افت حافظه، پرخاشگری و تهاجم با یک بار مصرف شیشه

خبرآنلاین: یک پژوهشگر حوزه اعتیاد گفت: مت‌آمفتامین در همان ابتدای مصرف خسارات جبران ناپذیری را به مغز وارد می‌کند که افت حافظه، پرخاشگری و تهاجم، رفتارهای جنون آمیز و آسیب‌های قلبی و مغزی از عوارض مصرف آن است.

دکتر محمدحسن فرهادی روز چهارشنبه در نشست علمی – پژوهشی که با عنوان «زیر ساخت‌های زیستی عصبی تاثیرگذاری مت‌آمفتامین» در مجموعه فرهنگی شقایق برگزار شد، با بیان اینکه شیشه یکی از مواد مخدر صنعتی است که متاسفانه اخیراً در ایران شایع شده است گفت: این ماده که به‌ صورت کریستال‌های کوچک شیشه مانند یا به‌ صورت پودر سفید بدون بو و تلخ که به‌‌راحتی در نوشابه‌های الکلی یا غیرالکلی حل می‌شود، سبب تشدید احساسات فرد، خستگی‌ناپذیری، بی‌خوابی، بی‌اشتهایی و لاغری می‌شود.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد ادامه داد: ماده‌ی اصلی و ترکیب شیمیایی این ماده، مت‌آمفتامین است و در مصرف تدخینی به نام‌های «Ice»، «یخ»، کریستال، شیشه و Tina نیز نامیده می‌شود، مت‌آمفتامین به فرم‌های مختلف موجود است و به روش‌های تدخینی (دود کردن)، استنشاقی (کشیدن پودر به‌داخل بینی)، تزریقی و خوراکی مصرف می‌شود و بسته به روش مصرف بر خُلق افراد اثرات تخریبی شدید و متفاوتی را ایجاد می‌کند.

فرهادی گفت: مت‌آمفتامین از نظر ساختاری شباهت زیادی به آمفتامین و نوروترانسمیتر دوپامین دارد، اما کاملاً با کوکائین متفاوت است، اگرچه هر دو ماده‌ی محرک اثرات مشابه رفتاری و بیولوژیک دارند، اما تفاوت اصلی آن‌ها در چگونگی اثر آن‌هاست.

وی تصریح کرد: برخلاف کوکائین که بسیار سریع و تقریباً کامل در بدن متابولیزه می‌شود، مت‌آمفتامین اثر طولانی‌تر دارد و درصد بیشتری از آن به مدت طولانی‌تر بدون تغییر در بدن می‌ماند که منجر به اثرات محرک طولانی‌تر می‌شود و به علت حلالیت بالا در چربی به راحتی از سد خونی مغز عبور کرده و با تاثیر بر پایانه‌های عصبی باعث آزاد شدن میانجی‌های عصبی می‌شود.

فرهادی با اشاره به عوارض کوتاه مدت مت‌آمفتامین گفت: این ماده داروی محرک بسیار قوی است که حتی در دوزهای کم باعث هیجان‌زدگی، بی‌تابی، سخن‌گفتن تند، بی‌خوابی، افزایش فعالیت‌های فیزیکی، کاهش اشتها، اضطراب، بدبینی، خشونت، مشکلات قلبی و عروقی مختلف همچون افزایش ضربان قلب و ضربان نامنظم و افزایش فشار خون و با صدمه بر روی عروق باعث سکته مغزی و سکته قلبی می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه سوء‌ مصرف طولانی مت‌آمفتامین نیز عوارض منفی بسیار از جمله اعتیاد دارد، گفت: در اعتیاد به مت‌آمفتامین، نشانه‌هایی از جمله اضطراب، گیجی، بی‌خوابی، اغتشاش خلقی و رفتارهای خشن در مصرف‌کنندگان بروز می‌کند و در صورت ادامه مصرف بعد از مدت طولانی، علایم بدخلقی، افسردگی و علایم اختلال حرکتی مثل پارکینسون در فرد ظاهر می‌شود.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد بیان داشت: همچنین در برخی افراد علایم روانی، توهمات شنوایی، بینایی و لامسه و هذیان دیده می‌شود و بیمارانی که مصرف‌‌کننده‌ مزمن و مداوم بوده‌اند نیز با قطع ناگهانی دارو علایمی همچون افسردگی، اضطراب، احساس خستگی و میل شدید به مصرف دارو رخ می‌دهد.

وی تاکید کرد: این ماده در همان ابتدای مصرف خسارات جبران ناپذیری را به مغز وارد می‌آورد که افت حافظه، پرخاشگری و تهاجم، رفتارهای جنون آمیز و آسیب‌های قلبی و مغزی از عوارض مصرف آن است.

فرهادی با بیان اینکه بخشی از اثرات مزمن این ماده حداقل تا حدی قابل برگشت است، گفت: در یک مطالعه‌ تصویربرداری، بهبودی در برخی نواحی مغزی بعد از پاکی طولانی‌مدت را به مدت دو سال نشان داده است که با بهبودی در اجرای تست‌های حرکتی و گفتاری حافظه همراه بوده است و با این همه، عملکرد سایر نواحی مغزی حتی بعد از دو سال پاکی، بهبودی را نشان نمی‌دهد و به این معنی است که برخی تغییرات ساختاری ناشی از مصرف مت‌آمفتامین‌ها ممکن است طولانی‌مدت باشد.

وی ادامه داد: افزایش خطر سکته مغزی ناشی از سوء‌مصرف آمفتامین می‌تواند منجر به تخریب‌های غیرقابل بازگشت در مغز شود، همچنین مطالعات اندکی که در زنان حامله صورت گرفته خطر افزایش زایمان زودرس، جدا شدن جفت، تاخیر رشد جنینی و ناهنجاری‌های مغزی و قلبی را در آنان نشان می‌دهد.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد هشدار داد: افزایش انتقال HIV و هپاتیت B و C از عوارض افزایش سوء‌مصرف مت‌آمفتامین نه ‌تنها در مصرف‌کنندگان تزریقی، بلکه در غیرتزریقی‌هاست، در مصرف‌کنندگان تزریقی HIV و سایر بیماری‌های عفونی عمدتاً از راه مصرف مجدد سرنگ‌ها و سوزن‌های آلوده یا تزریق مشترک دیده می‌شود اما از آن‌جا که مصرف مت‌آمفتامین با رفتارهای جنسی پرخطر همراه است بنابراین در مصرف‌کنند‌گان غیرتزریقی هم خطر ابتلا وجود دارد،که ممکن است به‌علت افزایش میل جنسی ناشی از مصرف مت‌آمفتامین باشد.

فرهادی ادامه داد: همراهی تزریق و رفتار جنسی پرخطر سبب شده HIV یک مشکل عمده در مصرف‌کنندگان مت‌آمفتامین در مقایسه با سوء‌مصرف‌کنندگان سایر مواد مخدر باشد، همچنین سوء‌مصرف مت‌آمفتامین می‌تواند سبب بدتر شدن و پیشرفت HIV و عوارض آن شود.

وی به درمان مت‌آمفتامین اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بهترین درمان وابستگی به مت‌آمفتامین تکنیک‌های رفتاردرمانی از جمله درمان شناختی - رفتاری (Cognitive behavioral) و مدیریت مشروط (Contingency management) است، به‌عنوان مثال مدل ماتریکس که یک درمان رفتاری جامع است و مجموعه‌ای از رفتاردرمانی، آموزش خانواده، مشاوره‌ی فردی، قدم‌های حمایتی دوازده‌گانه و انجام آزمایش و تشویق فعالیت‌های غیرمرتبط با عدم مصرف مواد است، در کاهش مصرف مت‌آمفتامین موثر است.

فرهادی افزود: مداخلات Contingency management نیز که انگیزه‌های عینی و محسوسی در تبادل بین درگیر کردن بیمار در درمان و مانایی او در پاکی ایجاد می‌کند، در درمان موثر است.
وی یادآور شد: هیچ داروی اختصاصی که با اثرات مت‌آمفتامین تداخل داشته باشد یا دوره‌ی پاکی را طولانی کند یا سوء‌مصرف آن را کاهش دهد فعلاً وجود ندارد و با این همه، تعدادی از داروهایی که مورد تایید FDA در سایر بیماری‌هاست، ممکن است در درمان وابستگی به مت‌آمفتامین موثر باشد.

فرهادی در پایان خاطر نشان ساخت: یافته‌های مطالعات اخیر نشان داده که Bupropion سبب کاهش اثر لذت بخش (High) ناشی از مصرف مت‌آمفتامین می‌شود و همچنین ولع مصرف و وسوسه ناشی از مواد را تا حدی کم می‌کند.