سینما رفتن حالا در خیلی کشورها از جمله ایران امکان‌پذیر شده است، اما نباید انتظار داشت که گیشه‌های شلوغ پیش از کرونا تکرار شود.
شیوع بیماری «کووید ۱۹» تاثیر عمیقی بر صنعت فیلمسازی گذاشته است که در تمام بخش‌ها قابل ملاحظه است. سالن‌های سینماها بسته شدند، جشنواره‌های تعطیل شدند و از رونق افتادند، اکران فیلم‌های مهم هم تا زمانی نامعلوم به تعویق افتاد.
نخستین نتیجه ملموس افت وحشتناک فروش فیلم‌ها بود. حالا دوران رونق سرویس‌های استریم ویدئو شده بود که در دوران بی‌مشتری شدن گیشه‌ها خیال یکه‌تازی در سر داشتند که البته خیلی زود مشخص شد که وی‌اودی قرار نیست، جای خالی سینما را پر کند.
حالا که تابستان از راه رسیده است، بیش از هر زمانی جای خالی افتتاحیه‌های پر سر و صدای فیلم‌های بزرگ سینمایی احساس می‌شود. تا همین جای کار هم ضرر مالی عظیمی پیش روی صنعت سینما است.
تاثیر مخرب کرونا بر فروش سینما
در روزهای نخست هیچ کس از بلایی که قرار بود ویروس کرونای جدید سر دنیا بیاورد، خبر نداشت. در روزهای نخست شیوع در چین، کارشناسان فروش سینما از احتمال ضرر چند صد میلیون دلاری خبر می‌دادند. وقتی که کار به بسته شدن کل سالن‌های سینما در چین و پس از آن در بسیاری کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی رسید، تازه عمق فاجعه نمایان شد.
آن زمان که هنوز جشنواره کن قرار بود طبق زمان‌بندی برگزار شود، و فیلم‌های زیادی برنامه اکران تابستانی داشتند، برآوردهای از کاهش ۵ میلیارد دلاری فروش سینمای جهان شد اما حالا نگاه‌ها بسیار بدبینانه‌تر شده است.
در این باره بیشتر بخوانید:
دلتنگی سینمادوستان برای فیلم دیدن در سالن‌ها
وقتی خانه‌ها سینما می‌شوند
کرونا بزرگترین بازار سینمای جهان را نابود می‌کند؟
آنطور که «آبزرور» گزارش کرده است، سال ۲۰۱۹ گیشه جهانی سینما به رقم فروش ۴۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلاری رسید. با در نظر گرفتن لغو اکران اکثر فیلم‌های مشهور در سال ۲۰۲۰ و البته بسته بودن اکثر سینماها در چین و آمریکای شمالی با گذشتن نیمی از سال ۲۰۲۰ می‌توان در بهترین حالت به کاهش ۴۰ درصدی فروش امید داشت.
در ایران هم از زمان شیوع کرونا در اسفند تا بازگشایی سینماها در آغاز تابستان، حدود ۴ ماه سالن‌های سینما بسته بود، حالا هم که سینماها باز شده است، قرار نیست که با ظرفیت کامل به فعالیت بپردازند. مردم هم در قدم گذاشتن به سالن‌ها محتاط‌تر شده‌اند. بنابراین نباید از گیشه سینمای ایران هم انتظار عملکرد بهتری داشت.
فیلمی که مفت ساخته شد
در شرایط عادی همیشه صدر جدول پرفروش‌های سینما را فیلم‌هایی پرستاره با بودجه‌های نجومی اشغال می‌کنند؛ فیلم‌هایی از کارگردانان بزرگ سینمای جهان مثل جیمز کامرون، استیون اسپیلبرگ یا ریدلی اسکات. اما وقتی که یکی از فیلم‌های جدول پرفروش‌های سینمای آمریکای شمالی در تاریخ ۱۰ ژوئن فقط ۲ بیننده در سینما داشت، نباید شرایط را عادی دانست.
در این میان فیلم ترسناک ۲۹ دقیقه «لغو اشتراک» که در نرم‌افزار ویدئوکنفرانس ضبط شده است، عنوان پرفروش‌ترین فیلم گیشه آمریکای شمالی را در اختیار گرفته است. آنطور که بی‌بی‌سی گزارش کرده است، این فیلم در روز دهم ژوئن بیش از ۲۵ هزار دلار فروش داشت.
نکته جالب درباره فیلم «لغو اشتراک» میزان بودجه آن است. آنطور که اعلام شده، هزینه تولید این فیلم صفر است. اما چطور ممکن است؟
فیلم «لغو اشتراک» ایده فیلمسازی به نام کریستین نیلسن و بازیگری به نام اریک تاباش است. وقتی که بحران کرونا سالن‌های سینما را به کما برد، این دو نفر خودشان را در موقعیتی تکرارنشدنی دیدند که خالق پرفروش‌ترین فیلم گیشه شوند. تاباش در این‌باره می‌گوید: «با دیدن آمار پایین فروش فیلم‌های روی پرده، در حالی که هیچ فیلم مهمی برنامه اکران نداشت، به این فکر افتادم که می‌شود راهی پیدا کرد تا در این آشفته بازار صاحب عنوان پرفروش‌ترین فیلم شد.»
آن‌ها برای اینکار حقه‌ای برازنده پرده نقره‌ای سینما یافتند، و سیستم فروش سینمای آمریکای شمالی را به بازی گرفتند. در گیشه آمریکا شمالی مکانیسمی به اسم «چهار دیواری» وجود دارد که بر اساس آن استودیو کل یک سالن سینما را برای مدت زمانی معلوم اجاره می‌کند و در عوض کل فروش فیلم را خودش برمی‌دارد. استفاده از همین مکانیسم به خالقان «لغو اشتراک» این امکان را داد که نام فیلمشان را به عنوان پرفروش‌ترین فیلم روز ۱۰ ژوئن سال ۲۰۲۰ در تاریخ سینما ثبت کنند.
حالا احتیاج به فیلم داشتند. آن‌ها فیلمنامه را در یک روز نوشتند که داستان ترسناک ویدئوکنفرانس ۵ فعال یوتیوبی بود. آن‌ها از دوستانشان درخواست کمک کردند تا در این ویدئوکنفرانس کوتاه نقش بازی کنند و خیلی زود فیلمشان بدون حتی یک دلار بودجه ساخته شد.
البته قرار نیست بدون پرداخت حتی یک دلار صاحب پرفروش‌ترین فیلم گیشه بزرگترین بازار سینمای جهان شوید. آن‌ها پس از ساخت فیلمشان یک سالن سینما را در چارچوب مکانیسم «چهاردیواری» به شکل کامل اجاره کردند و با لباس رسمی راهی مراسم افتتاحیه فیلمی شدند که تمام بلیت‌هایش را خودشان خریده بودند. البته بر اساس این قانون اکران «چهاردیواری» کل فروش به جیب خودشان می‌رفت اما آمارش ثبت می‌شد.
به این ترتیب آن‌ها توانستند با فروش ۲۵ هزار دلاری که به جیب خودشان رفت، فیلم خود را به پرفروش‌ترین فیلم گیشه آمریکای شمالی تبدیل کنند.
به تعویق افتادن اکران‌های بزرگ
همین ماجرای سوءاستفاده از سالن‌های خالی از تماشاگر به خوبی نمایانگر وضعیت سالن‌های سینمای جهان است. از یک سو تماشاگران با احتیاط به این موضوع نگاه می‌کنند. از سوی دیگر عدم تمایل فیلم‌های بزرگ به مشکل استقبال افزوده است.
بسیاری از فیلم‌های پرهزینه و جذابی که قرار بود تابستان روی پرده بروند، از «سریع و خشمگین ۹» تا «گودزیلا علیه کینگ‌کونگ» و قسمت جدید «جیمز باند» تاریخ اکران‌شان را عقب انداخته‌اند. پس حداقل در کوتاه مدت نباید توقع زیادی از گیشه‌های تازه از کما درآمده سینما داشت.
