خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر میشود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در سرویس تاریخ «انتخاب» منتشر شده بود.
سرویس تاریخ «انتخاب»: متن کامل خاطرات ۷۱ تا ۷۶ (که به صورت اختصاصی در «انتخاب» منتشر میشود) در زیر آمده است
سال ۱۳۷۱
ساعت هفت ونيم صبح به ميهمان‌سراى سعدآباد رفتم و در كنار استخر با ميهمانان تاجيكى صبحانه خوردم. ضمن صرف صبحانه و در مسير تا فرودگاه مذاكرات داشتيم كه بيشتر دربارة اوضاع تاجيكستان بود. در فرودگاه مصاحبه كرديم و بعد از امضا و تبادل موافقت‌نامه‌ها، آنها با بدرقه رسمى به شيراز رفتند كه از آنجا به پاكستان بروند.
به دفترم برگشتم. وعاظ و روحانى‌هاى تهران آمدند. برايشان صحبت مفصلى كردم و اوضاع كشور و برنامه كار را توضيح دادم و توجيه‌شان كردم. جواب سئوالات را هم دادم. به مناسبت ايام محرم روضه خوانده شد.
جمعى از سفيران و كنسول‌هاى ما در كشورهاى همسايه با [آقاي علي‌اكبر ولايتي]، وزير امورخارجه آمدند. سياست پيشنهادي را در مورد كشورها به خصوص افغانستان توضيح دادند و نظر خواستند.
آقاى [هادي] نژادحسينيان، [وزير صنايع سنگين] براى گزارش وضع صنايع سنگين و مسايل مالى شركت‌هاى تحت پوشش آمد؛ بد نيست و رضايت‌بخش است. براى همكارى مصرف‌كنندگان صنايع سنگين و در خصوص جذب تكنولوژى در معاملات خارجى استمداد كرد.
عصر شوراى عالى انقلاب فرهنگى جلسه داشت. دربارة ويديو بحث كرديم؛ قرار شد ضمن مبارزه با فيلم‌هاى مبتذل و توليد فيلم‌هاى سازنده، در جهت آزادكردن حركت شود. تا ساعت نُه و نيم شب كار كردم و به خانه آمدم.
سال ۱۳۷۲
امروز تاسوعا، تعطيل است. در منزل بودم. وقتم به استراحت و مطالعه گزارش‌ها گذشت. محسن آمد. دربارة بازرسى وضع تعهدات ارزى و دربارة اقدامات مركز اسناد و دفتر نشر معارف انقلاب و موزه آثار من گفت؛ ترجيح مي‌دهم كه عنوان موزه نداشته باشد و تلاش براى جمع و تنظيم آثار باشد كه خيلى زياد است.
عصر اطلاع دادند كه انفجارى در يكى از انبارك‌هاى پادگان شهيد بابايى نهاجا [=نيروي هوايي ارتش] رخ داده و صداى انفجار در اكثر نقاط شهر شنيده شده و شايعاتى از قبيل حمله موشكى آمريكا و... در پى داشته است. شب محسن و عماد آمدند و پس از شام براى عزادارى به مسجد بلال رفتند.
سال ۱۳۷۳
اول وقت به فرودگاه مهرآباد رفتيم. از سازمان هواپيمايى كشور بازديد كرديم. دربارة خطوط هوايى و نحوه هدايت كنترل هواپيما با بى‌سيم و برنامه خريد و نصب رادار و تجهيزات ديگر براى هدايت مطمئن‌تر و آسان‌تر و بالا بردن تعداد پروازهاى عبورى و درآمدهاى ارزى توضيح دادند. امسال، مى‌توانند بيش از يكصد ميليون دلار درآمد داشته باشند و اگر رادار نصب كنيم، این درآمد چند برابر مى‌شود؛ متقاضى عبور زياد است، اما فعلاً امكان مديريت نيست. از پاركينگ پنج طبقه فرودگاه بازديد كردم. آن را بخش خصوصى ساخته است كه ده سال استفاده كند و سپس از آن دولت باشد.
سپس از سازمان هواشناسى بازديد كرديم. آقاى [علیمحمد] نوريان توضيحات خوبى دربارة اهميت استفاده از اطلاعات هواشناسى براى بخش‌هاى مختلف كشور داد. سيستم كامپيوترى جديد را افتتاح كرديم. قرار است به زودى به شيوه جديد و تصويرى اخبار هوا را بدهند. استفاده‌هاى زيادى مى‌توانيم ببريم.
سپس از مركز آموزش هما بازديد كرديم. افتتاح ساختمان انجام شد. برنامه‌هاى آموزشى خوبى دارند و بناست، دانشجو از ياتا و كشورهاى خارج هم بگيرند. از بخش‌هاى مختلف تعميرات هواپيماها و سپس از تأسيسات و آشيانه شركت هواپیمایی آسمان بازديد كردم و توضيحات شنيدم. در برنامه اول توسعه خوبى يافته است و بيشتر به نقاط محروم و فرودگاه‌هاى كوچك مى‌رود.
از برنامه چمنكارى اراضى فيمابين دو باند بازديد كرديم و نمايش چتربازى و كايت و هلى‌كوپترها و هواپيماهاى هدايت از دور را ديديم. پس از ناهار و استراحت و نماز، در جمع مديران سازمان‌هاى مورد بازديد، خواسته‌های آنان را گوش دادم و مذاکره کردم. سپس به جمع كاركنان رفتیم و پس از گزارش آقاى [اکبر] تركان، [وزیر راه و ترابری] و تماشاى پرواز هواپيماى كوچك آموزشى جت دُرنا كه با تكنولوژى كمپوزيت و طراحى اقتصادى ساخته شده است، برایشان سخنرانى کردم.
به خانه آمدم. با آیت‌الله خامنه‌اى، براى حل مشكل شيمكوس آلمانى، تلفنى صحبت كردم.
سال ۱۳۷۴
در خانه بودم. بد گذشت. بعد از ظهر از خبرگزاري[ایرنا]، خبر دادند كه دو ساعتي است كه راديو بغداد، برنامه ندارد و گاهي اعلام مي‌كنند كه به زودي خبر تأسفآوري پخش مي‌كنند. سرانجام وضع را عادي كرده و گفته که سه نفر دانشگاهي در بيرون بغداد راه‌بندي كرده‌اند، دو نفرشان كشته و يك نفر متواري شده است و آنها در اين مدت، تعدادي را كشته‌اند. ياسر چمدانش را براي سفر به ليبي مي‌بندد؛ بناست دربارة طرح‌هاي مربوط به جهادسازندگي و كشاورزي مذاكره كنند.
سال ۱۳۷۵
از خانه به وزارت اطلاعات رفتيم. محسن هم همراه بود. نمايشگاه دستاوردهاى فنى را ديديم. اقدامات خوبى براى تهيه تجهيزات الكترونيكى براى وظايف اطلاعاتى داشته‌اند. مهندس فيروزآبادى، معاونت فنى [وزارت اطلاعات]، نيروى مبتكرى است. سپس در جمع حضار پس از استماع خيرمقدم و گزارش آقاى [علی] فلاحيان، [وزیر اطلاعات]، سخنرانى دلگرمكنندهاى برايشان نمودم و نصيحت كردم كه در جهت جذب قلوب مردم عمل كنند و نه در جهت ارعاب و ايذاء مردم. با تأخير به دفترم رسيديم. محسن هم در شلوغى جلسه كفش خود را گم كرده بود.
با آقاى [محمد محمدی] رى‌شهرى، [نماینده ولیفقیه و سرپرست حجاج ایرانی]، قرار ملاقات داشتيم كه با تأخير من لغو شده بود. آقاسيدمحمدباقر خوانسارى، عضو [مجلس] خبرگان آمد. به خاطر مشكلات تنفسى كه در جنوب تهران دارد، براى تهيه منزلى در شمال تهران استمداد كرد. قرار شد در مقابل منزلى كه در شهر دارد، عمل شود. آقاى كمال خرازى، [نماینده دایم ایران در سازمان ملل] آمد و گزارش مذاكره با يك سناتورآمريكايى را داد. گفت كه قبلاً از رهبرى اجازه گرفته است؛ مطلب مهمى نداشت.
[آقایان سیدرضا تقوی، سیدمحسن یحیوی و سیدحسین هاشمی]، كارپردازان مجلس آمدند. براى تهيه ماشين پاترول براى نمايندگان استمداد كردند و خواستند كه با ارز شناور 1750 ريالي، حساب شود تا حدود سه ميليون تومان ارزان‌تر از بازار آزاد تمام شود. آقاى [علیاکبر] ناطق [نوری، رییس مجلس شورای اسلامی] هم تلفنى همين را خواست؛ هر دوره براى نمايندگان، اين امتياز داده مى‌شود.
عصر آقاى فاروق الشرع، وزیر امورخارجه سوريه آمد. گزارش وضع جديد منطقه پس از پيروزى حزب ليكود در اسرایيل و نتايج كنفرانس سران عرب در قاهره را داد. منطقه را آبستن حوادث مى‌داند؛ به خصوص براى بهره‌گيرى در انتخابات آتى آمريكا. از مطالبى كه در بيانيه اجلاس، در مورد ايران به خاطر مسایل بحرين و امارات آمده بود، انتقاد كردم. گفت با مذاكره طولانى حافظ اسد، [رییسجمهور سوریه] با امير بحرين، قرار شده كه اگر ايران دست از تبليغات عليه بحرين بردارد، روابط عادى شود؛ قبول كردم. قرار شد در سفر به بحرين ميانجىگرى كنند. پيام را آقاى اسد داده بود.
آقاى [رضا] امراللهى، [رییس سازمان انرژی اتمی] آمد. در مورد بازرسى ويژه رهبرى از سازمان كسبنظركرد. شوراى عالى امنيت ملی جلسه داشت. در مورد مسایل افغانستان و بحرين تصميم‌گيرى کردیم. قرار شد، اعتراض به تركيه به خاطر تجاوز هلى‌كوپترهايش در مرز كه منجر به مرگ شش نفر از عشاير شده است، ادامه يابد. در مورد اعزام زایر به عراق، قرار شد، اشكالات قرارداد اخير كه باجخواهى از سوى عراقى‌ها دارد، برطرف شود؛ پول زيادى خواسته‌اند، با شرايط سخت و مدت كم و كنترل زياد. بعد از جلسه، آقاى ولايتى آمد و گزارش سفر به اوكراين و قرارداد سه جانبه با تركمنستان را داد.
سال ۱۳۷۶
از منـزل بـه واحـد علـوم و تحقیقـات دانـشگاه آزاد اسـلامى رفتـیم. چنـد واحـد جدیـد و آزمایشگاه جدید را افتتاح کردیم و از آزمایشگاه کاشت یون و گداخت و فیزیک پلاسـما بازدید کردیم. در مراسم، گزارش دکتر [عبداالله] جاسبى، [رییس دانـشگاه آزاد اسـلامی ] را شنیدیم. لوح سپاس و قالیچه مز پین به اظهارات امام، در مورد پیشنهاد اقدام من براي تأسیس دانشگاه آزاد اسلامى دادند. من هم صحبت دلگرم کنندهاى در مورد اهمیـت دانـشگاه آزاد اسلامى نمودم. این واحد علوم و تحقیقات بسیار مهـم اسـت ؛ گفتنـد در صـورت تکمیـل، بزرگترین واحد در خاورمیانه با حدود مربع هزار متر250 ساختمان است.
به دفترم رفتم. ستاد مبارزه با مواد مخدر جلسه داشت؛ با بررسى عملکرد گذشته و برنامـه آینده و چند مصوبه در کمک به کـامپیوترى کـردن دادگـاه انقـلاب و تقویـت ناجـا. عـصر شوراى عالی، اقتصاد جلسه با چند مصوبه داشت. تا ساعت نُه کارهاى دفتر را تکمیل کردم و به خانه آمدم.
امروز [شبکه خبري ] سی. ان. ان، مراسم انتقال هنگ کنگ از انگلیس به چـین را مـستقیم پخش مى کرد؛ بسیار با شکوه و نشاط آور بود ، به خاطر طرد استعمار و لابد بـراى چـین هـم نقطه عطفى است؛ چون از لحاظ اقتـصادى ، منطقـه بـسیار پیـشرفته و قدرتمنـدى را تحویـل مى‌گیرد. البته این هم مهم است که چگونه یک منطقه شش میلیونى با رژیم غربى، از چـین یک میلیاردي، تقریباً به اندازه چین ثروتمند شده؛ به خصوص اینکه چـین در اولـین اقـدام، مجلس قانون گذارى را منحل کرده و مجلس مشورتى انتصابى تأسیس کرده و بـه سـرعت حرکت سریع مخالفت با این اقـدام در هنـگ کنـگ شـروع شـده و ریـیس مجلـس سـابق رهبرى مبارزه را به عهده گرفته
