آب مروارید سن و سال نمی‌شناسد

 اگر توجه کرده باشید کمتر فرد کهنسالی را می‌توان یافت که چشم‌هایش آب مروارید نیاورده باشد. در واقع آب مروارید در افراد مسن به‌طور فیزیولوژیک بخشی از تغییرات روند پیر شدن محسوب می‌شود. گرچه در چشم اغلب افراد بر اثر کهولت، آب مروارید تشکیل می‌شود، ولی همیشه هم افراد مسن، پس از 65 تا 70 سالگی به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.

به بیان دیگر، عوامل مختلفی از ژنتیک تا عفونت‌های دوران بارداری، مشکلات متابولیک بویژه دیابت، تروما و التهاب می‌توانند به آب مروارید از بدو تولد تا کهنسالی منجر شوند.

دکتر علی میرزاجانی، دانشیار گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی ایران با تاکید بر این که در صورت وجود هر یک از علل آب مروارید، قبل از 40 سالگی نیز فرد ممکن است به آب مروارید مبتلا شود، می‌گوید: بی‌شک مصرف دخانیات، تغذیه نادرست، ضربه به چشم، سر و اطراف چشم‌ها و مصرف برخی دارو‌ها می‌تواند فرد را در معرض ابتلای آب مروارید زودرس قرار دهد.

رئیس انجمن علمی اپتومتری ایران در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: در این مساله که تا حدودی آب مروارید بخشی از پدیده و روند پیر شدن است، شکی نیست. در واقع از آنجا که آب مروارید سنی جنبه اکتسابی دارد، نباید از تأثیر اشعه ماورای بنفش خورشید که در طول زندگی به دلیل محافظت نکردن صحیح از چشم‌ها به‌وسیله عینک‌های آفتابی استاندارد اتفاق می‌افتد، غافل شد. به بیان دیگر، هر چه بیشتر درطول زندگی در معرض اشعه ماورای بنفش خورشید قرار بگیریم، روند آب مروارید پیری سریع‌تر اتفاق خواهد افتاد.

عدسی چشم به‌طور عمده از آب و پروتئین ساخته شده است و هر گاه نظم استقرار مواد تشکیل‌ دهنده عدسی چشم به هم بخورد، عدسی کدر می‌شود و شفافیت خود را از دست می‌دهد. در چنین شرایطی نور نمی‌تواند بخوبی از آن عبور کرده و برای تشکیل تصویر به شبکیه چشم برسد و در پی آن، آب مروارید برای شخص تشخیص داده می‌شود که در صورت پیشرفت و بی‌توجهی به درمان ممکن است به نابینایی منجر شود.

خطر دیابت و داروهای کورتونی را نادیده نگیرید

غیر از خطر آب مروارید دوران کهنسالی که بر اثر فرسودگی بافت عدسی چشم اتفاق می‌افتد، برخی بیماری‌ها بویژه دیابت در صورت کنترل نشدن موجب بروز این بیماری حتی در سنین جوانی می‌شود.

میرزاجانی با اشاره به مطلب فوق تاکید می‌کند: مصرف مکرر بعضی از داروها از جمله کورتون‌ها نیز موجب بروز آب مروارید می‌شود. همچنین سوانحی که موجب ضربه محکم به چشم و اطراف آن می‌شود ممکن است باعث بروز آب مروارید شود.

وی می‌افزاید: آب مروارید تشعشعی نیز نوع دیگری از آب مروارید است که در اثر مواجهه با اشعه ماورای بنفش خورشید یا اشعه مادون قرمز در برخی مشاغل مثل ریخته‌گری، شیشه‌گری و نانوایی بروز می‌کند. این بیماری بر اثر تماس با اشعه ایکس، گاما و تشعشات یونیزان هسته‌ای در صنایع یا کادر پزشکی که به نوعی با این تشعشعات سر و کار دارند نیز اتفاق می‌افتد.

نوزادانی با مردمک سفید

اولین علامت آب مروارید در نوزادان وجود لکه سفیدی در چشم است که در اصطلاح به آن مردمک سفید گفته می‌شود.

این اپتومتریست با اشاره به این که با بررسی‌های تخصصی از سوی یک اپتومتریست یا جراح چشم پزشک وجود قطعی آب مروارید در نوزاد بررسی می‌شود، می‌گوید: درمان نشدن بموقع آب مروارید در نوزادان، مانع تکامل صحیح چشم و سیستم بینایی می‌شود و می‌تواند به کم بینایی یا نابینایی منجر شود. در بزرگسالان نیز درمان نکردن آب مروارید به پیشرفت این بیماری و ابتلای احتمالی به آب سیاه منجر می‌شود.

با ابتلای چشم به آب سیاه یا گلوکم نیز به عصب بینایی آسیب وارد شده و در دراز مدت، موجب نابینایی می‌شود. توجه داشته باشید در افراد بزرگسال، علامت اولیه آب مروارید به صورت تار شدن دید دور یا بهتر شدن دید نزدیک بروز می‌کند. به طوری که فرد ممکن است متوجه شود بدون عینک پیرچشمی نیز قادر به خواندن و دیدن در فاصله نزدیک شده است.

پیشگیری از آب مروارید

بی‌شک اگر آب مروارید ناشی از وراثت باشد، پیشگیری از آن ممکن نیست، اما پیشگیری از بیماری‌ها، مصرف مداوم دارو‌ها و ضربه به چشم از مواردی است که تا حدود زیادی قابل کنترل است.

میرزاجانی در این‌باره می‌افزاید: با محافظت چشم‌ها از تشعشعات جوی و مصنوعی از جمله لامپ‌های فلورسنت و تغذیه صحیح و مصرف نکردن دخانیات می‌توان مانع پیر شدن عدسی چشم شد یا لااقل آن را به تعویق انداخت. بعلاوه اگر بیماران دیابتی کنترل بهتری روی تنظیم قند خون و جلوگیری از افزایش سطح قند خون خود داشته باشند، تا حد زیادی می‌توانند از آب مروارید دیابتی جلوگیری کنند.

فراموش نکنید برای درمان قطعی آب مروارید نیز بر اساس مراجع معتبر پزشکی تا امروز روشی موثر‌تر از جراحی شناخته نشده است.