شود. شاید امروز با ارتباط با چین و اروپا بتوانیم برخی مشکلات را حل کنیم ولی در آینده ممکن است که مزاحمت‌هایی از جانب آمریکا در خلال همکاری‌های ایران با چین یا اروپا ایجاد شود. من اعتقاد دارم که باید ضمن حفظ استقلال با آمریکا صحبت و مذاکره کنیم. البته روئسای جمهوری دو کشور به هم چراغ سبز برای مذاکره نشان داده‌اند که اگر این اتفاق رخ بدهد، ممکن است در ابعاد دیگری هم مذاکراتی در آینده مطرح شود.
فرجی راد ادامه داد: ما تا 15 سال قبل به آمریکا صادرات داشتیم و امروز نیز باید شرایط و بستری را فراهم کنیم تا این تنش‌ها کاهش پیدا کند. ما در ایران شاهد بودیم که تمامی روئسای جمهوری بارها و بارها تکرار کردند که ما می‌توانیم با همه کشورها به جز اسراییل همکاری کنیم و امروز هم می‌توان این موانع را برداشت.
این استاد دانشگاه همچنین در پاسخ به این پرسش که ایران برای اجرای سند 25 ساله با چین به چه الزاماتی نیازمند است، گفت: موضوع FATF یکی از همین موضوعات است. ما باید این مساله را بپذیریم وگرنه متحمل هزینه‌های زیادی خواهیم شد. فراموش نکنید که یک پروژه زمانی موفق خواهد بود که شما هزینه‌های خودتان را در آن به حداقل برسانید، وگرنه آن پروژه توجیه اقتصادی ندارد. ما باید هوشیار باشیم که نفت در آینده اقتصاد جهانی با ورود انرژی‌های جدید و پاک جایگاه سابق خودش را نخواهد داشت و برهمین اساس ما باید کاری کنیم که با همه دنیا در تعامل باشیم وگرنه با مشکلات بزرگی مواجه خواهیم شد.
