دورنمایِ تجارت در زمین زیبایی/ بازار میلیاردی جراحی زیبایی در ایران

روزنامه اینترنتی فراز نوشت: «جراحی‌های زیبایی به شدت دردناک و گاهی خطرناک هستند، اما همین که بعد از عمل، خودت را می‌بینی که چقدر تغییر کرده ای، برای یک جراحی دیگر راضی می‌شوی»؛ این جملات یک آشنای دور است که آن قدر جراحی زیبایی انجام داده، دیگر خود را متخصص این حوزه می داند و با توجه به موضوع این گزارش، علاقه زیادی دارد تا این تخصص را به مخاطبان این نوشتار نیز دیکته کند! هنوز رد محوی از خط جراحی دور صورتش پیداست ؛ برای همین باید موهایش را طوری شانه بزند که روی آن‌ها را بپوشاند. بینی اش هم گرفتگی دارد و زمستان‌ها برای تنفس، دچار مشکل می‌شود. هنوز نمی‌داند برنامه آینده اش برای جراحی چیست، اما مطمئن است که برای پنهان کردن سن وسالش، بازهم به سراغ عمل‌های جراحی خواهد رفت…

وسواس برای حضور در اجتماع!

ریحانه را سال هاست که می شناسم، بیش تر به خاطر ظاهر تازه ای که با هر بار دیدنش در خاطرم باقی مانده است. می گوید اصلی ترین دغدغه زندگی اش زیبا و جوان ماندن است؛ دغدغه ای که اگر در بطن آن وارد شوی و آن را حتی به یک دهم افراد جامعه کنونی تعمیم دهی، متوجه عمق فاجعه خواهی شد. گویی ساختار شهری کنونی، هویت جدیدی به افراد داده که سبب شده است، ارزش‌های رفتاری و معنوی‌شان تغییر کند و تنها زمانی که فرد دارای چهره زیبا و جراحی‌کرده و اندامی تراشیده‌شده است، ازسوی دوستان و همسالان مورد پذیرش اجتماعی قرار گیرد. به عبارت دیگر، افراد برای قدم نهادن به جامعه دچار وسواس شده‌اند که آن‌ها را به‌سوی تغییر در ظاهر می‌کشاند؛ باتلاقی که دست و پا زدن در آن، باعث فرو رفتن بیشتر می‌شود.

تفریح و درآمد ریحانه از صفحه اینستاگرامش با چند هزار دنبال کننده است. انگار تنها مشاهده زنان و مردان زیبا یا جوانانی با اندام ورزشکاری و خوش‌پوش نیروی محرکه ای است که جراحی های ریحانه بعد از هر بازه زمانی به روز شوند. روندی که گویی در ایجاد بحران در هویت فردی و اجتماعی افرادی مانند او نقش اصلی را ایفا می کند. با جولانِ این شرایط در شهر‌ها، افراد احساس امنیت خود را از دست داده، دچار دغدغه‌هایی می‌شوند که تظاهرگرایی را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد، به‌طوری‌که به محض ورود به اجتماع، آرامش از آن‌ها سلب می‌شود.

گردش مالی میلیاردی، باطن جراحی های ظاهری

بر کسی پوشیده نیست که ایرانی‌ها سال‌ها رکورددار جراحی‌های زیبایی بودند و همچنان هم این تب داغ فروکش نکرده است. حالا این بازار گسترده تر شده و لاغری و تناسب اندام نیز زیر سقف تجارت میلیاردی آن جا خوش کرده است. اگر از دلایل روانشناختی علل محبوبیت جراحی زیبایی و لاغری میان توده مردم که پیش ترهم به آن اشاره کردیم بگذریم، نکته مهم‌تر، هزینه‌های گزافی است که بسیاری بابت آن می‌پردازند تا گردش مالی میلیاردی را نصیب اقتصاد آشکار و پنهان کشور کنند. تعرفه‌های عجیب و غریب برای عمل‌های زیبایی یا روش‌های درمانی لاغری که البته قیمت‌ها هم از یک پزشک به پزشک دیگر و عمل‌های زیبایی از مکانی به مکان دیگر متفاوت است. تحقیقات میدانی نشان می‌دهند میزان تعرفه این نوع درمان‌ها به صورت متوسط معمولاً از ۱۰ میلیون تومان شروع می‌شود و تا ٢۰۰ میلیون تومان خرج روی دست مردم می‌گذارد، بدون آن که بیمه‌هایی همچون بیمه تأمین اجتماعی که بیشترین جمعیت بیمه‌شده را داراست، این نوع‌ درمان‌ها را تحت پوشش قرار دهد.

جای خالیِ کنترل در آشفته بازار جراحی زیبایی

در کشورهای موفق، حاکمیت بر اساس دوراندیشی و استفاده از ظرفیت کارشناسی و علمی انجمن‌های علمی مرتبط با اعمال جراحی زیبایی، مردم را به سمت زیبایی‌‌های حقیقی بر پایه اصول زیباشناسی و طبیعی سوق می‌دهند. بسیاری از این اعمال تحت کنترل بوده و افرادی که مجاز به انجام این اعمال هستند را به صورت حرفه‌‌ای آموزش می‌دهند و از دخالت دیگر گروه‌‌ها در اینگونه اعمال جلوگیری می‌‌کنند و آن‌‌گاه تعداد اعمال زیبایی و درنتیجه تغییر قیافه‌‌ها در جامعه را با آموزش تعداد معینی از جراحان پلاستیک و دیگر رشته‌‌های دخیل در این امر کنترل می‌‌کنند و این‌‌طور نیست که هر رشته‌‌ای هر عملی زیبایی را که می‌‌خواهد بتواند انجام دهد.

پشت پرده جراحی‌‌های غیرمتعارف زیبایی

پشت پرده جراحی‌‌های غیرمتعارف زیبایی، تجارت است که هم اکنون بصورت مافیا درآمده است. برای مثال پروتز سینه ارزبری زیادی دارد و در کشور ما که منابع ارزی محدودی دارد و حتی کفاف داروهای ضروری اساسی مثل داروهای شیمی درمانی و غیره را نمی‌‌دهد، اصلا عاقلانه نیست که هر جراحی بتواند پروتز سینه را سفارش دهد و برای بیمارانش به کار ببرد. این جاست که پای دلالان به این بازار مکاره باز می شود و اقتصاد این سراب زیبایی جویی را سیاه و غیر قابل کنترل می کند.

جراحی زیبایی در ایران به روایت آمار

انجمن پلاستیک و زیبایی ایران در سال ۱٣٣۴ تاسیس شد. ایران در حال حاضر پس از ترکیه در میان کشور‌های منطقه، بالاترین آمار جراحی را دارد.
به واسطه انجام جراحی‌های زیبایی در کلینیک‌های محدود، آمار دقیقی وجود ندارد، اما سالانه ۲۰ تا ۳۰ هزار جراحی زیبایی در کشور انجام می‌شود. از مجموع جراحی‌های زیبایی ۶۰ درصد، مربوط به پلاستیک بینی است. ۴/ ۸۶ درصد تقاضا برای عمل‌های زیبایی مربوط به زنان است و باقی مربوط به مردان است. لازم به ذکر است که ایران از نظر جراحی بینی، در صدر کشور‌های جهان قرار دارد. حداقل سن این جراحی در زنان، ۱۶ سال و در مردان، ۱۸سال اعلام شده است. هر سال ۵ درصد به تقاضا برای انواع عمل‌های جراحی زیبایی در سراسر جهان اضافه می‌شود. حدود ۱۰ تا ۱۷ درصد عوارض جراحی‌های زیبایی، پیش بینی پذیر و بقیه ناخواسته هستند. همچنین ۷ عمل جراحی زیبایی محبوب شامل بینی، جراحی پلک، لیزر پوست، کاشت مو، لیفت گردن، لیفت صورت و لیفت بازوست.

میانگین تعرفه رایج‌ترین عمل‌های زیبایی در ایران

جراحی بینی ۶ تا ٣۰ میلیون تومان
جراحی زیبایی پلک ۴ تا ۱۰ میلیون تومان
جراحی زیبایی گوش ٣ تا ۱۵ میلیون تومان
جراحی زیبایی شکم ٨ تا ٣۰ میلیون تومان
اصلاح چانه ٣ تا ٨ میلیون تومان
برجسته‌سازی گونه ۴ تا ۱٢ میلیون تومان
کشیدن صورت ٨ تا ٢۰ میلیون تومان
لاغری به روش لیپوماتیک ۵ تا ۱۵ میلیون تومان
لاغری به روش ابدومینوپلاستی ۱٨ تا ٣۰ میلیون تومان
جراحی حنجره یا زیبایی صدا ٨ تا ۱٨ میلیون تومان
چال خنده ٣ تا ٨ میلیون تومان
تزریق بوتاکس ۱ تا ٣ میلیون تومان
بالا بردن ابرو و پیشانی ٨ تا ۱٣ میلیون تومان
تزریق ژل و چربی کل صورت ۴ تا ٨ میلیون تومان

«در مقابلِ جراحی‌های زیبایی و گرایش مردم به آن‌ها نمی‌توان ایستاد»؛ این جمله را ریحانه، همان متخصص عمل های زیبایی که در ابتدای گزارش از او نگاشتم در خاتمه سخنانش می گوید. گویی تبلیغات رسانه‌ای، فعال‌تر از آموزش‌های فرهنگی و نهادینه‌سازی این مرز و بوم عمل می کند، گویی در افکار جوانان، زنان و مردان این شهر و کشور، هویت در گوشه ای ترین پستو پنهان است و تا این مهم دوباره آشکار نشده و به آن پر و بالی داده نشود، افراد خود را فقط در ملاک زیبایی بیرونی تجسم خواهند کرد…