سرویس سیاسی «انتخاب» / داود حشمتی: خبرهای جدید حاکی از احتمال نزدیکی ایران و عربستان است. این خبر در کنار بازگشت دوباره عمان به عرصه دیپماسی خارجی ایران و ایفای نقشی جدید در انتقال پیام و همچنین چراغ سبز امارات برای بازگشت به همکاری با ایران می‌تواند کابوس بزرگی برای اسرائیل تلقی شود.
روز 12 مردادماه 98 رسانه ها گزارش دادند: «وزیر حج عربستان از برقراری دوباره عمره برای زائران ایرانی استقبال کرد و قول داد، موضوع راه‌اندازی نمایندگی ایران در سفارت سوئیس (حافظ منافع ایران در عربستان) را شخصا پیگیری کند.»
دیپماسی حج موضوعی بود که اتفاقا ایران مدت ها بود دنبال می‌کرد. به طور مشخص حجت الاسلام قاضی عسگر، سرپرست حجاج ایرانی 12 مرداد 96 گفته بود: «بنده در طول سالهای گذشته همواره تلاش کرده ام که دیپلماسی حج، بر دیپلماسی عمومی دو کشور ایران وعربستان تاثیرگذار باشد و معتقد هستم دو کشور می‌بایست بعنوان دو کشور تاثیرگذار درجهان اسلام و منطقه، مسائل خود را حل و فصل نمایند و اختلافات را کاهش دهند.»
تخریب سازماندهی شده روابط
این نگاه راهبردی ایران به مساله اختلافات با عربستان است. روابط ایران و عربستان در چند سال اخیر پرتنش بود. ابتدا در قائله تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده، حج عمره تعطیل شد. پس از آن شاهد فاجعه منا بودیم که عده ای برای لغو حضور ایران در حج عمره خیز برداشتند اما موفق نشدند. اما به دنبال اعدام شیخ نمر، در دی ماه 94 سفارت عربستان تسخیر و قطع رابطه دیپلماتیک به طور رسمی کلید خورد. با روی کار آمدن بن سلمان و قدرت گرفتن او در سال 96 سطح تنش از سوی عربستان در اظهارنظرها به شدت تندتر شد. اما ایران در سطح رسمی با عربستان با ملایمت و اظهار تمایل برای بازگشت به وحدت اسلامی سخن میگفت. حتی کنایه‌های تند مانند «گاو شیر ده که آمریکا آن را می‌دوشد» نیز، با هدف به خود آوردن عربستان بیان می‌شد تا مانع از دوری بیشتر عربستان از ایران و نزدیکی بیشتر با جبهه ضدایرانی در منطقه و جهان شود. نظیر این رفتار را ایران با ترکیه نیز در مساله سوریه داشت و همین موضوع اسرائیل را به وحشت وادار می‌کند.
لازم است به یاد داشته باشیم که مشکل عربستان با ایران مشکل مرزی یا حتی تداخل و تخاصم نیروها در منطقه نیست. مشکل آنها با ایران مشکل اعتقادی است که افراطیون داخل هم به این مشکل دامن زده و تداوم بخشیده اند. آنها در این مسیر جدول اسرائیل و نگاه ادعایی آنها را پر کرده و در سوق دادن عربستان به سمت اسرائیل تلاش کردند.
برگردیم و اظهارنظرهای تند ولیعهد عربستان در زمان وزارت دفاع او را نگاه کنیم. اردیبهشت ماه سال 1396 درحالی که محمدبن سلمان جانشین ولیعهد عربستان و وزیردفاع این کشور بود در مصاحبه با NBC و در پاسح به سوالی درباره مصاحبه با ایران گفته بود: «چه طور با آنها گفت‌وگو کنید؟ منطق آنها این است که مهدی منتظَر(عج) خواهد آمد و آنان باید زمینه را برای ظهور او فراهم کنند و باید جهان اسلام را تحت سلطه در بیاورند.»
اسرائیل و نتانیاهو بر همین ترس بن‌سلمان سرمایه‌گذاری کردند و او را به این باور رساندند که «اگر مهدی موعود ظهور کند، قبل از آنکه به سراغ آنها در اسرائیل و جنگ آخرالزمانی برود، مکه را فتح خواهد کرد». این ترس، بن‌سلمان را روز به روز به اسرائیل نزدیک کرد.
موعودگرایی؛ از احمدی‌نژاد تا کریمی‌قدوسی
در داخل نیز افراطی های اعتقادی نزدیک به تیم احمدی نژاد و پایداری این ترس را برای او تقویت کردند. ردپای تیم احمدی نژاد را در غائله برهم زدن رابطه ایران و عربستان در ماجرای تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده که در نهایت منجر به تعطیلی حج عمره شده به روشنی دیدیم. رسانه هایی که زیر نظر تیم نزدیک به احمدی نژاد اداره می‌شدند، این غائله را تا تعطیلی حج عمره دنبال کردند. آنها بر پایه همان تفکری که در مستند «ظهورنزدیک است» شاهدش بودیم، مرگ پادشاه عربستان را پایان کار دولت عربستان و مقدمه ظهور حضرت ولی عصر می‌دانستند.
علاوه بر آنها پایداری‌ها نیز رسمأ این خط را دنبال می‌کنند. اظهارات برخی از آنها درمورد اوضاع یمن این موضوع را تایید می کند.
مجموعا اینکه تفکر پایداری و موعودگرایی نزدیک به احمدی‌نژادیسم معتقد است جنگ نهایی نزدیک است. آنها یمن را برای خروج یمانی (که گفته می‌شود قبل از ظهور حضرت حجت) خروج می‌کند، نیاز می‌بینند. این موضوع باید برای عربستان از طریق رسمی و مذهبی حل و فصل شود و به نظر می‌رسد دیپلماسی حج با کار چند ساله درحال حل آن است.
بخشش عربستان کابوس اسرائیل
ایران نشان داده که می‌تواند چشم برروی خطاهای رهبران کشورهای مسلمان ببندد و با وجود آنکه آنها حرفهای تندی را در مقطعی بیان می‌کنند، اما دوباره آنها را به عرصه همکاری وارد می‌کند. نمونه اخیر آن عمان بود. این کشور که یکی از «محترمین منطقه» و یک کشور اسلامی به حساب می‌آمد، درهایش را به روی نتانیاهو (به عنوان اصلی‌ترین دشمن ایران و جهان اسلام) باز کرد. با این اتفاق تاحدی جایگاه خود را در نزد ایران از دست داد، اما می‌بینیم که در همین های اخیر بار دیگر به عرصه بازیگری و همکاری با ایران بازگشته و ایران حاضر است چشم بر این اتفاق ببندد.
اما مهمترین نمونه اردوغان و رفتار او در ماجرای بهار عربی و خصوصا جنگ در سوریه بود. اردوغان که خود و حتی خانواده‌اش احساس دوستی عمیق و صمیمانه‌ای با رهبر معظم انقلاب می‌کردند، در مقطع ابتدایی جنگ سوریه با ایران دچار اختلاف شدند. اردوغان خواهان برافتادن اسد در سوریه بود. گفته می شود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور وقت نیز با این نگاه همراه بود. البته تمایل احمدی نژاد به سقوط اسد را از زاویه «مستند ظهور نزدیک» است نیز می‌توان واکاوی کرد. در آن مقطع اردوغان در میدان عمل در مقابل ایران و نیروهای اسد ایستاد و در مقام کلام نیز حرفهای تندی حتی علیه ایران زد.
اما بعد ازمدتی که اردوغان از پیروزی در جنگ با اسد ناامید شد، به سمت ایران بازگشت. حالا به همراه ایران و روسیه اتحاد سه گانه مستحکمی را چندسالی است در بحث سوریه دنبال می‌کنند که هم منافع خودش را تامین کند و هم به حل مشکل در سوریه کمک کند. تکرار همین رفتار ایران با حاکمان عربستان هم کابوس افراطیون است، و هم کابوس اسرائیل.
نزدیکی به عربستان کابوس اسرائیل
ایران نشان داد که در سطح اول حاکمیت، توان و اراده عبور از رفتارهای برخی از حاکمان اسلامی منطقه را دارد و به آنها به چشم کشور دوست نگاه می‌کند که تحت تاثیر دیگران قرار گرفتند. از همین رو همواره درها را برای بازگشت آنها باز نگه می‌دارد. این موضوع از آنجا برای اسرائیل و اتحادضدایرانی در آمریکا به عنوان یک کابوس در نظر گرفته می‌شد که بدانیم برپایه همین اتحاد اسراتژیک ضدایرانی بود که کوشنر داماد ترامپ طرح معامله قرن را دنبال کرده و به موفقیتش دل بسته بود. طرحی که به شدت محرمانه است اما می خواهد با هزینه های هنگفت میلیارد دلاری موضوع اختلاف میان فلسطین و کشورهای عربی با اسرائیل را پایان دهد. این طرح قرار بود در هفته های پایانی ماه رمضان (مصادف با روز جهانی قدس) رونمایی شود. اما سقوط دولت بنیامین اسرائیل و تجدید انتخابات در سرزمین های اشغالی موضوع این مساله را به تعویق انداخت. حالا آنها منتظر هستند تا انتخابات اسرائیل در شهریور ماه برگزار شود. در این میان به شدت نگران عادی شدن روابط میان ایران و عربستان هستند که دو طرف می‌توانند با بازگشایی دوباره مسیر حج عمره گام‌های بلندی را بردارد. لذا در این شرایط مراقبت از اقدامات احتمالی داخلی و بین المللی اهمیت زیادی دارد.
