تلفات جاده‌ای در بن‌بست اجرای آزاد راه تهران ـ شمال

هر ساله در ایام تعطیلات اول سال و یا روزهایی که به دلیل مصادف شدن با چند روز تعطیلی، مردم قصد سفر و تفریح به شهرهای مختلف کشورمان را دارند، متأسفانه شاهد تردد حجم زیادی از خودروها در جاده‌ها، حوادث تلخ تصادفات رانندگی و صرف وقت و هزینه زیاد مردم در راه‌های کشور، به ویژه جاده‌های منتهی به شهرهای شمالی هستیم که از همه تلخ‌تر و تأسف‌بارتر، آمار بالای جرح و تلفات جاده‌ای است، هرچند به نظر می‌رسد از اشکالات مسافرت‌ها در کشورمان، تمایل بیشتر مردم برای سفر به مناطق شمالی است که این نقیصه متوجه دستگاه‌های مسوول سامان‌دهی گردشگری در ایران است که در معرفی جاذبه‌های دیگر مناطق و شهرهای کشورمان آنچنان که باید و شاید موفق عمل نکرده‌اند ولی با توجه به حجم بالای مسافرت‌ها به شهرهای شمالی که حتی مردم شهرهای این مناطق را هم به زحمت می‌اندازد، متأسفانه هنوز راه‌های این منطقه به ویژه در ایام پرتردد سال، ناامن و فاقد استانداردها و ظرفیت‌های لازم و کافی برای این حجم از تردد و اسکان است و تاکنون هم اقدام عملی و جدّی برای رفع این مشکل نشده است.

تلخ‌ترین این موارد را در تعطیلات اخیر عید سعید فطر شاهد بودیم که علاوه بر اتلاف وقت و خستگی زیاد مسافران در جاده ها، حادثه مسموم شدن جمعی از هموطنانمان در ترافیک سنگین داخل تونل کندوان اتفاق افتاد که خاطره بسیار بدی در اذهان و ذائقه حادثه‌دیدگان به جای گذاشت.
در همین ایام بود که وقتی اخبار تلخ سردرگمی، شلوغی و حوادث جاده‌های شمالی کشور را می‌شنیدیم، به خاطر آوردم در نوزدهم آذر ماه سال 1375، یعنی حدود 20 سال پیش، در سالهای پایانی دولت سازندگی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، با درایت و پیش‌بینی‌های خاصی که دارند، در یک مراسم رسمی از نزدیک شاهد کلنگ‌زنی و آغاز ساخت بزرگراه تهران، شمال توسط ایشان و با حضور مسئولان مربوطه بودم و حتی بودجه این پروژه ملی کاملاً کارشناسی شده و براساس مشارکت بانک‌ها برنامه‌ریزی شده بود. براساس اسناد خبری مراسم آن روز که در بایگانی اخبار رسانه‌های آن زمان قابل دسترسی است، روز دوشنبه، نوزدهم آذر ماه سال 1375 که آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به میمنت میلاد مسعود رسول اکرم حضرت محمد(ص) دستور آغاز عملیات اجرایی آزادراه تهران- شمال را به عنوان «بزرگترین عملیات راهسازی کشور» همزمان در تهران و (به صورت تلفنی) در مرزن‌آباد دادند، در جمع مسئولان مربوطه و شخصیت‌های لشکری و کشوری که در مراسم حاضر بودند، در سخنانی گفت: احداث آزادراه تهران- شمال یکی از کارهای باارزش دوران سازندگی است.

رئیس جمهور(وقت) افزود: سالانه 10 تا 12 میلیون نفر به منطقه شمال مسافرت می‌کنند و احداث این آزادراه در صرفه‌جویی از وقت و آرامش روحی مردم که برای تحصیل، استراحت و تجدید قوا به شمال مسافرت می‌کنند، نقش بسیار مهمی دارد.

آقای هاشمی رفسنجانی اظهار داشت: علاوه بر اینها، بهره‌برداری از این آزادراه باعث می‌شود تا استهلاک وسایط نقلیه در این مسیر به نحو چشمگیری کاهش یابد.

رئیس جمهور افزود: با توجه به توسعه بنادر جنوبی کشور، احداث آزادراه تهران- شمال یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و در حال حاضر امکانات اجرایی دولت، امکان احداث این بزرگراه را می‌دهد.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی خاطرنشان ساخت: یکی از ویژگی‌های طرح احداث این آزادراه این است که هزینه اجرای آن را دولت نمی‌پردازد.

رئیس جمهور(وقت) افزود: احداث شهرک‌های مسکونی در مسیر آزادراه تهران- شمال پیش‌بینی شده است که این اقدام به حل مشکل مسکن نیز در تهران و شمال کمک خواهد کرد.

رئیس جمهور(وقت) افزود: دریای خزر در آینده یکی از مسیرهای کشتیرانی مسافری بین ایران و کشورهای شمالی ما خواهد بود و ما می‌توانیم از این طریق درآمدهای ترانزیتی به دست آوریم.

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اظهار داشت: خوشبختانه رهبر معظم انقلاب نیز با طرح آزادراه تهران- شمال همراهی نشان دادند و این پشتوانه نیرومندی برای اجرای این طرح است.

وی آثار اقتصادی و اجتماعی این طرح را بسیار چشمگیر دانست و گفت: تاکنون درباره آثار اجرای  این طرح کار نشده و رسانه‌ها باید در این زمینه بیشتر کار کنند.

رئیس جمهور(وقت) افزود: من انواع پشتیبانی‌ها را برای اجرای طرح احداث آزادراه تهران- شمال خواهم کرد تا این کار با موفقیت به پایان برسد.

این آزادراه 121 کیلومتری، دارای دو خط رفت و برگشت جداگانه در هر سمت خواهد بود و عرض آن بیش از 26 متر و شروع مسیر آن از منطقه غرب رودخانه کن در انتهای کمربندی غربی تهران است.
در طول مسیر آزادراه تهران- شمال، 40 دستگاه تونل (دوقلو) به طول‌های 100 تا 3850 متر احداث می‌شود که جمع طول این تونل‌ها به 27 کیلومتر می‌رسد.

وزیر راه و ترابری پیش از سخنان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در مراسم شروع عملیات اجرایی طرح آزادراه تهران- شمال گفت: با احداث شهرک‌های مسکونی در مسیر این آزادراه و دریافت عوارض، بازگشت سرمایه احداث آن حاصل خواهد شد.

مهندس ترکان درباره اظهار نگرانی سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه، خاطرنشان ساخت: جای هیچ گونه نگرانی نیست و مهندسان مشاور این طرح، مطالعات زیست‌محیطی آن را تدوین کرده‌اند.

در این مراسم محسن رفیق‌دوست، سرپرست بنیان جانبازان و مستضعفان نیز درباره آزادراه تهران- شمال که با سرمایه گذاری این بنیاد احداث می‌شود، به حاضران در مراسم اطمینان خاطر داد که این طرح پیش از زمان پیش‌بینی شده، به مرحله بهره‌برداری خواهد رسید.

همزمان با افتتاح عملیات اجرایی آزادراه تهران- شمال به دست رئیس جمهور، طی مراسم ویژه‌ای عملیات اجرایی قطعه یک این بزرگراه نیز در مرزن‌آباد چالوس آغاز شد.

آزادراه تهران- شمال پس از گذشتن از دره کن، توچال، دوآب، شهرستانک، دهلیز رودخانه کرج، گچسر، کندوان، دهلیز رودخانه چالوس و با اتصال به کمربندی‌های ارتباطی چالوس به شهرهای نوشهر و تنکابن به انتها می‌رسد.

علاوه بر همه امتیازات بالا، صرفه‌جویی در مصرف سوخت را هم اضافه کنید که اگر دولت‌های پس از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، این پروژه مهم ملی را جدّی می‌گرفتند، الان دچار این همه نابسامانی در جاده‌های کشور به ویژه جاده‌های شمالی نبودیم.

پس از پایان دولت سازندگی، اگر کار با پشتکار و جدّیت پیگیری می‌شد، قطعاً با هزینه‌هایی به مراتب ارزان‌تر و در زمانی مناسب‌تر که در خود طرح پیش‌بینی شده بود، این پروژه ملی به سرانجام می‌رسید.

در 8 سال دولت‌های نهم و دهم هم که اصلاً اراده‌ای برای انجام و تکمیل چنین پروژه ملی باز مانده از دوران سازندگی وجود نداشت.

ادامه حوادث تلخ جاده‌ای و اتلاف وقت و هزینه‌های مردمی که به قصد تفریح و تفرّج به همراه خانواده به مسافرت می‌روند و بعضاً هم جز اقشار متوسط به پایین جامعه هستند که صرفاً در ایام تعطیل سال می‌خواهند از اوقات تعطیلات اداری و کارگری برای گردش استفاده ‌کنند، به این فکر افتادم که اگر با پروژه‌های ملی از جمله ساخت آزادراه تهران- شمال در دولت‌های مختلف برخورد سیاسی و جناحی نمی‌شد و واقعاً براساس مصالح و منافع کشور به پیشرفت و آبادانی کشور رفتار می‌شد، دیگر شاهد تداوم این حجم از مشکلات مسافرتی مردم خوبمان در جاده‌ها نبودیم.

کشور عزیز ایران که به خاطر منابع خدادادی و موقعیت آب و هوایی و جغرافیایی، همزمان دارای 4 فصل سال است، مردمش استحقاق و استعداد برخورداری از رفاه نسبی و امنیت و آرامش خاطر در سفرها و رفت و آمدهای جاده‌ای را دارند.

به هر حال به‌رغم مشکلات اقتصادی شومی که به دولت یازدهم به ارث رسیده است، از دولت انتظار می‌رود که پروژه ملی آزادراه تهران- شمال و ترمیم سایر جاده‌های کشور را با نگاهی نو و جدّی، مورد ارزیابی قرار داده و کمر همّت به اتمام پروژه‌های ملی راهسازی ببندد تا دیگر شاهد چنین حوادث تلخی در جاده‌های کشور به ویژه مناطق شمالی نباشیم.
والسلام