شرایط مدیریت در فوتبال ایران چیست و چند مدیرعامل از ۱۶ مدیران عامل باشگاه‌های لیگ برتری شاخص‌های مدیریت در سطح اول فوتبال ایران را دارند؟
به گزارش انتخاب، فوتبال ما حرفه‌ای شده است، سومین لیگ برتر قاره کهن را در اختیار داریم. لیگ فوتبال ایران بعد از کره و ژاپن در جایگاه سوم آسیاست. با این حال سوال اصلی اینجاست این حرفه‌ای‌گری و حرفه‌ای سازی فوتبال ایران چقدر واقعی است؟ آیا مدیران فوتبال باشگاهی ما هم به اندازه مدیران کره جنوبی و ژاپن در کارشان متخصص هستند؟ شاخص‌های انتخاب مدیران عامل برای باشگاه‌های فوتبال ما در لیگ برتر چیست؟
یکی از مدیران سابق فدراسیون در جمعی خصوصی تعریف می‌کرد :«زمانی تصمیم گرفتیم برای انتخاب مدیران باشگاه‌ها نیز مانند سرمربیان تیم‌های لیگ برتری شاخص و استانداردهایی تعریف کنیم. یعنی همانطور که یک مربی برای سرمربیگری در لیگ برتر باید مدرک حرفه‌ای داشته باشد برای مدیران باشگاه‌ها نیز ویژگی‌های خاص مدیریتی تعریف کنیم اما وقتی بررسی کردیم دیدیم بسیاری از مدیران باشگاهی ما فاقد این شاخص‌ها هستند و به همین دلیل از اجرای چنین طرحی در فوتبال ایران منصرف شدیم!»
قطعا در مدیریت هم مثل مربیگری می‌توان تئوری‌های مختلف را مد نظر قرار داد اما برخی از ویژگی‌های برای مدیریت اجرایی در یک باشگاه فوتبال لیگ برتری مشترک هستند. ویژگی‌هایی مثل برنامه‌ریزی، سازماندهی درست و به کارگیری نیروهای متخصص، درآمدزایی و بودجه بندی. همین چند شاخص مهم و مشترک نیز فقط در تعداد معدودی از مدیران باشگاه‌های لیگ برتری ما دیده می‌شود.
داشتن دانش مسایل حقوقی برای تنظیم قراردادها و ... پیشکش! شاید به دلیل نداشتن همین دانش مسایل حقوقی مدیران باشگاه‌های ایران است که همواره باشگاه‌های لیگ برتری ما در پرونده‌های حقوقی در فیفا بازنده هستند. شاید به همین دلیل است که برخی از بازیکنان بنجل خارجی قرادادهای حیرت انگیزی حتی با باشگاه‌های مطرح و پرهوادار ما امضا کرده‌اند.
در جمع 16 مدیر باشگاه‌های لیگ برتری ایران متاسفانه فقط یک مدیر دارای MBA است.( Master of Business Administration مدیریت ارشد کسب و کار.) این در حالی است که اکنون در سطح جهان برخی از دانشگاه‌های معتبر ورزشی به مدیران ورزشی و افرادی که خواهان مدیریت در فوتبال هستند مدرک FI Master of Business Administration اعطا می‌کنند. یعنی مدیریت ارشد کسب و کار در صنعت فوتبال( Football industry).
نمی‌خواهیم بی مورد به مدیران باشگاهی فوتبال ایران بتازیم اما بررسی مدارک و سوابق مدیریتی باشگاه‌های ما چندان امیدوار کننده نیست! بهتر دیدیم که فقط مروری بر سوابق مدیریتی این مدیران داشته باشیم و قضاوت را به مخاطبان واگذار کنیم. ضمن اینکه باید بگوییم در فوتبال ایران ثبات مدیریت در باشگاه‌های فوتبال ایران آمار وحشتناکی دارد! بنابراین شاید مدیران باشگاهی ما هم حق داشته باشند که به هر طریق ممکن به فکر کسب نتیجه در میدان مسابقه باشند و خیلی به اصول مدیریتی از جمله حرفه‌ای سازی واقعی و درآمدزایی واقعی در فوتبال فکر نکنند.
در حال حاضر اکثر مدیران عامل باشگاه‌های فوتبال ایران ماشینامضاهایی هستند که فقط پول خرج می‌کنند و هنر درآمدزایی ندارند. اکثر مدیران هم براساس روابط با ارگان‌های مربوطه به عنوان مدیرعامل این باشگاه‌ها انتخاب شده‌اند و به این ترتیب مدیران بالادستی پول را به این مدیران که مورد اعتمادشان هستند می‌دهند تا آنها این پول‌ها را مثل عابر بانک! هزینه کنند بدون اینکه برخی از آنها هنری در مدیریت ورزش فوتبال یا درآمدزایی داشته باشند. آنها فقط مدیریت هزینه هستند.
باهم سوابق مدیریتی 16 باشگاه لیگ برتری را مرور می‌کنیم:
1- سرپرست باشگاه پرسپولیس؛علی اکبر طاهری؛از دخانیات و صنعت به ورزش!
علی اکبر طاهری هدایت یکی از پرطرفدارترین باشگاه های ایران را برعهده دارد آن هم در حالیکه یک مدیر صنعتی و اقتصادی است. با این حال اگر حاصل مدیریت را فقط به نتیجه تیم فوتبال ربط بدهیم می‌توانیم او را مدیری موفق در دو سال اخیر بدانیم اما در زمینه شاخص‌های دیگر شاید بهتر است که کارشناسان خبره مدیریت نظر بدهند. در سابقه مدیریت او مدیریت در شرکت دخانیات! هم دیده می‌شود که در جبهه مخالف ورزش قرار دارد. با این حال ظاهرا او به دلیل ارتباط دوستی با برخی از مدیران و وزیر ورزش برای مدیریت باشگاه پرسپولیس انتخاب شد.
سوابق تحصیلی:
لیسانس اقتصاد از دانشگاه علامه طباطبایی
فوق لیسانس مدیریت از دانشگاه آزاد
MBA از دانشگاه SURREY انگلستان
سوابق کاری:
تعاونی تولیدی (رئیس هیأت مدیره) 62 – 60
مجتمع صنعتی نیر پارس (عضو هیأت مدیره و مدیر عامل) 64 – 62
مرکز تهیه و توزیع فلزات ساختمانی (مدیر بازرگانی) 67 – 64
گروه صنعتی خاور – شرکت گواه (رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل) 72 – 67
شرکت پیستون سازی ایران (عضو هیأت مدیره) 71 – 70
شرکت ساپکو – ایران خودرو (رئیس هیأت مدیره) 78 – 72
ایران خودرو (معاون مدیر عامل و رئیس سازمان خرید) 78 – 72
شرکت ساپکو (عضو هیأت مدیره و مدیر عامل) 81 – 78
شرکت لاستیک سازی بارز (عضو هیأت مدیره) 84 – 79
شرکت گسترش ایران خودرو (عضو هیأت مدیره) 81 – 79
موسسه فرهنگی ورزشی ایران خودرو (رئیس هیأت مدیره) 82 – 79
شرکت خودرو سازی بن رو (عضو هیأت مدیره و مدیر عامل) 86 – 82
شرکت لیزینگ بنیان توسعه صنعت پارس (عضو هیأت مدیره) 85 – 83
شرکت خدمات بنیان توسعه صنعت پارس (عضو هیأت مدیره) 83 – 82
شرکت خودروسازی سبلان (رئیس هیأت مدیره) 92 – 87
شرکت ایران ترانسفو (عضو هیأت مدیره) 89 – 87
شرکت ایران ترانسفو (مشاور مدیر عامل در سرمایه گذاری خارجی (آفریقای جنوبی) 91 – 89
شرکت سرمایه گذاری کارآفرینان مایوان (عضو هیأت مدیره) 91 – 87
شرکت دخانیات ایران (عضو هیأت مدیره) 90 – 88
گروه صنعتی ایران خودرو (عضو هیأت مدیره) 90 – 88
سازمان گسترش و نوسازی ایران (مشاور عالی ریاست هیأت عامل) 91 – 89
وزارت ورزش و جوانان (مشاور وزیر در امور اقتصادی) 92
صندوق اعتباری حمایت از قهرمانان و پیشکسوتان ورزش کشور (مدیر عامل) 92
2- مدیرعامل باشگاه تراکتورسازی؛ مصطفی آجورلو؛ مدیری باسابقه
آجورلو یکی از مدیران باشگاهی فوتبال ایران است که سوابق مدیریتی‌اش با فوتبال همخوانی کامل دارد. ضمن اینکه او علاوه بر مدیریت در ورزش در رسانه‌های ورزشی هم مدیریت کرده است. سوابق تحصیلی و مدیریتی او به شرح زیر است:
1372: لیسانس مدیریت از دانشگاه تهران
1375: فوق‌لیسانس مدیریت از دانشگاه تهران
1376: لیسانس نظامی
1380: فوق‌لیسانس مدیریت امور دفاعی
1391: دکترای مدیریت از دانشگاه امام حسین(ع)
2- سوابق شغلی:
1368-1360: مسئول آموزش در لشگر 27 محمد رسول (ص) و ستادهای مختلف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروهای مسلح
1374-1369: جانشین معاونت تربیت‌بدنی سپاه پاسداران
1384-1370: رئیس هیأت فوتبال نیروهای مسلح
1377-1374: عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع)
1377-1375: مدیرعامل باشگاه مقاومت
1378-1377: مدیرعامل باشگاه فرهنگی ورزشی فتح
1380-1377: نایب‌رئیس اتحادیه فوتبال
1384-1379: مدیرعامل باشگاه فرهنگی ورزشی پاس
1384-1379: مدیرکل تربیت‌بدنی نیروی انتظامی
1382-1380: دبیرکل اتحادیه فوتبال
1384-1381: رئیس هیأت‌مدیره خبرگزاری ورزش ایران (ایپنا)
1384-1382: مدیر مسئول روزنامه پاس جوان
1386-1384: رئیس سازمان ورزش شهرداری تهران
1386-1384: مدیرعامل شرکت شهر ورزش
1388-1389: مدیرعامل باشگاه استیل آذین
1389-1394: رییس سازمان ورزش سپاه پاسداران
3- عناوین ورزشی:
1374: نایب قهرمانی تیم فوتبال نیروهای مسلح درمسابقات ارتش‌های جهان با عنوان رئیس هیأت فوتبال نیروهای مسلح
1382: قهرمانی درلیگ برتر فوتبال ایران با عنوان مدیرعامل باشگاه پاس
1384و1381: دو بار نایب‌قهرمانی لیگ‌برتر فوتبال ایران با عنوان مدیرعامل باشگاه پاس
1384: صعود به مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان آسیا با عنوان مدیرعامل باشگاه پاس
4- سوابق آموزشی
1370: مربیگری فوتبال درجه سه
1373: مربیگری فوتبال درجه دو
1377: مربیگری فوتبال درجه یک
1381: مدیریت استراتژیک در ورزش
3- سرپرست باشگاه نفت تهران؛ حسین شهریاری؛ در دسترس نیست!
حسین شهریاری سابق عضویت در هیات مدیره باشگاه سایپا و همچنین فدراسیون اتومبیلرانی را به عنوان نایب رئیس داشته است. از این مدیر سوابق زیادی حداقل در جستجوی اینترنتی نمی‌توانید پیدا کنید! با این حال علی دایی در مصاحبه‌های اخیر بارها از او انتقاد کرده است.
4- مدیرعامل باشگاه ذوب آهن اصفهان؛ سعید آذری؛ مدیر 4 باشگاه
سعید آذری یکی از مدیران کاربلد و بادانش ورزش ایران است. او روابط خوبی با رسانه‌ها دارد و به مسایل حقوقی ورزش هم بسیار مسلط است. در گذشته به عنوان وزنه‌بردار و همچنین مربی وزنه‌برداری فعالیت می‌کرده است. آذری در سال 1383 به عنوان مدیرعامل باشگاه ذوب‌آهن اصفهان انتخاب شد. وی از سال 1383 تا سال 1388 در طی یک دورهٔ 5 ساله مدیرعاملی این باشگاه را برعهده داشته است. او پس از آن در سال 1389 به عنوان مدیرعامل باشگاه نساجی مازندران انتخاب شد و تا سال 1390 مدیرعاملی این باشگاه را بر عهده داشت. همچنین در سال 1390 برای مدتی به عنوان مدیرعامل باشگاه استیل‌آذین فعالیت کرده است. آذری در سال 1392 برای دومین بار به عنوان مدیرعامل باشگاه ذوب‌آهن اصفهان انتخاب شد. در دوران مدیریت وی، باشگاه فوتبال ذوب‌آهن موفق به کسب مقام قهرمانی در جام حذفی 88-1387، جام حذفی 94-1393، جام حذفی 95-1394، سوپر جام 1395 و نایب قهرمانی در لیگ برتر 84-1383 و لیگ برتر 88-1387 نیز شده است.
5-سید رضا افتخاری مدیرعامل باشگاه استقلال؛ مردی برای همه پست‌ها!
مدیری که در امور مختلف فوتبال مدیریت کرده اما در جستجوی اینترنتی کمتر در مورد مدرک دانشگاهی این مدیر همه کاره می‌توانید مطلب پیدا کنید مدیری که از فوتسال به باشگاه استقلال آمد. اولین حضور سید رضا افتخاری در فوتبال بر می گردد به سال 1374 که وی در آن تاریخ بعنوان دبیر کل فدراسیون فوتبال همکاری خود را با داریوش مصطفوی آغاز کرد و تا سال 1377 در همین پست فعالیت خود را ادامه داد.در سال 85 تا 86 بعنوان نائب رئیس دوم و رئیس سازمان لیگ برتر همکاری خود را با کیومرث هاشمی ادامه داد.
وی علاوه بر این سمت ها از سال 88 تا 90 هم مدیر کل تربیت بدنی استان تهران و عضو کمیته استیناف فدراسیون فوتبال بود. او مردی برای همه پست‌هاست.
6- فولاد خوزستان علیرضا اژدری‌زاده؛ داور درجه 2 با مدیریت بازرگانی
اژدری زاده نیز از مدیران جدید فوتبال ایران محسوب می‌شود. مدیری که سایت باشگاه فولاد خوزستان او را اینگونه معرفی کرده است:
اژدری زاده در فوتبال خوزستان یک چهره شناخته شده است که حضور خود در عرصه فوتبال کشور را با مدیریت موفق در باشگاه فولادنوین مطرح کرد. اژدری زاده دارای مدرک کارشناسی مدیریت بازرگانی است و مدرک درجه 2 داوری فوتبال را نیز در اختیار دارد.
کسب عنوان قهرمانی مسابقات لیگ دسته دوم فوتبال کشور در نخستین فصل حضور فولاد نوین در این رقابت ها، صعود به لیگ دسته یک فوتبال کشور در فصل 93-92 و صعود به لیگ برتر ایران در فصل 94-93 از دیگر افتخارات ایشان است
مدیرعامل باشگاه فولاد خوزستان همواره سعی دارد با بهره گیری از نظرات تمام عاشقان فوتبال استان و استفاده از تمامی پتانسیل های موجود درون استان و توجه به نیروهای کارآمد بومی، شکوفایی بیشتر فوتبال استان را باعث شود و روز به روز بر افتخارات و عناوین فوتبال خوزستان بیفزاید.
7- مدیرعامل باشگاه پیکان؛ محمود شیعی؛ فراری از حاشیه!
مدیرعاملی که همواره از حاشیه‌ها دوری می‌کند. در جستجوی اینترنتی سوابق مدیریتی خاصی از او نمی‌بینید حتی روی سایت باشگاه پیکان هم فقط یک عکس پرسنلی از مدیرعامل باشگاه بدون هیچ گونه توضیحی می‌بینید. او عضو هیات رئیسه فدارسیون فوتبال هم هست و یکی از مدیران تاثیرگذار و تصمیم‌ساز در عرصه مدیریت فدراسیون نامیده می‌شود. شیعی از مهندسین صنعتی است اما سوابقی از مدیریت او در فضای مجازی پیدا نمی‌کنید.
8- صنعت نفت آبادان؛علی عیسی زاده؛ مدیری درسایه
او از تیرماه 93 مدیرعامل باشگاه نفت آبادان است. مدیری که سوابق زیادی از او نمی‌توانید در فضای مجازی پیدا کنید! او را می‌توان مدیری در سایه نامید زیرا حتی پیدا کردن عکس از او هم در فضای مجازی دشوار است.
9- استقلال خوزستان؛سید جواد نعمتی نژاد؛ موجود نیست!
از مدیرعامل این باشگاه که فصل گذشته هم قهرمان لیگ برتر شده هیچ سابقه‌ای نمی‌توانید پیدا کنید حتی روی سایت خود باشگاه! از این مدیر حتی عکس هم نمی‌توانید پیدا کنید. چه برسد به اینکه بخواهید بدانید او مدیریت در ورزش را از کجا آغاز کرده است! به هر حال او مدیرعامل باشگاه قهرمان فصل گذشته هم هست.
10 - سپاهان؛ محسن طاهری؛سرمربی تیم ملی!
محسن طاهری نیز امسال به جمع مدیران باشگاه‌های ورزشی لیگ برتری پیوست. یک مربی هندبال که سابقه مدیریت زیادی در ورزش و بخصوص فوتبال ندارد. طاهری در حال حاضر سرمربی مستعفی تیم ملی هندبال ایران و تیم هندبال فولاد مبارکه سپاهان می‌باشد. وی سابقه سال ها حضور در هندبال ملی و باشگاهی را به عنوان کاپیتان در کارنامه دارد. وی همچنین مدت یک سال به عنوان عضو موظف هیئت مدیره در باشگاه فولاد مبارکه فعالیت داشته است. وی مدت 25 سال نیز سابقه کار در شرکت فولاد مبارکه در پست های اجرایی و عملیاتی را نیز در کارنامه دارد.
11- پدیده مشهد؛ هادی برگی‌زر سرمربی مشهور!
در معارفه هادی برگی زر به عنوان مدیرعامل باشگاه پدیده گفته شد: هادی برگی زر از چهره‌های شناخته شده فوتبال مشهد و دارای سوابق ارزنده مدیریتی در حوزه ورزش و دارای مدرک مربیگری حرفه‌ای فیفا و مدرک مربیگری a آسیا است! به جز این دیگر سوابق مدیریتی از برگی‌زر نمی‌بینید و او فقط سرمربی بوده است البته سرمربی مشهوری است.
12-گسترش فولاد تبریز؛غلامرضا سمندر؛ مدیر خصوصی
از او هم سابقه‌ای یافت نمی شود! او مدیرعامل یک باشگاه خصوصی واقعی در فوتبال ایران است. با این حال حتی روی سایت باشگاه نیز سمندر به عنوان مدیرعامل معرفی نشده وسوابقی از او منتشر نشده است همانطور که از محمدرضا زنوزی مالک باشگاه هم سابقه‌ای روی سایت باشگاه منتشر نشده است.
13- سیاه جامگان؛ علی عباسی؛ پسر مالک باشگاه!
علی عباسی پسر مالک باشگاه مدیرعامل این باشگاه است. در حکم انتصاب عباسی پسر به عنوان مدیرعامل آمده است: احتراما نظر به تعهد و تخصص جنابعالی در امور اقتصادی و علاقه‌مندی شما به رشته پرطرفدار فوتبال، به موجب این حکم شما را به عنوان مدیر عامل باشگاه سیاه‌جامگان ابومسلم خراسان منصوب می‌نمایم. از آنجا که نظم و اخلاق سرلوحه امور این باشگاه می‌باشد، امید است با استعانت از خداوند متعال و یاری ولی نعمتمان حضرت امام رضا(ع) و تلاش و پشتکار شما در به ثمر رسیدن اهداف بلند مدت این باشگاه موفق و پپروز باشید.
14- صبای قم؛ محمدرضا کشوری فر؛ سوابق روشن
همه از سوابق درخشان و روشن کشوری فر به عنوان مدیرعامل باشگاه صبا سخن می‌گویند که حتما همین طور هم هست اما سوابق تحصیلی و مدیریتی دقیقی از این مدیر در اینترنت نمی‌توانید پیدا کنید حتی روی سایت باشگاه!
15- سایپا؛ رضا درویش؛ رفیق چهره‌های سرشناس
رضا درویش چهره‌ای نام آشنا برای اهالی ورزش و فوتبال است او با مربیان و بازیکنان سرشناس زیادی در فوتبال رفاقت دارد یک مدیر صنعتی که سوابق مشخصی از او منتشر نشده است. همه از معرفت و دوستی او به نیکی یاد می‌کنند اما در اولین حضورش در مدیریت ورزشی روزهای تلخی را تجربه می‌کند و تیمش در انتهای جدول لیگ است.
16- ماشین سازی تبریز- میرمعصوم سهرابی؛ مرد همه کاره!
میرمعصوم سهرابی در سال 1350 در شهر تبریز به دنیا آمد وی از ابتدا بعنوان یک چهره ورزشی در شهر تبریز شناخته شده بود. دروازه بانی در تیم‌های مطرحی چون تراکتورسازی و شهرداری و همچنین فجر سپاه تبریز وی را آماده پوشیدن پیراهن تیم ملی دانشجویان کشور کرد. بعد از اتمام دوران طلایی ورزشی خود توانست مدارک مربیگریA آسیا را در رشته فوتبال و LEVEL2 در فوتسال را بدست آورد. سوابق مدیریتی وی به شرح زیر است:
- رییس هیئت هاکی آذربایجان شرقی
- عضور هیئت رییسه فوتسال کشور
- عضو سابق هیئت مدیره باشگاه گسترش فولاد تبریز
- 15 سال سابقه مدیریت در باشگاه و سازمان ورزش شهرداری تبریز
- مدیر امور اداری شهرداری منطقه 6
- معاونت ورزش شهردار تبریز
- جانشین معاونت فرهنگی هنری شهردار تبریز
- عضو سیاستگذاری ورزش محلات تبریز
