آیت الله آملی لاریجانی: حقوق بشر یک بحث اساسی است

رییس قوه قضاییه گفت: برای ما مسلمانان بحث حقوق بشر یک بحث اساسی است نه به دلیل نکات فلسفی که هم در تحقیق و تحلیل معنا و واقعیت حق وجود دارد بلکه به لحاظ ساختار انسان‌شناسی و جهان‌شناسی و خداشناسی که در پس پرده حق وجود دارد البته تحلیل ماهیت حق بحث دشواری است.

به گزارش ایسنا، آیت‌الله صادق آملی لاریجانی در مراسم بزرگداشت روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی که در سالن همایش های صدا و سیما برگزار شد، با تاکید بر اهمیت موضوع حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی اظهار کرد:  مساله حقوق بشر اهمیت  زیادی هم در دنیای امروز به لحاظ آثار عملی  و هم برای ادیان الهی خصوصا دین اسلام که همه به آن منتسب هستیم، دارد. مساله حقوق بشر یک مساله محوری است هم به لحاظ عملی و هم به لحاظ نظری.

وی افزود: کتاب‌های زیادی با عنوان حقوق بشر منتشر شده و مقالات زیادی در این زمینه تدوین شده است که بخشی را به این حقوق اختصاص داده‌اند.

وی افزود: نظریاتی که در باب حق مطرح می‌شود کاری نباید داشته باشند به دلالت لفظ حق. ما لفظ حق را باید بفهمیم و بعد از آن که فهمیدیم بحث ما شروع می‌شود که حق چیست. چیزی که در آثار علمای ما مفقود است، تحلیل فلسفی است، خصوصا حقوقی که معمولا در فقه مورد بحث نیست مثل حق آزادی و حق حیات که این موارد در آن‌جا بحث نمی‌شود.

رییس قوه قضاییه تصریح کرد: من در چند جلسه به ستاد حقوق بشر پیشنهاد دادم که بحث تحلیلی راجع به حق و حق بشری را جزو یکی از کارهای اساسی و زیر بنایی قرار دهد؛ گرچه نمی‌شود فقط انتزاعی فکر کرد و بحث فلسفی و تحلیلی کرد ولی یکی از کارهایی که در ستاد باید پیگیری شود و از متفکران اسلامی و غیراسلامی کمک گرفته شود و بحث‌های داغی مطرح شود راجع به ماهیت حق است. حق بشر که این واقعیت است یا واقعیت نیست. این بحث که آیا تمام حق ها قراردادی است یا لااقل برخی از حقوق باید واقعی باشند و غیرقراردادی که من از این حق دفاع می‌کنم.

وی افزود: اگر بنا باشد همه حقوق قراردادی باشد چه کسی حق این قراردادها را به این کسانی که قرارداد می‌گذارند اعطا کرده است. مسلما فرق است بین قانونی که مجلس شورای اسلامی ما در کشور قرار می‌دهد و بین قراردادی که فردی در خیابان راه می‌رود و می‌گوید من این قرارداد را داشته‌ام. مسلما این دو با هم فرق دارد و  فرقش این است که مجلس است که حق تقنین دارد و به آن شخصی که در خیابان راه می‌رود حق تقنین نداده‌اند و تقنین او الزام نمی‌آورد ولی مجلس شورای اسلامی الزام  می‌آورد. نظام سیاسی این حق را از کجا آورده است؟ براساس مبانی مختلف در تحلیل نظام‌های سیاسی منشا حق پیدا می‌شود.

وی ادامه داد: به نظر می‌آید باید ما  لااقل یک یا چند حق را غیرقراردادی بپذیریم والا نمی‌توانیم بقیه حقوق ها را الزامی بدانیم.

آملی لاریجانی با طرح این سوال که «ماهیت حق چیست؟» گفت: اگر به عنوان مسلمان می‌خواهیم حقوق بشر اسلامی را پایه‌ریزی کنیم باید تحلیل روشنی از حق داشته باشیم و در مقام عمل بسیار تاثیرگذار است. به عنوان مثال برخی از فیلسوفان عقل‌گرا  مثل هگل  نگاه دوگانگی بین روح و بدن را قبول داشتند ولی برخی از فیلسوفان مانند مالریالیست این موضوع را قبول ندارند و روح را به عنوان یک حقیقت قبول ندارند.