گروه هنر-محیا رضایی: بخش اول گفتگویمان با امیر تاجیک مدیر شبکه مستند سیما به مباحث اولیه مدیریت یک شبکه تلویزیونی اختصاص پیدا کرد و تاجیک از اولین اقداماتش برای بهتر شدن شرایط درون گروهی شبکه مستند و خروجی مناسب برای جذب مخاطب بیشتر خبرداد. سامان دهی بخش اقتصادی و توجه به تخصصی شدن برنامه ها از اولین اهداف اجرایی او برای شبکه مستند محسوب می شد.
در بخش دوم این گفتگو، مدیر شبکه مستند درباره حضور افرادی که نامشان در برخی رسانه ها حاشیه ساز شد توضیح داد و به تولید و جمع آوری آثاری اشاره کرد که توسط جوانان در سراسر کشور ساخته شده و یا در مراکز مختلف به تولید رسیده اما به دلیل پراکنده بودن، استفاده صحیحی از آنها نمی شود.
پاسخ به انتقاد از حضور محمد آفریده در شبکه مستند
مدیر شبکه مستند سیما که در این شبکه از حضور مستندسازانی چون محمد آفریده بهره گرفته است درباره حواشی فعالیت های این مستندساز در شبکه توضیح داد: نگاه من به مستند حرفه ای بود و به همین خاطر از افراد شناخته شده و حرفه ای در طیف های مختلف دعوت به همکاری کردم. آقای آفریده ۸ سال رییس مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی بود و از صاحب نظران این عرصه به شمار می آید. انتقادهایی که به حضور ایشان شد صرفا به خاطر حضورش در شبکه مستند بود و هیچ کس نتوانست به عملکرد و آنتن شبکه ما ایراد بگیرد. به نظر من بیشتر حاشیه سازی بود و مخالفان دلیل منطقی نداشتند.
تاجیک افزود: همه فیلمسازان آثار خوب و بد دارند و با کار فرهنگی نمی توان صفر و صدی برخورد کرد. اتفاقا بیشترین تشویق ها را در حوزه دفاع مقدس داشتیم. اگر حضور این افراد کاربلد قرار بود تاثیر منفی بگذارد با این افزایش مخاطب روبرو نبودیم و مورد تشویق نهادهای نظارتی قرار نمی گرفتیم.
با حذف بی‌مورد مستندها را از سندیت نمی‌اندازیم
وی درباره بحث ممیزی آثار مستند نیز گفت: تلاش می کنیم مستندها را با حذف های بی مورد از سندیت نیندازیم. شبکه مستند سعه صدرش را نسبت به محتوا بالا برده است و نگاه متفاوت تری نسبت به گذشته دارد. وقتی ما آثار ناصر تقوایی را که خود کارمند تلویزیون بوده و مستندهای خوبی ساخته پخش نکنیم باید منتظر باشیم تا آنها را از یک شبکه ضد انقلاب تماشا کنیم که این رویه خیلی اشتباه است. پخش این آثار اتفاقا مفید است چون سندیتی از یک دوره تاریخی نشان می دهد که الان امکان دسترسی به آن اطلاعات وجود ندارد.
تاجیک اشاره کرد: مستند «اون شب که بارون اومد» کامران شیردل بعد از پخش مورد انتقاد قرار گرفت در صورتی که اگر منتقدان به حافظه تاریخی شان رجوع کنند باید یادشان بیاید این مستند زمان شاهنشاهی ۷ سال توقیف بود چون فرمانداری که در این فیلم صحبت می کند با تدوین زیرکانه طوری نمایان شده که انگار یکی از مسئولان ساده لوح پهلوی است. این مساله خیلی جای بحث دارد ولی نمی دانم چرا الان هم با پخش این اثر مشکل دارند و محتوا و تاثیرگذاری آن را نمی بینند.
پیشنهاد عباس کیارستمی قبل از پخش «مشق شب»
وی با اشاره به اینکه در روند تولید و پخش آثار سعی شده درگیر حواشی نشوند و ممیزی تا جایی که به محتوا آسیب نرساند با رضایت کارگردان اعمال شود، بیان کرد: عباس کیارستمی وقتی در جریان قرار گرفت که یکی از آثارش را می خواهیم پخش کنیم قبل از نمایش «مشق شب» با من تماس گرفت و گفت این فیلم اگر به همین شکل پخش شود تاثیر بدی روی دانش آموزان می گذارد و پیشنهاد داد توضیحی در ابتدای برنامه داده شود. این مساله ارزشمندی است کسی که سال ها ارتباطی با رسانه ملی ندارد و آثارش کمتر پخش می شود خودش برای بهتر پخش شدن اثرش تماس می گیرد.
تفکر خصوصی شرط اول پیشرفت
یکی از اقدامات این شبکه ترمیم آثار آرشیوی سازمان و پخش آنها بود که تاجیک در این باره گفت: در قدم اول برای سالگرد انقلاب اسلامی تعداد قابل توجهی فیلم را ترمیم و پخش کردیم و بعد از این هم در تلاشیم مستندها و تصاویر مناسبتی را ارتقای کیفیت داده و در زمان های مربوط و مناسب پخش کنیم.
وی ادامه داد: اغلب آثاری که در برنامه «گنجینه» پخش می شود، فیلم های قبل انقلاب و عمدتا ۱۶ میلیمتری، ۳۵ میلیمتری یا سوپر ۸ بودند که برخی حتی صداهایشان جدا بود. ارتقای این ها به کیفیت اچ دی به مراتب دشوارتر است ولی با این حال سعی داریم انجام دهیم تا میراث تصویری را که از قدیم مانده حفظ و قابل استفاده کنیم. همه تلاش ما ارائه محصول باکیفیت و در شان مخاطب است. یکی از راه هایی که به کیفیت آثار تولیدی کمک می کند داشتن تفکر خصوصی است. باید معتقد باشیم بودجه ما از بیت المال است و در قبال هزینه های مان موظف به پاسخگویی هستیم. ما باید با توجه به اختیاراتی که داریم بهترین باشیم یعنی از حداقل امکانات حداکثر استفاده را ببریم. شاید اگر یک شبکه خصوصی بودیم بیشتر برای تبلیغات تلاش و درآمدزایی می کردیم اما الان که سازمان صدا و سیما از شبکه های تلویزیونی حمایت می کند باید همه ما نهایت تلاش مان را در جلب توجه مردم و کارکرد درست به کار ببندیم.
مدیر شبکه مستند درباره آثاری که قرار است این شبکه برای سال ۹۵ تولید کند، گفت: برای سال جدید علاوه بر ارتقای تکنیکی و بصری می خواهیم حداقل ۱۲ تولید مستند سینمایی در موضوعات مختلف داشته باشیم. هدف ما تولید ساعات بالای مستند نیست اتفاقا به تولید محدود اما ماندگار اعتقاد داریم که برای همه جالب توجه باشد.
حمایت های مستندگونه از جوانان سراسر کشور
وی افزود: حمایت از فیلم اولی ها و تداوم همکاری با مراکز مستندسازی و راه اندازی اتاق شمس از دیگر اقدامات ما است. اتاق شمس به عنوان یک مرکز حمایتی از مستندسازان ایده ها و نگاهی نو را به نمایش می‌گذارد. ابزار تولیدات مستند زیاد و ساده شده اما مستندسازان ما همگام با آن زیاد نشدند.
تاجیک بیان کرد: همه باید در این زمینه همدلانه کمک کنیم تا اتاق شمس به بهترین شرایط برسد این یک امکان کاملا عام المنفعه است و هدفش تولید مستندهای با کیفیت توسط فیلم اولی ها است. قصد داریم با ایجاد اتاق مشاوره از علاقمندان به این حوزه دعوت کنیم درباره طرح هایشان صحبت کنند.
وی با اشاره به اینکه یکی از قراردادهای ما با انجمن سینمای جوان مبنی بر تولید ۱۰۰ فیلم مستند است، مطرح کرد: این آثار قرار است در شهرستان های مختلف ساخته شود. انجمن ۵۹ دفتر دارد و از طریق آن توانستیم با فیلم اولی ها ارتباط بگیریم و با ایده پردازیشان آشنا شویم که برخلاف انتظار فیلم های خلاقانه و خوبی ساخته شد. این آثار دوشنبه ها روی آنتن می رود و خوشحالم که اعتماد ما به جوانان چنین نتیجه ای داشت.
احیای آثار پراکنده
امیر تاجیک درباره آثار مستندی که تا کنون در نهادهای مختلف تولید شده است، گفت: تلاش کردیم مستندهایی را که در نهادهای مختلف ساخته شده با عقد تفاهمنامه هایی جمع آوری کنیم. این مستندات آثاری بود که در مراکزی چون بهزیستی، مرکز نشر آثار امام خمینی و ... سال ها پیش ساخته شدند اما امروز در آرشیوها نگهداری می شوند.
وی اشاره کرد: اینها پتانسیل های موجود است که باید از آن استفاده کرد تا هم تکرار برنامه های شبکه پایین بیاید هم تنوع و کیفیت بالا برود. تمام تلاش مان را می کنیم شبکه مستند حوصله مخاطب را سر نبرد. ما علاقمند به مستند هستیم به همین دلیل برایمان ارزشمند بود که به دنبال جمع آوری یا تولید آثاری برویم که قابل دفاع است.
تاجیک همچنین درباره تصمیم مبنی بر ادغام شبکه های تلویزیونی نظر داد: بحث ادغام شبکه ها مدت‌ها مطرح است و نگاه خوبی در سیما وجود دارد. سال گذشته اولین اقدامی که کردم درخواست سراسری شدن شبکه مستند بود اما از آنجا که ۲۱شبکه ملی دیگر هم متقاضی این مورد هستند کار کمی سخت است. درخواست دیگرم پخش تولیدات ما در شبکه های دیگر بود که کماکان اتفاق می افتد.
وی در پایان گفت: دوره مدیریت قبلی اقدامی که بار مالی مضاعفی بر سازمان تحمیل کرد تعدد شبکه های تلویزیونی بدون بودجه کافی بود. مثلا همین شبکه مستند محصول تفکر اضافه کردن شبکه بود و خیلی به محتوا توجه نمی شد. برخلاف روسای قبلی سازمان وقتی محمد سرافراز روی کار آمد تعداد اندکی از مدیران را در حوزه مدیریت ارشد از خارج سازمان آورد و بیشتر از توانمندی های درون سازمانی بهره گرفت.
