توسعه شبکه های اجتماعی؛ مطالبه جدی فعالان و شهروندان

نقش شبکه های اجتماعی در پیشرفت دموکراسی و تثبیت آن بسیار مهم و غیر قابل انکار است. انقلا‌ب اول صنعتی، ماشین بخار در قرن هجدهم بود، انقلا‌ب دوم صنعتی، برق در قرن نوزدهم و انقلا‌ب سوم، انفجار اطلا‌عات و دانش و دانایی محوری بود که پایه اساسی قدرت در عصر کنونی را شکل می‌دهد. هر کسی که دانایی محوری و عقلا‌یی حرکت کردن را در استراتژی خود داشته باشد، از قدرت بالا‌یی برخوردار است.

مبرهن است نظام جمهوری اسلامی نیز با علم قطعی به این مهم در بستر دانایی محوری در حال حرکت است.  باید توجه داشت که بستر دانایی محوری، دموکراسی است. ما برای حرکت در مسیر دانایی محوری باید خودمان را تجهیز کنیم، دموکراسی را به بهترین شکل ممکن پیاده کنیم و در بسط دموکراسی و تشکل‌های مدنی تلا‌ش کنیم. نهادهای مدنی در دولت قبل ضربات سنگینی خوردند. 

قدر مسلم امروزه در کنار شکاف اقتصادی، شکاف‌هایی جدید ناشی از عصر جدید مطرح می‌شود. عصر دانش‌مداری، «شکاف دانایی» را به وجود آورده است.  در واقع نگاه به توسعه باید با مختصات زمانه و عصر خود، سازگاری داشته باشد؛ نمی‌توان در عصر موسوم به «عصر اطلاعات» از توسعه با ویژگی‌های عصر صنعتی صحبت کرد.  همچنین تحقق توسعه سیاسی و اجتماعی و شکل‌گیری «جامعه دانش‌مدار» بیش از آنکه مبتنی بر ابعاد سخت‌افزاری فناوری باشد، بر پایه زیر ساخت‌های نهادین فرهنگی و اجتماعی استوار است.

 به عبارت روشن‌تر، باید گفت توسعه نیازمند فرهنگ، اقتصاد، سیاست، دیپلماسی، آموزش و خدمات اطلاعات محور است. از این رو، در روند توسعه شاهد نوعی جابجایی در معیار‌ها و شاخص‌های پیشین برای سنجش توسعه هستیم.  بدیهی است در مقوله توسعه به صورت عام و توسعه سیاسی – اجتماعی به صورت خاص، وسایل ارتباط جمعی از جمله شبکه‌های مجازی که از محصولات انقلاب سوم صنعتی است، نقش غیر قابل انکار و مؤثری را دارا هستند. از بسیج عمومی و جهت دهی افکار جمعی تا کمک به شیوه‌های حکومت داری، نظارت بر عملکرد و کارکردهای  دولت، تقویت نهادهای مدنی، ترغیب شهروندان به مشارکت گسترده ملی، انتقال پیام و مطالبات مردم به دولت و منعکس ساختن فعالیت‌ها، برنامه‌ها وعملکردهای دولت در جامعه و... .

در واقع وسایل ارتباط جمعی در تبیین دیدگاه‌های احزاب و ترویج دموکراسی جایگاه ممتازی دارد، به خصوص در دوران گذار، کمک شایانی در پشت سر گذاشتن ناهنجاری ها می‌کند. هر چند که باید دقت داشت، خود نیز می تواند عامل تولید ناهنجاری باشد.

مبرهن است از مولفه‌های اصلی دوران گذار، وجود رسانه‌هایی همگانی با رویکردهای جمع گرا به ارزش‌های مدرن سیاسی و اجتماعی البته مبتنی بر فرهنگ دینی و ملی ما می‌باشد، زیرا که تنوع و تکثر رسانه‌های همگانی بر ارائه راه کارهای کثرت گرایانه فرهنگی ـ سیاسی عمیقاً تأثیر گذار بوده و موجب تسریع در روند جذب مشارکت های عمومی و نهادینگی هنجارهای مدرن و ارزش مدارانه اجتماعی می‌گردد. در واقع برجستگی و برازندگی نقش رسانه‌ها و شبکه های اجتماعی در پیشرفت دموکراسی و تثبیت آن بسیار مهم و غیر قابل انکار است. همان طور که در انتخابات مجلس، نقش بی بدیل شبکه های اجتماعی را شاهد بودیم. بنابراین توسعه امکانات شبکه های اجتماعی از جمله برقراری تماس صوتی تلگرام را باید به فال نیک گرفت.