بردیا دانش / انتخاب: سیزدهمین حراج تهران که به خاطر کرونا چند بار عقب افتاده بود، روز ۲۶ دی ماه برگزار شد و با چکش خوردن تابلویی از آیدین آغداشلو به قیمت ۱۲ میلیارد تومان، رکورد قبلی آن شکسته شد.
از حراج تهران با عنوان بزرگ‌ترین مرکز خرید و فروش اثر هنری در ایران یاد می‌شود. حراج تهران فعالیت خود را به‌طور رسمی از ۲۹ خرداد ۱۳۹۱ در تهران آغاز کرد و تاکنون ۱۳ دوره از آن برگزار شده است. این حراج در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار می‌شود، اما دوره سیزدهم آن به دلیل شیوع کرونا به صورت آنلاین هم برگزار شد.
حراج تهران نهادی مستقل، خصوصی و بازار اصلی فروش آثار هنرهای تجسمی همچون نقاشی، مجسمه، نقاشی، خط و عکس است.
مدیر حراج تهران علیرضا سمیع‌آذر است. او پیشتر مدیر موزه هنرهای معاصر تهران بود. حراج تهران هر سال شماری از موسسات را نیز به عنوان حامی خود معرفی می کند.
به طور کلی رقم‌های بالای فروش آثار هنری در حراج تهران هر سال بسیاری را به تردید می اندازد. آنها می‌گویند این ارقام با گردش مالی هنرهای تجسمی کشور همخوانی ندارد. از همین رو برخی، به این حراج اتهام پولشویی زده اند.
دوره سیزدهم حراج تهران به دلیل شیوع کرونا دو بار به تعویق افتاد و سرانجام روز ۲۶ دی ۹۹ به شکل آنلاین برگزار شد. در این دوره ۱۱۰ اثر به فروش گذاشته شدند و با فروش ۱۰۰ اثر در مجموع گردش مالی ۸۸ میلیارد تومان برای آن ثبت شد. این مراسم تنها با حضور تعدادی محدود از خریداران برگزار شد و امکان خرید تلفنی هم فراهم بود. سیزدهمین حراج تهران سه ساعت طول کشید.
در این حراج تابلویی از آیدین آغداشلو، به قیمت ۱۲ میلیارد تومان چکش خورد و رکورد تمام دوره‌های حراح تهران شکسته شد. اثر مذکور تابلویی دو لته‌ای است که «خاطرات امید» نام دارد. رکورد قبلی حراج تهران متعلق به تابلویی از سهراب سپهری، بود که پنج میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان فروخته شد.
تابستان امسال به دنبال طرح اتهامات علیه فردی به نام کیوان ا. که به تجاوز جنسی به دختران دانشجو متهم شده بود، پویشی بین دختران و زنان ایرانی برای افشاگری علیه عاملان تجاوزها و تعرض های جنسی آغاز شد. مشهورترین نامی که در این بین مطرح شد، آیدین آغداشلو نقاش مشهور کشور بود.
شماری از زنان او را به آزار و تعرض جنسی به خود در طول سالیان مختلف متهم کردند. روزنامه نیویورک تایمز هم با ۱۳ تن از این زنان مصاحبه کرد. این زنان گفته بودند که رفتار آغداشلو به شدت بر زندگی شخصی و حرفه‌ای آنها تاثیر گذاشته و در موردی باعث شده یکی از آنها برای همیشه از عرصه هنر نقاشی خارج شود. همچنین ۴۵ نفر نیز به نیویورک‌تایمز گفتند که در مجامع هنری همه از رفتار‌های آغداشلو با شاگردان دختر و جوان باخبر بودند.
در بین این زنان، اظهارات یکی از آنها که به صورت آشکارتر و پیگیرتر از سایرین ماجرا را دنبال می کرد، پرسروصداتر شد. با این حال، آغداشلو با انشار بیانیه ای این اتهامات را بی اساس خواند و گفت که حق اعتراض حقوقی را برای خود محفوظ می‌داند. او نوشت که «من قطعا خودم را انسان کاملی نمی‌دانم، اما این ادعای ناروا را قویا رد می‌کنم.»
شماری از کاربران گفته اند اثر آغداشلو یک کپی از یک نقاشی دیگر است. اتهامی که به تعدادی از دیگر آثار آغداشلو هم زده شده و به گفته آنها، شماری از این آثار از آثار دوره رنسانس کپی برداری شده.
با این حال، درمورد تعریف علمی اقتباس، الهام یا کپی کردن و مصداق های آن و اینکه اثر آغداشلو در کدام دسته قرار می گیرد، اتفاق نظر وجود ندارد.
بعضی کاربران شبکه‌های اجتماعی از چند روز قبل به حضور دو اثر از آغداشلو در این حراج اعتراض کرده بودند. آنها معتقد بودند به دلیل اتهام های اخیر علیه آغداشلو، پذیرش آثار او بی معنا بوده است.
حالا برخی ناظران می‌گویند رکوردشکنی آغداشلو با اتهامات اخیر علیه او بی ارتباط نیست و این اتفاق برای شکستن جو پیش آمده علیه این نقاش از پیش برنامه ریزی شده است. لازم به ذکر است که دیگر اثر آیدین آغداشلو در حراج امسال ۶۰۰ میلیون تومان فروخته شد. اثر او در حراج دوره قبل نیز ۸۵۰ میلیون تومان فروخته شده بود.
در حراج امسال، قیمت پایه تابلوی «خاطرات امید» ۱.۲ میلیارد دلار بود و ۱۰ برابر شدن آن در فروش نهایی نیز واکنش‌های زیادی داشته. از نظر بخشی از کاربران شبکه‌های اجتماعی این افزایش قیمت با دیگر آثار حاضر در حراج همخوانی ندارد چراکه قیمت نهایی آنها معمولا با قیمت پایه فاصله زیادی ندارد.
برخی این اتهام را وارد کرده اند که به طور کلی تعدادی از آثار در حراج تهران با تبانی، با قیمت بالا خریداری می شود تا صرفا به صاحب اثر اعتبار بدهد.
سیزده زن در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز آیدین آغداشلو را به سوء‌‌رفتار جنسی در طول بیش از ۳۰ سال متهم کردند. اکثراً از شاگردان قدیمی و برخی از روزنامه‌نگاران فعال در حوزه‌ی فرهنگ و هنر هستند.
