فارس نوشت: کالج تخصصی دانشگاه اقتصاد و علوم سیاسی لندن، در یک گزارش به دستاوردهای بین‌المللی پرداخته است که کشور کوبا در زمینه برخورد با بیماری‌های همه‌گیر داشته و منجر به اعزام متخصصان این کشور به نقاط مختلف دنیا شده است. این دستاوردها که تحسین مقامات کشورهای مختلف را به همراه داشته، کوبا را به یکی از کشورهای پیشرفته در حوزه پزشکی و تولید دارو مبدل کرده است. پزشکان کوبایی بعد از شیوع ویروس کرونا به کشورهای مختلف جهان مانند ایتالیا اعزام شدند. طبق گزارش نیویورک تایمز یکی از کشورهای موفق در تولید واکسن کرونا بوده است که در مرحله فاز دوم تست انسانی قرار دارد و به همین دلیل ایران در حال توسعه واکسن با همکاری این کشور است.
گزارش کالج تخصصی دانشگاه اقتصاد و علوم سیاسی لندن را در ادامه بخوانید.
تولید داروی قدرتمند ضدویروسی
در این میان توانمندی‌های کوبا در زمینه تولید داروهای مختلف کمتر مورد توجه بوده است. کوبا دارویی ضدویروسی بر مبنای نوعی پروتئین به نام اینترفرون تولید کرده که اینترفرون alfa-2b نام دارد. این دارو قبلاً کارآیی خود را برای درمان هپاتیت بی و سی، ویروس اچ آی وی و بیماری ایدز، تب دانگی و بیماری زونا ثابت کرده بود و حالا مشخص شده می‌توان از این دارو برای مقابله با ویروس کرونا نیز استفاده کرد.
اینترفرون ها مولکول‌هایی در بدن هستند که با مقاوم ساختن سلول‌ها در برابر حملات ویروسی، می‌توانند علیه آنها وارد عمل شوند. حداقل ده نوع متفاوت از اینترفرون‌ها در پستانداران کشف شده که هفت نوع از آنها در انسان شناسایی شده‌اند. پزشکان چینی کارآیی اینترفرون alfa-2b در برابر ویروس کرونا را تایید کرده اند و ۴۵ کشور جهان تمایل خود را به خرید این دارو نشان داده اند.
خدمات پزشکی در ۱۶۴ کشور جهان
سفر پزشکان کوبایی به کشورهای مختلف جهان به منظور کمک به مقابله با ویروس کرونا نیز موجب تحسین این کشور شده است. اگر چه این موضوع بیشتر در جریان سفر این پزشکان به لمباردی ایتالیا مورد توجه قرار گرفت. اما آنها به ۱۴ کشور دیگر جهان نیز سفر کردند. اگر چه وزرات خارجه آمریکا با ارسال توئیتی در ۲۴ مارس مدعی شد که کوبا از این طریق به دنبال کسب درامد و به جیب زدن پول است، اما واقعیت آن بود که این پزشکان و کادر درمانی خدمات خود را به رایگان به افرادی ارائه کردند که عمدتاً در مناطق فقیرنشین و فاقد امکانات مناسب، زندگی می‌کردند.
کوبا خدمات پزشکی خود را به خصوص در جریان شیوع شدید ویروس کرونا به کشورهای همسایه نیز ارائه کرد. اما دولت‌های کشورهای اکوادور، برزیل و بولیوی به علت فشار و تهدید شدید دولت ترامپ قراردادهای خود در این زمینه با دولت کوبا را لغو کردند. دولت آمریکا از زمان ریاست جمهوری بوش طرحی را به اجرا گذارده که بر مبنای آن اعضای کادر درمانی کشور کوبا در صورت ترک این کشور و انجام ندادن وظایف محوله شهروندی آمریکا را دریافت می‌کنند. هدف از این کار ضربه زدن به نظام بهداشت ودرمان کوبا بوده تا نارضایتی از دولت این کشور افزایش یابد.
اما علیرغم همه این کارشکنی‌ها دولت کوبا تلاش کرده تا در زمان شیوع بیماری‌های خطرناک و همه گیر در جهان نقش سازنده خود را ایفا کند. در سال ۲۰۱۴ و در زمان شیوع ویروس ابولا در غرب آفریقا، کوبا اولین کشوری بود که کار درمانی خود را به کشورهای بحران زده فرستاد. این کشور بزرگترین گروه درمانی وتجهیزات متنوعی را به کشورهای غرب آفریقا فرستاد. تعداد کل این افراد با احتساب نیروهای داوطلب ده هزار نفر بود.
یک گروه منتخب و کارآزموده دوهزار و پانصد نفری از این جمع که قبلاً تجربه مواجهه با بلایای طبیعی و نیز بیماری‌های مختلف همه گیر را در نقاط مختلف جهان داشتند، به گینه، سیرالئون و لیبریا اعزام شدند و تجربه این افراد نرخ مرگ و میر ابولا در کشورهای یادشده را از ۵۰ درصد به ۲۰ درصد کاهش داد.
پزشکان کوبایی با دوراندیشی یک برنامه آموزشی را در کشورهای غرب آفریقا به اجرا گذاشتند تا از شیوع گسترده مجدد بیماری ابولا جلوگیری کنند. این تلاش‌ها تا بدان حد گسترده و چشمگیر بود که حتی باراک اوباما رئیس جمهور وقت آمریکا در دسامبر سال ۲۰۱۴ مجبور به تحسین آن شد. نکته مهم این بود که کار درمان کوبا از همان تجهیزات و داروهایی در کشورهای آفریقایی استفاده می‌کردند که در خود کوبا و منطقه آمریکای لاتین به کار می‌گرفتند و در این زمینه بین کشورهای مختلف تبعیض اعمال نمی‌کردند. این در حالی است که آمریکا و متحدان اروپایی آن معمولاً کشورهای آفریقایی را به آزمایشگاه داروهای جدید و تایید نشده خود مبدل می‌کنند و با سلامت مردم این قاره بازی می‌کنند تا دریابند آیا تولیدات جدید آنها کیفیت وامنیت لازم را دارد یا خیر.
بر اساس آمار دولت کوبا از سال ۱۹۶۰ به این سو بیش از ۴۰۰ هزار متخصص بهداشت و درمان کوبایی در ۱۶۴ کشور جان خدمت رسانی کرده اند، ولی رسانه‌های غربی از پوشش خبری این موضوع خودداری کرده اند. اولین ماموریت از این دست در سال ۱۹۶۰ در شیلی انجام شد. در آن زمان زلزله‌ای بزرگ زندگی میلیون‌ها نفر را در این کشور تحت تاثیر قرار داد. تا سال ۲۰۱۴ پزشکان کوبایی بیش از ۱.۲ میلیارد مورد خدمات مشاوره پزشکی ارائه داده اند، به تولد ۲.۲ میلیون نوزاد کمک کرده اند و بیش از ۸ میلیون عمل جراحی در نقاط مختلف دنیا انجام داده اند.
از ابتدای دهه ۶۰ میلادی، حدود ۷۶ هزار پزشک کوبایی در ۳۹ کشور آفریقایی خدمت کرده اند و بیش از ۲۰ هزار پرستار و کادر درمان کوبایی از دهه‌ها قبل در ونزوئلا مشغول خدمت هستند. آنها در دیگر کشورهای آمریکای جنوبی نیز مشغول فعالیت هستند.
آموزش بین المللی پزشکی و حضور در قلب بلایای طبیعی
دولت کوبا نه تنها کادر بهداشت و درمان خود را به دیگر کشورهای جهان اعزام می‌کند، بلکه در زمینه آموزش دانشجویان پزشکی کشورهای دیگر نیز فعال است. همچنین بسیاری از بیماران در کشورهای همجوار و حتی غیرهمجوار کوبا را برای دریافت خدمات پزشکی انتخاب می‌کنند.
دولت کوبا از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۳ برنامه‌ای با عنوان بچه‌های چرنوبیل را به اجرا گذاشت. در قالب این برنامه حدود ۲۲ هزار کودک و ۴۰۰۰ بزرگسال که همگی قربانی فاجعه هسته‌ای چرنوبیل بودند، خدمات رایگان پزشکی دریافت کردند. این خدمات شامل اسکان، دریافت غذا و درمان در تارارا در نزدیکی هاوانا پایتخت کوبا بود. ارائه این خدمات در شرایطی صورت گرفت که شوروی متحد اصلی کوبا به تازگی دچار فروپاشی شده بود و تصور می‌شد کوبا دیگر توان ارائه خدمات گسترده بهداشت و درمان را ندارد.
در اواخر سال ۱۹۹۸ پزشکان و کادر درمان کوبا با حضور در آمریکای مرکزی در زمان وقوع توفان میچ به کمک سانحه دیدگان شتافتند. این توفان سهمگین موجب مرگ ۳۰ هزار نفر و بی خانمانی ۲.۵ میلیون نفر شد. عدم دسترسی به خدمات درمانی در این منطقه طی ماه‌های بعد موجب شد تا در نوامبر سال ۱۹۹۹ فیدل کاسترو رهبر وقت کوبا دستور افتتاح دانشگاه پزشکی آمریکای لاتین را در هاوانا صادر کند. این دانشگاه آموزش‌های پزشکی خود را به رایگان به دانشجویان علاقمند کشورهای مختلف ارائه می‌کرد. پزشکان فارغ التحصیل از این دانشگاه در سال‌های بعد در کشورهای مختلف آمریکای لاتین مشغول خدمت شدند و جان هزاران نفر را نجات دادند.
تا سال ۲۰۱۹ بیش از ۲۹ هزار پزشک از ۱۰۵ کشور جهان و از جمله ایالات متحده از این دانشگاه پزشکی فارغ التحصیل شدند. نیمی از این افراد را زنان جوان تشکیل می‌دادند. ۷۵ درصد از این زنان، فرزندان بانوان کارگر در زمین‌های کشاورزی بودند و مجموعاً به ۱۰۰ گروه متنوع نژادی تعلق داشتند. عملکرد موفقیت آمیز این دانشگاه در سال ۲۰۰۹ تحسین دکتر مارگارت چان رئیس سازمان بهداشت جهانی را به همراه داشت.
در اواخر آگوست سال ۲۰۰۵ وقوع توفان کاترینا در ایالت‌های مختلف آمریکا خبرساز شد. کوبا سه بیمارستان صحرایی برای کمک به آسیب دیدگان برپا کرد و کادر بهداشت و درمان خود را نیز به لوئیزیانا، می سی سی پی و آلاباما فرستاد. کوبا در مجموع ۱۵۸۶ نیروی داوطلب درمانی را آماده اعزام به آمریکا کرد، اما دولت بوش جلوی ورود آنها را به آمریکا گرفت. از همین رو این افراد در اکتبر سال ۲۰۰۵ به گوآتمالا فرستاده شدند تا مردم سانحه دیده این منطقه کمک کنند.
پس از وقوع زلزله در کشمیر تحت کنترل پاکستان در همان ایام، کوبا به کمک ۳.۳ میلیون بی خانمان این منطقه شتافت و ۱.۷ میلیون نفر را در ۳۲ بیمارستان صحرایی مداوا کرد و این در حالی بود که کوبا و پاکستان با هم رابطه دیپلماتیک ندارند. پس از آن ۹۰۰ پزشک پاکستانی از دانشگاه پزشکی آمریکای لاتین فارغ التحصیل شدند. بعد از زلزله مرگبار هاییتی در ژانویه سال ۲۰۱۰ که به مرگ ۲۳۰ هزار نفر و بی خانمانی ۱۵ درصد جمعیت هاییتی انجامید، ۳۴۴ پزشک کوبایی ظرف ۲۴ ساعت به این کشور اعزام شدند و در کنار صدها نیروی داوطلب مشغول به کار شدند. همچنین ۴۸۱ فارغ التحصیل دانشگاه پزشکی آمریکای لاتین از هاییتی و ۲۷۸ فارغ التحصیل دیگر از ۲۸ کشور جهان به سانحه دیدگان این زلزله کمک کردند.
دولت کوبا این روند رو به رشد کمک و آموزش پزشکی را در یک دهه اخیر نیز ادامه داده و انتظار می‌رود تازه‌ترین همکاری ایران و کوبا برای تولید واکسن کرونا نیز دستاوردهای مهمی را برای مردم دو کشور و جهان به همراه آورد
